Güney Darfur’da kötüleşen yaşam koşulları protesto ediliyor

14 Mart’ta Hartum sokaklarında askeri yönetme karşı düzenlene gösterilerden (AFP)
14 Mart’ta Hartum sokaklarında askeri yönetme karşı düzenlene gösterilerden (AFP)
TT

Güney Darfur’da kötüleşen yaşam koşulları protesto ediliyor

14 Mart’ta Hartum sokaklarında askeri yönetme karşı düzenlene gösterilerden (AFP)
14 Mart’ta Hartum sokaklarında askeri yönetme karşı düzenlene gösterilerden (AFP)

Öfkeli göstericiler, kötüleşen hayat koşulları ve bazı güçlerin öğretmenlere yönelik saldırıları protesto etmek amacıyla Güney Darfur Valisi Hamas et-Ticani’nin evinin çevresinde toplandı. Ticani  yaşanan bu gelişmeler sebebiyle dün temel ve ortaöğretim düzeyine  eğitime ara verildiğini duyurdu.
Nyala şehri Sudan yerel para birimin değer kaybetmesine bağlı olarak artan yakıt ve ekmek fiyatları sebebiyle 3 gündür öğrenciler tarafından düzenlenen gösterilere tanıklık ediyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan görgü tanıkları, zamlara karşı slogan atan göstericilerin Vali’nin evinin çevresinde toplandığını ve protestoların şehir merkezine kadar giden ana cadde boyunca devam etiğini aktardı.
Polis güçlerinin gösterileri dağıtmak için yoğun bir şekilde göz yaşartıcı gaz kullandığını belirten görgü tanıkları, düzenli güçler tarafında çok sayıda öğretmene yönelik fiziksel saldırılar olduğunu ve gösterilerin şehrin bir çok mahallesine de sıçradığını kaydetti.
Protestoların ardından eyalet valisi, Mart ayı sonunda ara sınavlara girmesi planlanan öğrenciler hariç, temel ve ortaöğretim seviyelerinde eğitimin ikinci bir duyuruya kadar askıya alındığını duyurdu.
Ticani, Eğitim Bakanlığı ile koordineli olarak Güvenlik Kurulu'nun yaptığı değerlendirmenin ardından, öğrencilerin can ve mal güvenliğini korumak amacıyla eğitime ara verme kararı aldığını söyledi. Vali, bakanlık tarafından ilan edilen takvim ve tarihlere göre okulların kademeli olarak açılacağını belirterek, kararın bir an önce uygulanması için ilgili kurumlara talimat verildiğini dile getirdi.
Açıklamasında öğretmenlerden özür dileyen Ticani, öğretmenlere yönelik saldırıya karışanlardan hesap sorulacağını bildirdi.
Vali, Ukrayna savaşı sebebiyle sekteye uğrayan ticaret sebebiyle yüksek fiyatlı ürünler konusunda vatandaşlardan anlayış göstermelerini talep etti.
Ticani, Nyala Ortaokulu'nda bir polis tarafından öğretmene düzenlenen ve kentte olayların tırmanmasına neden olan saldırı sonucu tüm öğretmenlerden özür diledi.
Bu bağlamda dün öğretmenlerden oluşan bir komite, Nyala ortaokulunda arkadaşlarına yönelik saldırı ve hakaretleri protesto etmek amacıyla başlayan genel grevin devam ettiğini duyurdu. Öğretmenler, faillerin adil yargılanmasının yanı sıra İçişleri ve Eğitim Bakanlığı’ndan resmi bir özür talep ediyor.
Komite, öğretmen saldırısının, öğretmenin itibarını geri kazanmak için tüm bölgelerdeki bir kamuoyu sorunu olduğunu göz önünde bulundurarak, taleplerinin tam olarak yerine getirilmesine bağlı kalındığını teyit eden bir bildiri yayınladı.
Diğer yandan Sudan Öğretmenler Komitesi, bu sabah İçişleri Bakanlığı'nın Hartum'daki genel merkezinin önünde, faillerin tutuklanmasını talep etmek için “Onurun Yeniden İnşası” başlığı altında barışçıl bir yürüyüş düzenlendiğini duyurarak, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'ne (OHCHR) 25 Ekim'deki askeri tedbirlerden bu yana öğretmen ve öğrencilerin okul içinde ve dışında maruz kaldıkları tüm ihlallerin listesini içeren bir nota teslim edeceğini açıkladı.
Yaklaşık bir haftadır, Hartum ve bazı eyaletlerdeki devlet okullarındaki öğretmenler, düşük maaş ve ordunun ülkede iktidarı ele geçirmesini protesto etmek için aralıklı bir grev yapıyor.
Öğretmenler Komitesi, asgari ücretin 24 bin Sudan pounduna yükseltilmesi, maaşların 2022 için birleşik bir yapı altında dağıtılması ve iki yapıyla uğraşılmaması çağrısında bulunuyor.
Sudan Öğretmenler Komitesi daha önce Hartum eyaletinde ve diğer eyaletlerde hükümetin taleplerine yanıt verene kadar greve devam edecekleri konusunda komiteler oluşturacağını duyurmuştu.



Suveyda'daki olaylar SDG ile aşiretler arasındaki ittifaklara ışık tutuyor

Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, 19 Temmuz (AFP)
Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, 19 Temmuz (AFP)
TT

Suveyda'daki olaylar SDG ile aşiretler arasındaki ittifaklara ışık tutuyor

Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, 19 Temmuz (AFP)
Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, 19 Temmuz (AFP)

Suveyda'da yerel Dürzi gruplar ile Şam'daki hükümet güçlerini destekleyen Bedevi aşiretler arasında yaşanan kanlı olaylar ve Arap aşiretlerinin Bedeviler lehine savaşa girmesi, Suriye'nin güneyinde yaşananların ülkenin doğu ve kuzeyinde de tekrarlanabileceği ve ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) karşı bir aşiret ayaklanması olasılığı spekülasyonlarına yol açtı.

Bu olasılık, Halep, Deyrizor ve Rakka vilayetlerinden gelen binlerce aşiret savaşçısının Suveyda'daki cephe hatlarına ulaşmasının ardından ortaya çıktı. Bu vilayetler, Kürt-Arap ittifakı bağlamında SDG ve Suriye hükümeti tarafından ortaklaşa kontrol ediliyor.

dfrgthyu7
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG), 2024 yılında Rakka kentindeki Arap aşiretlerinin şeyhleri ve liderleri için bir program düzenledi. (Şarku’l Avsat)

Arap Şammar aşiretinin şeyhi Şeyh Mani Hamidi Deham el-Cerba'ya göre Suveyda'daki olayların Cezire bölgesindeki durumla ilişkilendirilmesi söz konusu olamaz. Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan el-Cerba, “SDG'nin ve lideri Mazlum Abdi'nin bu zor ve son derece hassas aşamada siyasi uzlaşma ve dengelerin sağlanmasındaki rolüne değer veriyoruz. Ortaklığımız sayesinde bölgemiz ve tüm halkımız için tarihi bir başarı olarak kabul edilen mutabakatlara ulaşmayı başardık” ifadelerini kullandı.

Çoğunlukla Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke vilayetinde bulunan Şammar aşireti, 2013 yılında kurulan ve doğudaki Irak sınırı boyunca Kamışlı'nın doğusundaki Tel Elo ve Tel Tahmis köylerinde konuşlanmış tahmini 7-10 bin savaşçısı olan es-Sanadid güçlerine bağlıdır. Aşiret, Rakka ve Deyrizor kentlerinden yerel Arap gruplarla birlikte SDG'nin kurucu ortakları arasında yer alıyor.

Şeyh el-Cerba sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu yıllar boyunca, kendimizi toprağın kardeşleri olarak adlandırdığımız bir aşamaya ulaştık. Çünkü bizler aynı bölgenin evlatlarıyız ve bu bölgenin tüm bileşenleri arasında kardeşlik ruhuyla birleşen ortak bir davanın sahipleriyiz.”

SDG Ekim 2015'te yayınladığı ilk bildiride kendisini ‘Arapları, Kürtleri, Suriyelileri ve Suriye coğrafyasındaki diğer tüm bileşenleri bir araya getiren, tüm Suriyeliler için ortak bir ulusal askeri güç’ olarak tanımladı. SDG lideri Mazlum Abdi, 10 Mart'ta Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile güçlerini ve sivil idareyi bu yılın sonuna kadar Savunma Bakanlığı ve devlet kurumlarının yapılarına entegre etmek üzere tarihi bir anlaşma imzaladı.

Raman Araştırma Merkezi'nde (Raman Center) Kürt meseleleri konusunda uzmanlaşmış bir araştırmacı olan Bedr Mulla Reşid, SDG'nin kuruluşundan bu yana aşiret niteliğindeki Arap askeri konseyleriyle ittifaklara dayandığını açıkladı. Şarku’l Avsat'a konuşan Reşid, “Suveyda'daki olaylar Suriye'nin kuzeydoğusundaki ittifakları kesinlikle etkileyecek. Şam hükümetinin, Cezire bölgesinde yerel bir aktörün yokluğunda SDG üzerindeki baskısını artırmak için yeni gerçeklikten yararlanmaya çalışması da dahil olmak üzere çeşitli senaryolar ortaya çıkabilir” dedi.

fghyjuı
Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kenti el-Velde, Elbu Şaban ve el-Fedaile aşiretlerine ev sahipliği yapıyor. (Şarku’l Avsat)

Reşid, ABD'nin durumu istikrara kavuşturma çabaları, Suriye'ye yönelik ekonomik yaptırımların kısmen kaldırılması ve Türkiye'deki Kürtlerle yürütülen barış sürecine dikkat çekerek mevcut koşullar altında bir aşiret ayaklanması olasılığını dışladı. Reşid, ülkenin kuzeydoğusundaki Suveyda'da yaşananların tekrarlanmasını engelleyen başka faktörlerin de bulunduğuna işaret ederek, Suveyda'daki gibi yerel bir askeri grubun ve bu eğilimi destekleyen bölgesel bir tarafın bulunmadığına dikkat çekti. Reşid sözlerine şöyle devam etti: “ABD Suriye'nin istikrarını korumaya çalışıyor ve Türkiye şu anda PKK ile barış süreciyle meşgul; kendi iç sürecini etkilememek için SDG bölgelerinde tam ölçekli bir çatışmayı desteklemeyecektir.”

Aşiret liderleri, Suriye'nin birlik ve bütünlüğüne vurgu yaptı

Suriye'nin kuzeydoğusundaki Cezire ve Fırat bölgeleri, başta el-Bakara, Tay, Şammar, Cis, el-Akidat, el-Velde ve Elbu Şaban olmak üzere Arap aşiretleriyle doludur. Ancak bu aşiretler savaşın son yıllarında ciddi bölünmeler yaşadılar. Geçen yılın yaz aylarında, el-Akidat aşireti lideri Musab el-Hifl'in kardeşi İbrahim el-Hifl'in, eski Suriye rejimi ve İranlı milislerin desteğiyle SDG'ye karşı yerel aşiretler ve savaşçılarla ittifak kurarak askeri bir isyana öncülük etmesinin ardından kanlı çatışmalar yaşandı. Bu çatışmalarda yüzlerce sivil ve silahlı unsur öldürüldü.

sdfgthy
Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, 19 Temmuz (AFP)

Ancak Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi İhtiyar Heyeti Başkanı ve Haseke'deki Arap Cabur aşiretinin danışmanı Ekrem Mahşuş ez-Zuba, ister Deyrizor'da ister Rakka'da olsun SDG ile yerel aşiretler arasında herhangi bir çatışma yaşanması ya da aşiret savaşçılarının Suveyda cephesinden Cezire bölgesine hareket etmesi ihtimaline ilişkin şunları söyledi: “Bu çağrılar ve hareketler Arap aşiretlerinin değerlerini temsil etmiyor. Burada Arap, Kürt ve Hıristiyan bölge bileşenlerinin kanı, tarihi direnişte ve DEAŞ terörünün yenilgiye uğratılmasında birbirine karıştı. Hepimiz tek bir halk olarak kalacağız ve ülkemize ve güçlerimize bağlı kalacağız”.

Ez-Zuba, SDG'nin tüm bileşenleri temsil ettiğini belirterek, “Birçok tarafın fitne çıkarma çabalarına rağmen kuzey ve doğu bileşenleri ile askeri güçler arasında çatlak yaratma çabalarını reddediyoruz” dedi. Özyönetim bölgelerini diğer bölge ve vilayetlere kıyasla en istikrarlı bölgeler olarak değerlendiren ez-Zuba, toprağın sahibinin kendileri olduğuna dikkat çekti. Ez-Zuba, “Kaderimizi biz belirleriz, sosyal medya sayfaları değil. Aşiret ya da kabile, bölge dışından kişiler tarafından değil, sahada kim varsa onlar tarafından temsil edilir. Biz Suriye topraklarının birlik ve bütünlüğünü vurguluyoruz… Hiç kimse vatanseverliğimize dil uzatamaz” şeklinde konuştu.

dfrgtyu
Arap el-Velde aşiretinin şeyhi Şeyh Hamid el-Ferac (Şarku’l Avsat)

Tabka ve Rakka vilayetindeki Arap el-Velde aşiretinin şeyhi Şeyh Hamid el-Ferac da Şeyh el-Cerba ve ez-Zuba’nın sözlerine katılarak, özerk yönetim bölgelerindeki Arap aşiret mensuplarının SDG'ye desteğini yineledi. “Buradaki tüm Arap aşiretleri ve bileşenleri, bölgelerimizin güvenlik ve istikrarını bozmaya çalışan tüm gündemlere karşı SDG ile dayanışma içindedir” diyen Şeyh el-Ferac, aşiret mensuplarına şu çağrıda bulundu: “Yönetim bölgelerindeki istikrarı her gün baltalamaya çalışan projelere karşı durmak için herkesin birleşmesi gerekiyor. SDG terörizmi ortadan kaldırdı, bölge halkının güvenliğini koruyor ve mevcut imkanlar doğrultusunda tüm hizmetleri sağlıyor.”

Elbette Arap aşiretlerinin SDG yanlısı tutumları ortak değil. Zira özerk yönetim bölgelerinin dışında yaşayan aşiret üyeleri arasında SDG'nin kontrolünü açıkça reddeden ve bölgelerinin Şam'daki Ahmed eş-Şera hükümetine devredilmesini destekleyenler de var.