عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI Yemen

Grundberg’den Ramazan öncesinde şiddeti azaltmak için acil önlem çağrısı

Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg. (BM)
Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg. (BM)
    Washington/Ali Berda
TT
TT

Grundberg’den Ramazan öncesinde şiddeti azaltmak için acil önlem çağrısı

Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg. (BM)
Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg. (BM)

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Ramazan Ayı öncesinde şiddet olaylarını hafifletmek için ‘derhal önlemler’ almak adına savaşan taraflarla birlikte çalıştığını söyledi. Grundberg, istişarelerin Yemenliler arasında savaşı sona erdirme noktasında yapılacak görüşmeler için ‘ciddi ve organize bir başlangıç’ olmasını umduğunu söyledi.
Grundberg, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) üyelerine BM’nin Yemen ihtilafına barışçıl bir çözümü desteklemek için gösterdiği çabalar hakkında verdiği brifingde şiddet döngüsünü kırmak ve sürdürülebilir barışın temellerini atmak için Yemenliler ve uluslararası toplum tarafından koordineli ve ortak bir çabaya ihtiyaç olduğunu söyledi. Topçu ateşinin yeniden sivil kayıplara ve konut binalarında hasara yol açtığı Taiz'deki gelişmelere dikkat çeken Grundberg, aynı zamanda Saada, Dali, Hacca ve Marib’deki cephe hatlarına yapılan saldırılara atıfta bulundu. İran destekli Husilerin iki yılı aşkın bir süredir Marib’de sivillere ciddi zarar verdiğini vurgulayan BM Temsilcisi ayrıca kadınlar ve çocuklar da dahil sivil kayıpların verildiği Hudeyde’nin güneyinde yaşananlara dikkat çekti. BM Hudeyde Anlaşmasını Destekleme Misyonu’nun (UNMHA) gerginliği azaltmanın yollarını oluşturmak ve devriyelerinin kapsamını genişleterek misyonun limanlar üzerindeki kontrolünü güçlendirmek için çalıştığını vurgulayan Grundberg, milyonlarca Yemen vatandaşı için can simidi olan limanların sivil karakterinin korunması gerektiğini dile getirdi. Yetkili, 21 Şubat’ta Suudi Arabistan’daki Cizan şehrindeki Kral Abdullah Havaalanı’na gönderilen insansız hava aracı (İHA) nedeniyle 16 sivilin yaralandığı bilgisini paylaştı.
Açıklamasında çatışmalardaki gelgit süreçlerinden bahseden Grundberg, askeri yaklaşımın sürdürülebilir bir çözümle sonuçlanmayacağını, ekonomik krizin derinleştiğini, özellikle Yemen riyalinin geçtiğimiz ocak ayından bu yana dolar karşısında yüzde 20 değer kaybetmesiyle durumun daha da kötüye gittiğini söyleyerek bu durumun fiyatların artmasına yol açtığını kaydetti. Yemen genelinde yakıta erişimin, Husilerin kontrolü altındaki bölgelerde ‘ciddi’ bir şekilde zorlaştığını vurgulayan yetkili, Ramazan Ayı’nın yaklaşmasıyla paranın değer kaybetmesi, akaryakıt sıkıntısı, Yemenlilerin temiz su, gıda, ulaşım, elektrik ve sağlık gibi günlük ihtiyaçlarını etkilediğini belirtti.
Müzakerelere paralel olarak Yemenli tarafların şiddeti azaltmaya yönelik önlemler almaları üzerinde çalıştığına değinen Grundberg, tarafların, Yemenlilere ‘biraz umut ve rahatlama’ getirmek için önerileriyle ‘hızlı ve yapıcı’ iş birliği yapacaklarını umduğunu söyledi. Yetkili, ileriye dönük siyasi hareketin yanı sıra Sana'adaki Husi liderliğiyle bu konuda ilişki kurma fırsatını beklediğini kaydetti.
Siyasi süreçle desteklenmedikçe gerilimi azaltmaya yönelik herhangi bir önlemin geçerli olmayacağına vurgu yapan Grundberg, kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmanın hayati önem taşıdığını söyledi. BM yetkilisi, hazırladığı özel çerçeveyi geliştirmeyi amaçlayan bir dizi istişare olduğuna işaretle Yemen Cumhurbaşkanı Abdurrabbu Mansur Hadi ile gerçekleştirdiği yapıcı görüşmeye övgüde bulundu. Grundberg ayrıca Genel Halk Kongresi Partisi, Islah Partisi ve Yemen Sosyalist Partisi ve Güney Geçiş Konseyi liderleriyle yaptığı ikili temaslara da dikkat çekti.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Yemen’de barış seçenekleri

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne brifing verdi. (BM)
Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne brifing verdi. (BM)
TT
TT

Yemen’de barış seçenekleri

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne brifing verdi. (BM)
Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne brifing verdi. (BM)

Yemen’de sekiz yıldan uzun süredir devam eden çatışmayı sona erdirmek için mevcut barış çabalarını ve çatışan taraflara bazı güçler için oldubittiler dayatmak ile diğer bileşenlerin savunduğu uzlaşmacı yaklaşımlar arasında mevcut olan seçenekleri bir belirsizlik çevreliyor.

Yemenli siyasi medya araştırmacısı Dr. Abdulaziz Cabir'e göre, çatışmanın taraflarının konumları ile Yemen'in geleceğine ilişkin algıları arasındaki genişleyen uçurum, barışı sağlamanın önündeki en önemli zorluklardan birini temsil ediyor.

ss
Hollanda'nın Lahey kenti kısa süre önce Uluslararası Yemen Forumu oturumlarına ev sahipliği yaptı. (Şarku’l Avsat)

Cabir, savaş ve barış ikiliği ve Suudi Arabistan'ın Yemen'de sürdürülebilir barışın temellerini atmaya yönelik sürekli çabaları hakkındaki açıklamasında, barış çabalarının başarısızlıkla sonuçlanmasının ülkeyi karmaşık bir sahnenin, yüksek bir belirsizliğin ve küresel ekonomi için güçlü bir arteri temsil eden Kızıldeniz, Babu'l Mendeb Boğazı ve Arap Denizi'ne ulaşabilecek gerçek tehditlerle karşı karşıya bıraktığına inanıyor.

Taraflar arasında uzlaşmaya dayalı bir formül

Dr. Abdulaziz Cabir, Yemen'deki savaş ve barış sahnesindeki aktif güçlerin pozisyonlarını dikkatli bir şekilde okuyarak, çatışma taraflarını ve onların kalıcı ve sürdürülebilir bir barışa ulaşma ve Yemen'deki çatışma ve savaşı sona erdirme konusundaki farklı algılarını uzlaştırmanın şimdiye kadar zor ve karmaşık bir görev olduğunun açık şekilde görüldüğünü belirtti.

Cabir'e göre bu, ‘çoğunun kendi vizyonlarını diğer taraflara empoze edemeyecekleri gerçeğini kabul etmeyi reddetmelerinden kaynaklanıyor. Uzlaşıya dayalı bir formüle ve yaklaşımlara zorlanmaları da çatışmanın taraflarının siyasi gerçekçilikten yoksun olması nedeniyle yaşanıyor.’

Çatışan taraflardan her birinin kontrolü altındaki bölgelerde otoritesini pekiştirmek ve bu bölgelerde özel güvenlik, askeri ve ekonomik düzenlemeler oluşturmak için yaptığı çalışmalar, (örneğin hanedan mezhepçi ideolojisi doğrultusunda kontrol alanlarında düzenlemeler, yasalar ve müfredatlar uygulayan Husi grubu) ve bu büyük değişiklikler kendi içinde büyük bir engel teşkil ediyor. Bununla başa çıkmak ve onu çözmek için bir mekanizma üzerinde anlaşmak çok zaman ve çaba gerektirecek. Devam etmesi de Yemen'de barışı sağlama çabalarıyla çelişiyor.

sad
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Riyad'da bir araya geldi. (SABA)

Cabir, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmelerde çatışmanın taraflarının konumları ile Yemen'in geleceğine ilişkin algıları arasındaki genişleyen uçurumun barışın önündeki en önemli zorluklardan birini temsil ettiğini söyledi. Ayrıca birlik hükümeti ve diğerleri çerçevesinde geçiş dönemine yönelik genel düzenlemelere ek olarak, bu güvensizlik halinin Yemen'de sürdürülebilir barışa ulaşma yolunda bir engel oluşturduğunu belirtti.

def
Yemenli siyaset araştırmacısı Dr. Abdulaziz Cabir. (Şarku’l Avsat)

Başarısızlıklar karşısında gerçeklik

Dr. Cabir, istenen barışa ulaşmanın önünde birçok engel ve zorluğun durduğuna inanıyor. Bunlardan en öne çıkanı, Husilerin elde ettiği, devletin derinliklerine ve eklemlerine kadar ulaşan kapsamlı kontrol. Zira başkent Sana ve kuzey bölgelerin ve vilayetlerin çoğu üzerindeki kontrollerinin sıkılaştırılması, karşı tarafın başarısızlık ihtimalindeki artışla daha da pekişti.

Cabir açıklamasında “Bilindiği gibi bunun nedeni, Husiler ve ona karşı cephede yakınlaşmasına rağmen, meşru hükümet içindeki siyasi eşitsizliğin askeri ve güvenlik tarafına da uzanmasıdır” dedi.

Cabir’e göre, barış sürecinde bir çıkmaza girilmeyerek herhangi bir ilerleme kaydedilmesi, Husilerin meşru hükümete karşı darbelerini geri çekerek büyük tavizler vermesini gerektiriyor. Cabir’e göre onlar için bu bir kazanım kaybı ve özellikle tarihi Yemen sorununun derinliğini ve özünü oluşturan, demokratik yaklaşım ve güç ve zenginlik merkezlerinin dağılımı ile temsil edilen konuları ihmal etmemek için çalışacaklar.

Husilerin ‘sınırlı popülariteleri ve tüm Yemen halkı tarafından reddedilen tiksindirici hanedan yaklaşımları nedeniyle en büyük kaybeden olacaklarının farkında olduklarını’ belirten Cabir sözlerini şöyle sürdürdü:

 Çünkü Yemen sahnesindeki diğer siyasi güçlerle ortak ulusal siyasi paydalara izin vermeyen ırkçı bir terör projesi taşıyorlar. Yaklaşımları ve siyasi ideolojileri, ötekini hanedan, mezhep konumundan boyun eğdirme üzerine kurulu. Bu kibir kırılıp ulusal bir siyasi çerçevede yeniden inşa edilmedikçe barışı kabul edemez.

sc
Sana Uluslararası Havalimanı. (EPA)

Cabir, Suudi Arabistan'ın çabalarına karşı uzlaşmaz tutumun ve şart-talep tavanını yükselterek barış yolunun tıkanmasındaki en büyük sorumluluğun Husi gruba ait olduğunu vurguladı. Ayrıca Husilerin Yemen'in çıkarlarını, güvenliğini, istikrarını ve kalkınmasını hiçe sayan aşırılıkçı ve gerçekçi olmayan ideolojik yaklaşımı benimsediklerini belirtti.

ABD, İngiltere, Çin ve Fransa'nın büyükelçileri, Husi grubunu Yemen krizinde askeri seçeneği terk etmeye çağırmış ve çatışmaya herhangi bir dönüşün, Husi grubunu tamamen uluslararası izolasyona yol açacağı konusunda uyarmıştı.

Yıpratma savaşı korkusu

Siyasi medya sahasında çalışan Yemenli araştırmacı, sahneyi okurken, çatışmanın devamının Yemen'i zor bir aşamaya sokacak uzun vadeli bir yıpratma savaşına yol açacağına dair gerçek korkular konusunda uyarıda bulunuyor.

Özellikle hizmetlerin bozulması ve Güney Geçiş Konseyi de dahil olmak üzere bazı bileşenlere yönelik artan çağrılarla meşru hükümetin Aden ve diğer vilayetler üzerindeki kontrolünü kaybedeceği korkusuyla Yemen, Husilerin Sana ve kuzey bölgelerde şiddetli kontrollerini genişleteceği unutulmuş bir krize dönüşecek.

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Dr. Reşad el-Alimi birkaç gün önce Mukalla'da Hadramut valiliğine idari, güvenlik ve ekonomik olarak işlerini tam olarak yönetme hakkı verdiğini duyurdu.

Suudi Arabistan-İran yakınlaşması

Yemen sahnesindeki ve çatışmasındaki aktörlerin önceki tüm verilerinin ve konumlarının, Yemen'de sürdürülebilir barışı sağlamak için gerçek tehditler taşıdığı sonucuna varan Cabir, barış çabalarının başarısızlıkla sonuçlanmasının ülkeyi küresel ekonomi için güçlü bir arteri temsil eden Kızıldeniz, Babu'l Mendeb Boğazı ve Arap Denizi'ne ulaşabilecek gerçek tehditlerle karşı karşıya bırakacağına inanıyor.

Cabir, Suudi Arabistan'ın Yemen'de sürdürülebilir barışı sağlama çabalarına olumlu bir şekilde yaklaşmak için uluslararası toplumun ortak çabalarına işaret ederek Husi grubuna ve onların arkasındaki İran'a azami baskı uygulamasına ihtiyaç olduğunu vurguladı.

Cabir açıklamasının devamında “Bu çabaların başarısızlığı, Yemen'i büyük ölçüde örtüşen senaryoların önüne koyar ve Yemen sahnesine daha fazla yapı, karmaşıklık ve yüksek bir belirsizlik durumu verir” uyarısında bulundu.

Cabir sözlerine şöyle devam etti:

Temel değişkeni, yani Suudilerin genel olarak çatışmaya yönelik politikasını kavramak uygun olur. Özellikle Suudi Arabistan-İran ilişkilerinin, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı'nın Tahran ziyareti ve İran Cumhurbaşkanı ile görüşmesiyle sonuçlanan bir yumuşama durumuna tanık olduğu bu aşamada Husilere yönelmesi, Yemen'deki savaşla ilgili bazı gözlemcilere göre Yemen dosyasında yakın bir atılım olduğunu gösteriyor.

Cabir, Suudi Arabistan ve İran'ın sükûnet, çözüm veya savaş yollarına ilişkin pozisyonunun belirleyici olabileceğine ve bunun analiz için bir giriş noktası ve yakın gelecekteki gelişmeleri tahmin etme girişimi olarak benimsenmesine inanıyor. Cabir, Yemenli tarafları Yemen'de adil ve sürdürülebilir bir barışı sağlamak için olumlu ve açık bir şekilde anlaşmaya, kalkınma ve inşaya, Yemen'in bir barış, bilgelik ve refah vahası olan eski dönemine geri dönmesine yönelik olarak hareket etmeye çağırdı.