Sudan’da aslanlar hayvanseverler tarafından kurtarılıyor

Fotoğraf  (AFP)
Fotoğraf  (AFP)
TT

Sudan’da aslanlar hayvanseverler tarafından kurtarılıyor

Fotoğraf  (AFP)
Fotoğraf  (AFP)

Sudan'da Nubian kraliçelerinin antik çağdaki adı olan Kendake, ülkede gerçekleşen 25 Ekim Darbesi’nin ardından ordunun iktidardan uzaklaştırılması talebiyle patlak veren ve 2019 yılında Ömer El Beşir'in devrilmesine yol açan gösterilere katılan kadınlarla anılır hale geldi.
AFP’nin haberine göre Kendake adlı beş yaşındaki dişi aslan, Sudan'ın 30 yıllık askeri-İslamcı yönetimden ve uluslararası izolasyondan çıktığı Ocak 2021'de, Hartum Hayvanat Bahçesi'ndeki diğer iki aslanla birlikte serbest bırakıldı.
Yetersiz beslenmeden dolayı zayıf düşen üç aslan, sosyal medyada düzenlenen bir kampanya ile kurtarıldı. Proje zaman içinde genişledi ve aslanlar Hartum'a bir saatlik sürüş mesafesinde bulunan, 40 bin metrekareden fazla bir alanda yaşayan altı ay ile altı yaş arasında 17 aslanın yaşadığı El-Bakiriyye (El-Bageir) parkına götürüldüler.
Osman Salih, Mutaz Kemal ve diğer 20 gönüllü, aslanlara ve kendilerine ait kapalı ve açık alanları olan sırtlanlara her gün 5 ila 10 kilogram arasında et dağıtıyorlar.
Gönüllüler, zamanlarını parktaki çalışmaları ile işleri arasında bölüştürmüş durumdalar. Ancak Ekim Darbesi’nden bu yana yolculuk sorununu da kendi imkanları ile çözmeleri ve gösteriler nedeniyle ordunun kapattığı yollara alternatif aramaları gerekti. 30 yaşındaki gönüllü Mutaz Kemal, yakıtın pahalı olduğunu ve hayvanların yaşadıkları parklara gitmenin pahalı olduğunu vurguladığı açıklamasında "Buna rağmen her gün geliyorum. Çünkü her seferinde kendimi mutlu hissediyorum" dedi.
Projeye ilk başladığından bu aktif olarak katılan telekomünikasyon mühendisi Kemal, küçük yaşlardan itibaren köpeklere düşkün olduğunu ve parkı her hafta sonu ziyaret ettiğini belirtti. Yolculuğun kendisine iki ila dört dolara mal olduğunu kaydetti.
Kemal açıklamasında erkek aslan Yaralı Yüz’e ve yakın zamanda veteriner olmak için eğitimini tamamlamak üzere Uganda'ya giden bir gönüllünün adını alan bir diğer aslan Tayyibe’e özel bir hayranlığı olduğunu söyledi.



Kaybolan yıldız, başarısız bir süpernova mı geçirdi?

Andromeda Galaksisi'ndeki bir yıldız, başarısız süpernova işaretleri gösteriyor (NASA)
Andromeda Galaksisi'ndeki bir yıldız, başarısız süpernova işaretleri gösteriyor (NASA)
TT

Kaybolan yıldız, başarısız bir süpernova mı geçirdi?

Andromeda Galaksisi'ndeki bir yıldız, başarısız süpernova işaretleri gösteriyor (NASA)
Andromeda Galaksisi'ndeki bir yıldız, başarısız süpernova işaretleri gösteriyor (NASA)

Bilim insanları Andromeda Galaksisi'nde kaybolan bir yıldızın, başarısız bir süpernova geçirdiğini öne sürdü.

Büyük kütleli yıldızlar yaşam döngülerinin sonuna geldiğinde süpernova denen bir patlama geçirerek kendi üstüne çöküyor ve ardında bir kara delik veya nötron yıldızı bırakıyor.

Ancak çok nadir gerçekleşen bir durumda bazı yıldızlar, süpernova patlaması için gereken kütleye sahip olsa da patlama yaşamadan çökerek kara deliğe dönüşebiliyor. 

Başarısız süpernova denen bu olaya dair kesin bir gözlem henüz yapılmadı ancak az sayıdaki adaya bir yenisi eklendi. 

Samanyolu'nun yaklaşık 2,5 ışık yılı uzaktaki komşusu Andromeda'da yer alan M31-2014-DS1 adlı yıldız, 2016'dan itibaren parlaklığını büyük ölçüde kaybetmeye başlayarak 2023'te görünmez hale geldi.

Henüz hakem denetiminden geçmeyen ve ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan çalışmaya göre yıldızın etrafında yeni oluşmuş bir toz bulutu var. Bu durum süpernovanın ardından görülüyor ancak bilim insanları böyle bir patlamanın izine rastlamadı.

Araştırmacılar bu gökcismiyle, başarısız süpernova geçirdiği düşünülen N6946-BH1 adlı yıldız arasında "dikkat çekici" benzerlikler olduğunu söyleyerek ekliyor:

Analizimize göre bu cisimler; hidrojeni tükenmiş yıldızlardan yıldız kütleli kara deliklerin doğmasıyla ilişkili, büyük kütleli yıldız ölümlerine dair yeni bir sınıfı temsil ediyor.

Çalışmada yer almayan astrofizikçi Morgan Fraser da gözlemlerin başarısız süpernova ihtimalini desteklediğini ifade ediyor:

Parlak, ışıltılı ve büyük bir yıldız gibi görünen bir şey var ve sonra kayboluyor.

Ancak Fraser bu gözlemlerin yanıltıcı olabileceğini de ekliyor. Örneğin toz bulutları, yıldızların üstünü örtebilir.

Ayrıca görünür ışık ortadan kaybolsa da yıldızdan düşük seviyede kızılötesi parıltı gelmeye devam ediyor. Bu parıltı, iki yıldızın birleşmesi gibi, başarısız bir süpernovadan farklı bir açıklamaya sahip olabilir. 

Mevcut verilerle kesin bir şey söylemek güç. Ancak bu tür çalışmalar, yıldızların yaşam döngüsünü anlama açısından önem arz ediyor.

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, başarısız süpernova olduğu iddia edilen iki olayın da gerçeklerini ortaya çıkarabilir. Bilim insanları ayrıca ortada bir kara delik olup olmadığını anlamak için X-ışınlarını aramayı planlıyor. 

Independent Türkçe, IFL Science, Science News, Universe Today, arXiv