Bilim insanları eşek arılarıyla mücadele ediyor

Bıraktıkları feromon salgıları ile katil eşek arıları ile mücadele edilebiliyor

Katil arı olarak da bilinen Asya dev eşek arısı (Schutterstock)
Katil arı olarak da bilinen Asya dev eşek arısı (Schutterstock)
TT

Bilim insanları eşek arılarıyla mücadele ediyor

Katil arı olarak da bilinen Asya dev eşek arısı (Schutterstock)
Katil arı olarak da bilinen Asya dev eşek arısı (Schutterstock)

Dünyadaki en büyük eşek arısı olan Asya dev eşek arısı, günümüzde ABD tarımını tehdit eden en istilacı türlerden biri. İngiliz gazetesi Daily Mail’e göre, Kaliforniya'daki bilim insanları, katil eşek arısı olarak da bilinen Asya dev eşek arısının nasıl durdurulabileceğini bildiklerini iddia ediyorlar.
Araştırmacılar, ölümcül tür ‘Vespa mandarinia’nın çiftleşmek için yüzeylere feromon adı verilen kimyasallar saldığını söylüyor. Bu feromonlar, böbrek yetmezliği yoluyla insanları öldürebilen acı verici ve zehirli sokmasıyla bilinen böceği yemleme ve tuzağa düşürme çabalarının bir parçası olarak izlenebilir.
Asya dev eşek arısı Japonya'da daha yaygın. Ancak Çin, Tayland, Güney Kore, Vietnam ve diğer Asya ülkelerinde de yaşıyor. Ayrıca, uzmanlar bu türün oraya nasıl ulaştığından emin olamasa da, ‘istilacı’ olarak kabul edildiği Kuzey ABD'de de çok sayıda mevcut.
Bu türün Kuzey ABD'deki arı popülasyonlarını ve milyonlarca dolar olduğu tahmin edilen mahsulleri tehdit ettiği biliniyor. Neyse ki, Avrupa'da mevcut değil. En azından henüz.
Bu yeni çalışma, California San Diego Üniversitesi'nde arı araştırmacısı olan Prof. Dr. James Nieh tarafından yönetildi ve bugün Current Biology dergisinde yayınlandı.
Prof. Nieh, "Bu Asya dev eşek arısı Kuzey Amerika'ya özgü değil ve önemli arı popülasyonlarımız için zararlı, bu yüzden onu yok etmeliyiz" diyor. Korkunç Asya dev eşek arısı oldukça büyük boyutuyla dikkat çekiyor. Kraliçeler 2 inçten (5 cm) uzun olabilirken erkekler ve işçiler daha küçük. (1,3 inç ila 1,5 inç). Bilim insanları, türlerin bir şekilde kasıtsız olarak gönderildikleri düşünülse de, türlerin Kuzey Amerika'ya ilk nasıl geldiği konusunda emin değiller.
Son yıllarda, dev eşek arısı British Columbia ve Washington'da görüldü ve simülasyonlar, böceklerin doğu ABD’de hızla yayılabileceğini gösteriyor.
Asya dev eşek arısı kimyasal imzası hakkında daha fazla bilgi edinmek için, Prof. Dr. Nieh ve meslektaşları, türün ABD’nin batısındaki yuvalarının yakınlarına tuzaklar kurdular ve yalnızca erkek eşek arısı yakalamayı başardılar.
Bilim insanları deneyleri sırasında yaban arılarının sinirsel aktivitelerini test ettiler ve erkeklerin antenlerinin dişiler tarafından salınan feromonlara karşı oldukça hassas olduğunu buldular. Araştırmanın yazarı Nieh, "Erkekler dişilerin kokularından etkileniyor. çünkü genellikle yuvalarının yakınında onlarla çiftleşiyorlar" dedi.



Avatar 3'ten ilk fragman geldi: Pandora'nın karanlık yüzü

Avatar 3'ten ilk fragman geldi: Pandora'nın karanlık yüzü
TT

Avatar 3'ten ilk fragman geldi: Pandora'nın karanlık yüzü

Avatar 3'ten ilk fragman geldi: Pandora'nın karanlık yüzü

Disney, James Cameron'ın yönettiği üçüncü Avatar filmi Avatar: Ateş ve Kül'ün (Avatar: Fire and Ash) ilk fragmanını yayımladı. Film, Avatar: Suyun Yolu'ndan (Avatar: The Way of Water) üç yıl sonra, 19 Aralık 2025'te sinemalarda olacak.

Tıpkı Suyun Yolu'nda Pandora'nın deniz halkı Metkayinaların tanıtıldığı gibi, yeni filmde de Kül Halkı izleyicilerle buluşacak. 2024 D23 Expo'da sahneye çıkan Cameron, seyircilere şöyle demişti:

Pandora'nın şimdiye dek görmediğiniz yerlerini göreceksiniz. Bu film görsel açıdan bir şölen ama aynı zamanda duygusal olarak da çok güçlü. Sevdiğiniz karakterler için her zamankinden daha zorlu bir yolculuk olacak.

Cameron, Kül Halkı'nın hem Metkayina halkından hem de ormanda yaşayan Omaticayalardan daha şiddet yanlısı ve güç hırsıyla hareket eden bir topluluk olduğunu da sözlerine eklemişti.

Küllerden gelen tehdit: Varang

Fragmanda Jake Sully'nin ailesi ve Metkayina halkı, Kül Halkı'nin lideri Varang'a karşı birleşiyor. Küllere bulanmış bu kabile, Albay Quaritch'le ittifak kurmuş durumda. Varang'ın ateşi kontrol etme gücüne sahip olduğu ve Pandora'nın ormanlarını ateşe verdiği görülüyor. Fragmanın sonunda ise onun şu ürkütücü sözleri yankılanıyor: 

Tanrıçanızın burada hükmü yok.

Filmin oyuncu kadrosunda Sam Worthington, Zoë Saldaña, Sigourney Weaver, Stephen Lang, Kate Winslet, Cliff Curtis, Britain Dalton ve Jack Champion gibi önceki filmlerden tanıdık isimler yer alıyor. Kadroya ayrıca Michelle Yeoh ve David Thewlis de dahil oluyor.

James Cameron, Suyun Yolu'yla Ateş ve Kül'ün başlangıçta tek film olarak planlandığını ancak senaryo geliştikçe hikayenin büyümesiyle ikiye ayrıldığını açıklamıştı. Filmin heyecan verici bir karaktere sahip olduğunu belirten yönetmen, "Yeni karakterlerden biri özellikle çok dikkat çekecek, ya onu çok seveceksiniz ya da nefret edeceksiniz" diyerek merakı artırmıştı.

Avatar evreni genişliyor: Sırada animasyonlar mı var?

Cameron, Ateş ve Kül'ün ardından Avatar evrenini televizyona taşımak istediğini de duyurdu. Empire'a verdiği röportajda, bu dünyayı animasyon formatında keşfetmeyi planladığını ve Disney'e bir antoloji dizisi fikri sunduğunu açıkladı:

Avatar evreninde geçen ama beklenmedik hikayeler anlatan bir animasyon dizisi yapmak istiyorum. Hatta bu projeler arasında, dijital platformda ya da sinemada gösterime girecek bir animasyon filmi de yer alabilir.

Cameron, bu planını Matrix (The Matrix) evreninde geçen Animatrix örneğiyle karşılaştırdı: 

Bu tür yapımlar, Avatar evrenine derinlik ve yeni bir katman kazandırmak için harika bir fırsat. Filmlerde kameranın dışında kalmış karakter geçmişlerine, Pandora'ya ilk iniş yapanlara, ilk keşiflere dair hikayeler anlatılabilir.

Ancak yönetmen şimdilik Ateş ve Kül'ün tamamlanmasına odaklandığını, bu yüzden animasyon projelerin henüz geliştirme aşamasının başında olduğunu da vurguladı:

Bu konuda henüz kayda değer bir ilerleme kaydetmedik. Hikayeleri topluyoruz ve bu işi yapmak isteyecek yetenekli, özgün animatörler arıyoruz.

Ateş ve Kül'ün fragmanı, ilk kez Fantastik Dörtlü: İlk Adımlar'ın (The Fantastic Four: First Steps) ön gösterimi sırasında sinema salonlarında yayımlanmıştı. 

Avatar serisinin toplam gişe hasılatı 5,24 milyar doları bulurken, 2009 yapımı ilk film hâlâ 2,92 milyar dolarla tüm zamanların en çok kazanan filmi olma unvanını koruyor.

Independent Türkçe, Variety, Deadline, Empire