Bilim insanları eşek arılarıyla mücadele ediyor

Bıraktıkları feromon salgıları ile katil eşek arıları ile mücadele edilebiliyor

Katil arı olarak da bilinen Asya dev eşek arısı (Schutterstock)
Katil arı olarak da bilinen Asya dev eşek arısı (Schutterstock)
TT

Bilim insanları eşek arılarıyla mücadele ediyor

Katil arı olarak da bilinen Asya dev eşek arısı (Schutterstock)
Katil arı olarak da bilinen Asya dev eşek arısı (Schutterstock)

Dünyadaki en büyük eşek arısı olan Asya dev eşek arısı, günümüzde ABD tarımını tehdit eden en istilacı türlerden biri. İngiliz gazetesi Daily Mail’e göre, Kaliforniya'daki bilim insanları, katil eşek arısı olarak da bilinen Asya dev eşek arısının nasıl durdurulabileceğini bildiklerini iddia ediyorlar.
Araştırmacılar, ölümcül tür ‘Vespa mandarinia’nın çiftleşmek için yüzeylere feromon adı verilen kimyasallar saldığını söylüyor. Bu feromonlar, böbrek yetmezliği yoluyla insanları öldürebilen acı verici ve zehirli sokmasıyla bilinen böceği yemleme ve tuzağa düşürme çabalarının bir parçası olarak izlenebilir.
Asya dev eşek arısı Japonya'da daha yaygın. Ancak Çin, Tayland, Güney Kore, Vietnam ve diğer Asya ülkelerinde de yaşıyor. Ayrıca, uzmanlar bu türün oraya nasıl ulaştığından emin olamasa da, ‘istilacı’ olarak kabul edildiği Kuzey ABD'de de çok sayıda mevcut.
Bu türün Kuzey ABD'deki arı popülasyonlarını ve milyonlarca dolar olduğu tahmin edilen mahsulleri tehdit ettiği biliniyor. Neyse ki, Avrupa'da mevcut değil. En azından henüz.
Bu yeni çalışma, California San Diego Üniversitesi'nde arı araştırmacısı olan Prof. Dr. James Nieh tarafından yönetildi ve bugün Current Biology dergisinde yayınlandı.
Prof. Nieh, "Bu Asya dev eşek arısı Kuzey Amerika'ya özgü değil ve önemli arı popülasyonlarımız için zararlı, bu yüzden onu yok etmeliyiz" diyor. Korkunç Asya dev eşek arısı oldukça büyük boyutuyla dikkat çekiyor. Kraliçeler 2 inçten (5 cm) uzun olabilirken erkekler ve işçiler daha küçük. (1,3 inç ila 1,5 inç). Bilim insanları, türlerin bir şekilde kasıtsız olarak gönderildikleri düşünülse de, türlerin Kuzey Amerika'ya ilk nasıl geldiği konusunda emin değiller.
Son yıllarda, dev eşek arısı British Columbia ve Washington'da görüldü ve simülasyonlar, böceklerin doğu ABD’de hızla yayılabileceğini gösteriyor.
Asya dev eşek arısı kimyasal imzası hakkında daha fazla bilgi edinmek için, Prof. Dr. Nieh ve meslektaşları, türün ABD’nin batısındaki yuvalarının yakınlarına tuzaklar kurdular ve yalnızca erkek eşek arısı yakalamayı başardılar.
Bilim insanları deneyleri sırasında yaban arılarının sinirsel aktivitelerini test ettiler ve erkeklerin antenlerinin dişiler tarafından salınan feromonlara karşı oldukça hassas olduğunu buldular. Araştırmanın yazarı Nieh, "Erkekler dişilerin kokularından etkileniyor. çünkü genellikle yuvalarının yakınında onlarla çiftleşiyorlar" dedi.



Kağıttan hızlı çözünen plastik üretildi

Araştırmacılar, yeni geliştirilen biyoplastikten yapılan pipetin kağıttan hızlı çözündüğünü söylüyor (WHOI)
Araştırmacılar, yeni geliştirilen biyoplastikten yapılan pipetin kağıttan hızlı çözündüğünü söylüyor (WHOI)
TT

Kağıttan hızlı çözünen plastik üretildi

Araştırmacılar, yeni geliştirilen biyoplastikten yapılan pipetin kağıttan hızlı çözündüğünü söylüyor (WHOI)
Araştırmacılar, yeni geliştirilen biyoplastikten yapılan pipetin kağıttan hızlı çözündüğünü söylüyor (WHOI)

Bilim insanları kağıttan daha hızlı çözünen bir plastik geliştirdi. 

Her yıl milyonlarca ton plastik okyanuslara karışarak çevrede kalıcı hasarlar bırakırken, bilim insanları farklı yollarla bu durumu engellemeye çalışıyor. 

ABD merkezli araştırma kuruluşu Woods Hole Oşinografi Enstitüsü'nden bilim insanları, selüloz diasetat (CDA) adı verilen biyoplastiğin deniz suyunda en hızlı çözünen plastik türü olduğunu keşfettikten sonra süreci daha da hızlandırmak için çalışmaya koyuldu.

100 yıldan uzun süredir kullanılan CDA, güneş gözlüklerinden sigara filtrelerine kadar çeşitli ürünlerde mevcut. 

Biyoplastik üretim şirketi Eastman'la işbirliği yapan ekip, CDA'yı "köpükleme" denen basit bir işlemden geçirip gözenekli bir hale getirince önceki halinden 15 kat daha hızlı bozunduğunu gözlemledi.

Hakemli dergi ACS Publications'ta dün (17 Ekim) yayımlanan makalede, yeni köpük CDA'nın deniz suyunda kağıttan bile daha hızlı çözündüğü aktarıldı. 

Bilim insanları okyanustaki doğal koşulları mümkün olduğunca taklit eden bir akvaryum ortamında aylar süren deneyler yürüttü. 

Yeni geliştirilen CDA'nın 36 haftanın sonunda kütlesinin yüzde 65-70'ini kaybettiği gözlemlendi. Sık kullanılan başka bir plastikse bu süre zarfında aynı kaldı.

Makalenin başyazarı Collin Ward icadı şöyle değerlendiriyor:

Temel bilgilerimizi hem tüketici ihtiyaçlarını karşılayan hem de okyanusta bildiğimiz diğer tüm plastik malzemelerden, hatta kağıttan bile daha hızlı bozunan yeni bir malzemenin tasarımına dönüştürdük.

Araştırma ekibi, farklı malzemelerden yapılmış pipetleri test ettikleri 16 haftalık bir deneyin sonucunu ocakta paylaşmıştı.

Deniz suyu içeren aynı akvaryumda yürütülen çalışmada köpük CDA'nın, katı CDA'dan yüzde 190 daha hızlı çözündüğü görülmüştü. Bu pipetler, kağıt muadillerinden de daha hızlı bozunmuştu.

Araştırmacılar yeni malzemenin, özellikle tek kullanımlık ürünlerdeki plastiğin yerini alarak ciddi faydalar sağlayabileceğini düşünüyor. 

Eastman, genelde et paketlemede kullanılan ve hiçbir şekilde doğada parçalanmayan straforun muadili olarak köpük CDA'dan yapılan paketleri bu yıl piyasaya sürmüştü.

Independent Türkçe, New Atlas, Phys.org, ACS Publications, Eastman