Suudi Arabistan’da Ramazan’a hazırlık geleneği: Şa’bane

Cidde'de tüketicilerin Ramazan ihtiyaçları ve Şa’bane etkinliği süsleri satın aldığı el Beled pazarı (Fotoğraf: Gazi Mehdi)

Kur’an-ı Kerim’de ‘eyyamun madudat’ şeklinde geçen sayılı günler ve mübarek Ramazan ayı hilalinin yaklaşmasıyla, Suudi Arabistan’ın batısında yer alan Cidde’nin sakinleri, Kovid-19 salgını sebebiyle son yıllarda özellikleri değişen ‘Şa’bane’ geleneği çerçevesinde sosyal etkinlikler düzenliyor.
Pandemi sebebiyle değişen kurallar ve sosyal mesafe gibi önlemlerin ardından bu yıl Şa’bane’nin yeniden kutlanması geçmişte olduğundan çok daha benzersiz. Salgın sebebiyle değişen birçok alışkanlığın bu etkinliklerle yeniden eskiye dönecek. Birçok mahalle muhtarı ülkenin batısındaki Hicaz şehirlerin atmosferinin iyileşmesinin yanı sıra kentsel gelişim ve genişlemeyle bu yıl Şa’bane’nin farklı olacağını düşünüyor.
Bu tarihi ve sosyal miras genellikle Şaban ayının son günlerinde gerçekleştiriliyor. Şa’bane’nin Hicaz’da nasıl yayıldığı konusunda farklı yorumların olmasıyla tarihsel uzantısı tespit etmek oldukça güç. Ancak Ramazan ayının gelişini kutlamak amacıyla aile ve şefkat kavramına odaklanan sosyal etkinlikle yıllar içinde farklılık göstermedi.

Cidde’deki el-Beled pazarının dünkü görüntüsü (Fotoğraf: Gazi Mehdi)

Cidde’deki eş-Şam ve el-Mazlum Mahallesi Muhtarı Malik Baisa Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, dünyayı kasıp kavuran pandeminin ardından ortaya çıkan şartlara rağmen Cidde, Mekke, Medine ve diğer Hicaz sakinlerinin bu alışkanlığı terk etmesinin zor olduğunu söyleyerek, yeni dönemin ardından organizasyonlarda yaşanacak değişikliğe rağmen bu geleneğin yeniden canlandırılması için güçlü bir dönüş hissettiklerini söyledi.
Baisa açıklamasında, “Ailenin tüm fertleri ve birinci derece akrabalarıyla bir araya geldiği bugünde sunulan yemeklerin kalitesi farklı. 80 yıl önce, evde yapılan sakdana, dabiza ve o zamanki bazı meşhur yemekler de dahil olmak üzere popüler yemekler servis edilirdi. Bugün sunulan yemekler ise evden eve değişiyor. Balık, mufta (etli pilav) ve bazı modern yemekler var” dedi.
Muhtar, denizde ve karada toplanmak üzere Şa’bane için erkeklere özel etkinliklerin olduğunu söylerken, bugün hali hazırda etkinliklerin düzenlendiğini ve bunun aile ve sosyal bağları güçlendirmek adına yüzyıllardır devam eden ve yeniden canlandırılmak istenen bir mirasın nesiller boyu aktarıldığını gösterdiğini bildirdi.

Cidde’deki Kabil Caddesi girişinde el-Beled pazarı ziyaret edenler (Fotoğraf: Gazi Mehdi)

Cidde’deki el-Faysaliyye Mahalle Muhtarı Mahir Hüseyin Aşri, “Bu alışkanlığın ve kendine has bir tadı olan bu kadim toplumsal mirasın yok olması zor” dedi. Etkinlik, hicri takvimin Şa’ban ayına veda ve Ramazan ayının gelişinin kutlanmasını temsil ediyor. Aile üyeleri arasında büyüK öneme sahip Şa’bane etkinliği, geçtiğimiz günlerde birçok kişinin bugünü kutlama arzusu ve isteğiyle yeniden ortaya çıktı.
Şarku’l Avsat’a konuşan Aşri, günümüzde bu günü kutlamak için sunulanların, büyükanne ve büyükbabaların sunduklarından farklı olduğunu söyleyerek, daha önce bir araya gelerek tüm konular üzerinde tartışıldığını ve neler yapılabileceğinin konuşulduğunu belirtti. Gün boyu evde yemeklerin servis edildiğini söyleyen Aşri, öğle yemeğinde pilav ve muluhiyenin yanı sıra ikindi namazından sonra badem kahvesi, akşam yemeğinde ise pilav, tavuk veya et verildiğini ifade etti.
Günümüzde bu kutlamalar ve toplantıların bir ailenin çok sayıda üyesi nedeniyle evlerde düzenlemenin zor olduğunu söyleyen Muhtar, bu nedenle ailelerin büyük bir kısmının günümüzde kendilerine olan yoğun talep nedeniyle fiyatların yükselmeye başladığı dinlenme evlerinde konaklamaya yöneldiğini vurguladı.