عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Güney Darfur’da kötüleşen yaşam koşulları protesto ediliyor

14 Mart’ta Hartum sokaklarında askeri yönetme karşı düzenlene gösterilerden (AFP)
14 Mart’ta Hartum sokaklarında askeri yönetme karşı düzenlene gösterilerden (AFP)
    Hartum / Muhammed Emin Yasin
TT
TT

Güney Darfur’da kötüleşen yaşam koşulları protesto ediliyor

14 Mart’ta Hartum sokaklarında askeri yönetme karşı düzenlene gösterilerden (AFP)
14 Mart’ta Hartum sokaklarında askeri yönetme karşı düzenlene gösterilerden (AFP)

Öfkeli göstericiler, kötüleşen hayat koşulları ve bazı güçlerin öğretmenlere yönelik saldırıları protesto etmek amacıyla Güney Darfur Valisi Hamas et-Ticani’nin evinin çevresinde toplandı. Ticani  yaşanan bu gelişmeler sebebiyle dün temel ve ortaöğretim düzeyine  eğitime ara verildiğini duyurdu.
Nyala şehri Sudan yerel para birimin değer kaybetmesine bağlı olarak artan yakıt ve ekmek fiyatları sebebiyle 3 gündür öğrenciler tarafından düzenlenen gösterilere tanıklık ediyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan görgü tanıkları, zamlara karşı slogan atan göstericilerin Vali’nin evinin çevresinde toplandığını ve protestoların şehir merkezine kadar giden ana cadde boyunca devam etiğini aktardı.
Polis güçlerinin gösterileri dağıtmak için yoğun bir şekilde göz yaşartıcı gaz kullandığını belirten görgü tanıkları, düzenli güçler tarafında çok sayıda öğretmene yönelik fiziksel saldırılar olduğunu ve gösterilerin şehrin bir çok mahallesine de sıçradığını kaydetti.
Protestoların ardından eyalet valisi, Mart ayı sonunda ara sınavlara girmesi planlanan öğrenciler hariç, temel ve ortaöğretim seviyelerinde eğitimin ikinci bir duyuruya kadar askıya alındığını duyurdu.
Ticani, Eğitim Bakanlığı ile koordineli olarak Güvenlik Kurulu'nun yaptığı değerlendirmenin ardından, öğrencilerin can ve mal güvenliğini korumak amacıyla eğitime ara verme kararı aldığını söyledi. Vali, bakanlık tarafından ilan edilen takvim ve tarihlere göre okulların kademeli olarak açılacağını belirterek, kararın bir an önce uygulanması için ilgili kurumlara talimat verildiğini dile getirdi.
Açıklamasında öğretmenlerden özür dileyen Ticani, öğretmenlere yönelik saldırıya karışanlardan hesap sorulacağını bildirdi.
Vali, Ukrayna savaşı sebebiyle sekteye uğrayan ticaret sebebiyle yüksek fiyatlı ürünler konusunda vatandaşlardan anlayış göstermelerini talep etti.
Ticani, Nyala Ortaokulu'nda bir polis tarafından öğretmene düzenlenen ve kentte olayların tırmanmasına neden olan saldırı sonucu tüm öğretmenlerden özür diledi.
Bu bağlamda dün öğretmenlerden oluşan bir komite, Nyala ortaokulunda arkadaşlarına yönelik saldırı ve hakaretleri protesto etmek amacıyla başlayan genel grevin devam ettiğini duyurdu. Öğretmenler, faillerin adil yargılanmasının yanı sıra İçişleri ve Eğitim Bakanlığı’ndan resmi bir özür talep ediyor.
Komite, öğretmen saldırısının, öğretmenin itibarını geri kazanmak için tüm bölgelerdeki bir kamuoyu sorunu olduğunu göz önünde bulundurarak, taleplerinin tam olarak yerine getirilmesine bağlı kalındığını teyit eden bir bildiri yayınladı.
Diğer yandan Sudan Öğretmenler Komitesi, bu sabah İçişleri Bakanlığı'nın Hartum'daki genel merkezinin önünde, faillerin tutuklanmasını talep etmek için “Onurun Yeniden İnşası” başlığı altında barışçıl bir yürüyüş düzenlendiğini duyurarak, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'ne (OHCHR) 25 Ekim'deki askeri tedbirlerden bu yana öğretmen ve öğrencilerin okul içinde ve dışında maruz kaldıkları tüm ihlallerin listesini içeren bir nota teslim edeceğini açıkladı.
Yaklaşık bir haftadır, Hartum ve bazı eyaletlerdeki devlet okullarındaki öğretmenler, düşük maaş ve ordunun ülkede iktidarı ele geçirmesini protesto etmek için aralıklı bir grev yapıyor.
Öğretmenler Komitesi, asgari ücretin 24 bin Sudan pounduna yükseltilmesi, maaşların 2022 için birleşik bir yapı altında dağıtılması ve iki yapıyla uğraşılmaması çağrısında bulunuyor.
Sudan Öğretmenler Komitesi daha önce Hartum eyaletinde ve diğer eyaletlerde hükümetin taleplerine yanıt verene kadar greve devam edecekleri konusunda komiteler oluşturacağını duyurmuştu.

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından... Cep telefonlarımız uzaktan patlatılabilir mi?

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
TT
TT

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından... Cep telefonlarımız uzaktan patlatılabilir mi?

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)

Lübnan genelinde Hizbullah çağrı cihazları ve telsizlerine yönelik eşi benzeri görülmemiş güvenlik ihlali ve salı ile çarşamba günleri binlerce eş zamanlı patlama, kişisel cep telefonlarının ne kadar tehlikeli olduğu ve nasıl uzaktan patlatılabildiği konusunda birçok soruyu gündeme getirdi.

Cep telefonu bataryaları son derece yanıcı kimyasallardan üretilir, ancak bir kontrol ünitesi doğrudan bataryaya bağlıdır ve bataryayı güvende tutmak için özel bir yazılımla donatılmıştır.

DeepSAFE Technology'nin kurucusu ve McAfee, Intel ve Nokia'da güvenlik ve koruma araştırmaları eski başkanı olan Ahmed Sallam'a göre bu kontrol ünitesi, en önemlisi tüm üniteyi bataryanın sıcaklığını ateşleme noktasına yükseltebilecek kötü amaçlı yazılım içeren başka bir ünite ile değiştirmek olan çok sayıda hackleme yöntemi ile kötü niyetli olarak manipüle edilebilir. Bu, Lübnan vakasında olduğu gibi belirli cihazları hedef almak için yapılabilir.

grbtny
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarında hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninden (AFP)

Şarku’l Avsat'a konuşan Sallam, “Kötü niyetli bir şekilde üretilebilen bataryalar da var. Bunlar ya sıcaklığı belirli bir dereceye yükselterek ya da patlatma sistemini harekete geçiren bir ünite aracılığıyla ateşlenebilen patlayıcı maddeler içerirler. Tüm bunlar, radyo dalgaları ya da herhangi bir kablosuz elektrik dalgası yoluyla uzaktan sinyal alabilen harici bir iletişim ünitesi ile bataryaya içeriden bağlı çok küçük bir kontrol ünitesi yerleştirilerek yapılabilir” ifadelerini kullandı.

Sallam sözlerini şöyle sürdürdü: “Dış dünya ile iletişim olmasa da patlamalar senkronize edilebilir. Kötü amaçlı yazılım, tıpkı saatli bombaların çalıştığı gibi, tüm patlamaların aynı anda gerçekleşmesi için belirli bir anı bekleyebilir.”

Los Angeles'taki California Üniversitesi Kimya Bölümü'nde yardımcı doçent olan ve pil geliştirme ve üretiminde uzmanlaşmış bir ABD şirketi olan Nanotech Energy'nin bilim ve teknoloji şefi Maher el-Kady, “Lübnan'daki patlamalar tesadüfen değil, kasıtlı olarak meydana geldi. Büyük olasılıkla cihazlara uzaktan etkinleştirilen bir kontrol devresi yerleştirilmişti. Bu da patlamaların senkronizasyonunu açıklıyor” şeklinde konuştu.

cdvfgthy
Lübnan Ordusu tehlikeli gördüğü telsiz ve çağrı cihazlarını imha etmek üzere topluyor. (AFP)

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan el-Kady, “Herhangi bir bataryanın patlamasına yol açabilecek birkaç mekanizma vardır. Bunlardan ilki, mobil cihazın ya da elektrikli otomobilin bataryaya metal bir cismin girmesine yol açan bir kazaya maruz kalması ya da batarya parçalarının sıkışmasına ve parçalarının tahrip olmasına yol açan yüksek orandaki basınç yahut da bataryanın yüksek bir yerden düşerek parçalarının tahrip olmasıdır. İki olasılık daha var: Birincisi bataryanın sıcaklığının çok yüksek oranlara çıkmasına neden olarak patlamasına yol açan harici bir katalizörün varlığı ve ikincisi de bataryanın içindeki pozitif terminalin negatif terminale bağlanmasına yol açan harici bir etkileyicinin varlığıyla ilgili” ifadelerini kullandı.

Uzmanlara göre cep telefonları hacklenebilir. Ayrıca üretim ya da tedarik aşamalarından herhangi birinde ya da internet üzerinden erişilerek patlatılmak üzere içlerine kötü niyetli yazılımlar entegre edilebilir.

El-Kady, kasıtlı bir dış neden olmaksızın, üretim hataları nedeniyle bir pilin patlama olasılığının 10 milyon pil başına bir pili geçmediği konusunda kamuoyuna güvence verirken, pillerin 150 santigrat derecenin üzerine çıkabilen yüksek sıcaklıklara dayanmasını sağlamak için titiz testler yapıldığını da belirtti. Ancak bu durum, çağrı cihazlarında ve modern mobil cihazlarda bulunan lityum-iyon pilleri ‘saatli bomba’ olarak tanımlamasına engel olmadı. “Pil patlamalarının neden olduğu hasar, pilin boyutuna ve kullanıcının konumuna veya insan vücudunun hayati organlarından herhangi birine ne kadar yakın olduğuna bağlıdır” diyen el-Kady, elektrikli arabalar söz konusu olduğunda durumun daha da kötüleşeceğini, çünkü batarya boyutlarının bir cep telefonu bataryasının 5 bin ila 7 bin katına ulaşabileceğini belirtti.

Tedarik zincirleri

Yaşananların tekrarlanmasının nasıl önlenebileceği konusunda ise Sallam, tedarik zincirinin güvence altına alınması gerektiğine işaret ederek, Lübnan'a gelen cihazlarda olası değişiklikleri kontrol etmenin ve içlerine yeni bileşenler yerleştirilip yerleştirilmediğini test etmenin birçok yolu olduğunu açıkladı.

 

ascdvrg
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)

Teknik olarak, hassas bir terazi kullanılarak, ne kadar küçük olursa olsun cihazın ağırlığındaki herhangi bir değişiklik tespit edilebilir, böylece üzerinde herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir. Bu hassas terazi, başta batarya olmak üzere her bir birimin ağırlığını doğru bir şekilde hesaplamak için kullanılmalıdır. X-ray ve CT Scan gibi radyolojik cihazların yanı sıra patlayıcılar için kimyasal tespit üniteleri de kullanılabilir ve tüm bu teknik araçlar genellikle havaalanlarının içinde kullanılır. “Lübnan örneğinde meselenin ele alınışında büyük bir güvenlik açığı olduğunu düşünüyorum” diyen Sallam, herhangi bir patlayıcı maddenin varlığını ya da yokluğunu teyit etmek için kullanılabilen teknolojilerin mevcut olduğunu vurguladı.

fvrbgty
Çağrı cihazı patlamalarının kurbanları (AP)

Medya kuruluşlarına göre, Lübnan'daki çağrı cihazları Tayvanlı bir şirket tarafından tasarlanmış ve Avrupa'da bilinmeyen başka bir şirkete üretim lisansı verilmişti. Bu nedenle üretim güvenliği ve uygulama kalitesi ile ilgili konular tespit edilememiş olabilir.

Genel olarak çağrı cihazları, ister alıcı uçta tek yönlü bir bağlantı olsun, ister alıcı ve verici uçta iki yönlü bir bağlantı olsun, iletişim sürecini kontrol etmek için bir sunucuya ihtiyaç duyar. Ancak Sallam'a göre bu sunucular veri tabanlarına sahip ve genellikle siber saldırılara ve hacklere karşı savunmasız olan dijital işletim sistemlerini çalıştırıyor.

“Çağrı cihazları tedarik zinciri boyunca değiştirilebilir, aynı şey sunucular için de geçerli olabilir” diyen Sallam, cihazların kendilerinin de değiştirilebileceğini ve üretim süreçleri ya da nakliye ve tedarik zincirleri sırasında ‘kötü niyetli’ yazılımlar eklenebileceğini açıkladı.