İsrail, ABD’yi İran Devrim Muhafızları’nı terör örgütleri listesinden çıkarmamaya teşvik ediyor

Bennett ve Lapid, ABD’nin Devrim Muhafızları Ordusu’nu kara listeden çıkarmak gibi bir adım atabileceğine “inanmayı reddediyor”

İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun bazı mensuplarına ait arşivden bir fotoğraf (AFP)
İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun bazı mensuplarına ait arşivden bir fotoğraf (AFP)
TT

İsrail, ABD’yi İran Devrim Muhafızları’nı terör örgütleri listesinden çıkarmamaya teşvik ediyor

İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun bazı mensuplarına ait arşivden bir fotoğraf (AFP)
İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun bazı mensuplarına ait arşivden bir fotoğraf (AFP)

İsrail, İran Devrim Muhafızları Ordusu’nu (DMO) terör örgütleri listesinden çıkarma planını durdurması konusunda ABD yönetimine yaptığı gizli baskıyı açık baskıya dönüştürdü. İsrail Başbakanı Naftali Bennett ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid, Washington'un böyle bir karar alabileceğine inanmayı reddettiklerini ifade ettikleri sert bir ortak açıklama yayınladılar. Söz konusu açıklamada “DMO, ABD vatandaşları da dahil olmak üzere binlerce insanı öldüren bir terör örgütüdür. ABD'nin DMO’nun terör örgütü tanımlamasını kaldıracağına inanmamız mümkün değil” ifadelerine yer verildi.
Açıklamanın tamamı şu şekilde:
“DMO Lübnan'daki Hizbullah, Gazze'deki İslami Cihat, Yemen'deki Husiler ve Irak'taki milislerdir. Geçtiğimiz yıl da dahil olmak üzere Ortadoğu'daki ABD vatandaşlarına ve askerlerine yapılan saldırıların arkasında DMO var. ABD yönetiminin bazı üst düzey yetkililerine suikast düzenleme planlarının arkasındakiler de onlar. DMO komutanları ve savaşçıları, yüz binlerce Suriyeli sivilin öldürülmesinde rol oynadılar. Lübnan'ı yıkıyorlar ve İran vatandaşlarına karşı ölümcül derecede baskı uyguluyorlar. Yahudileri sırf Yahudi oldukları için, Hıristiyanları sırf Hıristiyan oldukları için, Müslümanları da kendilerine boyun eğmeyi reddettikleri için öldürüyorlar. Onlar İran'daki ölümcül baskı makinesinin önemli ve ayrılmaz bir parçasıdırlar. Ellerinde binlerce İranlının kanı var. İran toplumunun ruhuna çöküyorlar. DMO’nun terör örgütü olarak tanımlanmasını kaldırma girişimi, kurbanlarla alay etmek ve güçlü kanıtlarla desteklenen belgelenmiş gerçekliği görmezden gelmektir. Bu yüzden DMO’nun terör örgütü olarak tanımlanmasının ABD’lileri hedef almama taahhüdü karşılığında kaldırılacağına inanmamız mümkün değil. Çünkü terörle mücadele, tüm dünyanın omuzlarına yüklenen bir görevdir. ABD'nin teröristlerin verdiği boş vaatler karşılığında en yakın müttefiklerini yüzüstü bırakmayacağına inanıyoruz.”
ABD, 2019 yılının Nisan ayında Donald Trump'ın yönetimi sırasında DMO'yu terör örgütleri listesine eklemişti. Söz konusu kararın açıklandığı gün Trump "İran sadece teröre destek veren bir devlet değil. DMO, terör operasyonlarında ve terör örgütlerinin finanse edilip operasyonlarının ilerletilmesinde aktif bir şekilde doğrudan yer almaktadır" demişti. Washington ilk kez başka bir ülkenin hükümetinin bir parçasını resmi olarak bir terör grubu olarak nitelendirdiği için bu adım o zamanlar dramatik bir gelişme olarak görülmüştü. Geçtiğimiz Çarşamba günü ABD'li bir kaynak, Washington'un Tahran'ın DMO’yu kontrol edeceğine dair güvence vermesi karşılığında yabancı terör örgütleri listesinden çıkarmayı düşündüğünü iddia etti.
Washington’un, bu adım karşılığında İran’dan ne gibi bir taahhüdü kabul edebileceğine henüz karar vermediğini söyleyen kaynak “Washington, İran tarafından bölgesel faaliyetler ya da DMO’nun diğer faaliyetlerine ilişkin bir nevi taahhüt verilmesi ya da adımlar atılması karşılığında DMO’nun terör tanımlamasını kaldırmayı gözden geçiriyor” dedi. İsrailli kaynaklar ise “Terör tanımlamasının kaldırılması, İran'ın ekonomik yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer programını sınırladığı 2015 anlaşmasını yeniden canlandırmak için yapılan dolaylı müzakerelerdeki en son ve en endişe verici konulardan birisi” yorumunda bulundu. Kaynaklar Tel Aviv'in diplomatik kanalları kullanarak var gücüyle bu hamleyi engellemeye çalıştığını öne sürdüler. Ancak dün Bennett ve Lapid, ABD’nin bu yaklaşımında bir gerçeklik payı olduğunu fark ettikten sonra söz konusu karara karşı açık bir savaşa girmeye karar verdiler.
İsrail muhalefeti bu gelişmeden istifade ederek Bennett-Lapid hükümetini hedef aldı ve ABD’nin yaklaşımından hükümeti sorumlu tuttu. Likud Partisi Grup Başkanı Miki Zohar dün Twitter hesabından yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı:
“Bennett ve Lapid, başarısızlık yolunda ilerlemeye ve Binyamin Netanyahu hükümetinin kazanımlarını yakmaya devam ederken, bunun bedelini İsrail vatandaşları ödüyor. DMO’nun terör listesinden çıkarılması, bize pahalıya patlayacak büyük bir başarısızlıktır.”



Ulusal Danışma Konseyi’nin yokluğu Somali'deki seçim krizini derinleştiriyor

Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, Mogadişu'daki Ulusal Danışma Konseyi toplantısında (Somali Haber Ajansı – SONNA)
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, Mogadişu'daki Ulusal Danışma Konseyi toplantısında (Somali Haber Ajansı – SONNA)
TT

Ulusal Danışma Konseyi’nin yokluğu Somali'deki seçim krizini derinleştiriyor

Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, Mogadişu'daki Ulusal Danışma Konseyi toplantısında (Somali Haber Ajansı – SONNA)
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, Mogadişu'daki Ulusal Danışma Konseyi toplantısında (Somali Haber Ajansı – SONNA)

Somali'de Ulusal Danışma Konseyi'nin Puntland ve Jubaland liderlerinin katılımı olmaksızın toplanması, ülkenin önümüzdeki yıl onlarca yıldır ilk kez tanık olacağı ‘doğrudan seçimlerin’ nasıl yapılacağı konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle ne gibi sonuçlar doğuracağı konusunda soru işaretleri yaratıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan bir Afrika uzmanı, “Bu yokluk, Somali'de yaklaşan seçimlere ilişkin düzenlemelerle ilgili siyasi krizi derinleştiren endişe verici bir göstergedir” dedi.

Ulusal Danışma Konseyi ülkedeki en yüksek siyasi koordinasyon organıdır ve özellikle seçimler ya da güvenlik sorunları gibi kritik zamanlarda ulusal krizlerin yönetilmesinde ve kader belirleyici kararlar üzerinde uzlaşılmasında önemli bir role sahiptir. Konsey, Cumhurbaşkanı, Başbakan ve beş federal eyaletin (Jubaland, Soutwest State, Hirshabelle, Galmudug ve Puntland) başkanlarından oluşur.

Alsomal haber sitesine göre, Hasan Şeyh Mahmud salı günü, federal hükümetin liderliğini ve Somali'nin bölgesel devletlerinin liderlerini içeren Ulusal Danışma Konseyi toplantısına başkanlık etti.

opğp
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, sivil toplum kuruluşlarının liderleriyle daha önce yaptığı toplantıda (Somali Haber Ajansı – SONNA)

Devlet medyası tarafından geçtiğimiz ay Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud tarafından çağrısı yapılan ulusal diyaloğun başlangıcı olarak nitelendirilen toplantıya Somali Başbakanı Hamza Abdi Barre, Başbakan Birinci Yardımcısı Salah Ahmed Cama, Soutwest State Başkanı Abdulaziz Hasan Muhammed, Hirshabelle Başkanı Ali Abdullah Hüseyin, Galmudug Başkanı Ahmed Abdi Kariye ve Mogadişu Belediye Başkanı Muhammed Ahmed Amir katıldı.

Somali medyasına göre Puntland Başkanı Said Abdullah Deni ve Jubaland Başkanı Ahmed Medubi'nin boykot ettiği toplantıda, ülkedeki durum, ülkenin terörist gruplardan kurtarılması süreci, anayasanın tamamlanması, demokratikleşme, silahlı kuvvetlerin yeniden inşası ve idarenin geliştirilmesi konuları ele alındı.

Birkaç gün önce Puntland, hükümeti anayasal ilkeleri ihlal etmekle suçlayarak ve hukukun üstünlüğüne bağlılığa geri dönülmesini talep ederek görüşmeleri boykot ettiğini yineledi. Medubi ise Ekim 2024'teki Ulusal Danışma Konseyi toplantılarından çekilmiş ve birleşik doğrudan seçimlere geri dönülmesini onaylayan toplantı sonuçlarını reddetmişti.

Son doğrudan seçimler 1968 yılında yapılmış, ardından darbeler ve iç savaşlar yaşanmıştır. Somali, 2000 yılında beş eyaletinde esas olarak kabile kotalarına dayanan dolaylı seçim sistemini kullanmaya başladı.

Somalili siyasi analist Abdulveli Cama Berri, ‘Puntland ve Jubaland başkanlarının Ulusal Danışma Konseyi toplantısına katılmamasının endişe verici bir gösterge olduğunu ve Somali'de yaklaşan seçimlere ilişkin düzenlemelerle ilgili siyasi krizi derinleştirebileceğini’ belirterek, ‘bu yokluğun federal hükümet ile bazı eyaletler arasında devam eden farklılıkları yansıttığını, bunun da toplantıdan çıkacak uzlaşının meşruiyetini etkileyebileceğini ve kapsamlı ve ulusal düzeyde üzerinde uzlaşılmış seçimlerin düzenlenmesinin zorluğunu arttırabileceğini’ ifade etti.

Ulusal Danışma Konseyi'nin toplanmasından önce üyelerin tamamını harekete geçirmeyi amaçlayan ertelemeler yapılmıştı. Somali Başbakanı Hamza Abdi Barre'nin ofisinden mayıs ayı başında yapılan bir açıklamada, geçtiğimiz perşembe günü yapılması planlanan toplantının, istişarelerin ardından ülkenin siyasi liderlerinin mutabakatıyla 5 Mayıs'a ertelendiği bildirildi.

Konuyla ilgili bilgi sahibi Somalili bir kaynak Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, Ulusal Danışma Konseyi toplantısının Galmudug ve Soutwest State bölgelerinin başkanlarının gelmemesi gibi nedenlerle pazartesiden salıya ertelendiğini belirterek toplantının iki gün sürebileceğini ve ardından çıktıların yayınlanacağını kaydetti.

Berri, “Siyasi sürecin iki kilit tarafının yokluğunda toplantının önemli tavizlere yol açması pek olası değil. Toplantıda çoğunluğun görüşünü yansıtan kararlar çıkabilir, bu da siyasi bölünmeyi daha da derinleştirebilir ve paralel yolların ortaya çıkması ve hatta bazı devletlerin fiili siyasi ayrılıkçı adımlara yönelmesi ihtimalini yeniden gündeme getirebilir” ifadelerini kullandı.

Uluslararası toplum, federal sistemin tüm üye devletlerinin Ulusal Danışma Konseyi toplantısına katılması ve farklılıkların üstesinden gelinmesi için çabalarını yoğunlaştırdı. Bu bağlamda Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Somali Özel Temsilcisi James Swan, Dusmareb, Baidoa ve Bosaso şehirlerini kapsayan bir saha turu gerçekleştirdi ve bu tur sırasında güvenlik sorunları ve seçim dosyaları hakkındaki görüşlerini dinlemek üzere devlet liderleriyle bir araya geldi.

Ancak Berri, yerel uzlaşının başarısız olması halinde uluslararası topluma halen büyük ölçüde güvenilebileceğine inanıyor. “Donör ülkeler ve uluslararası ortaklar görüşlerin yakınlaştırılması için baskı yapılmasında etkili bir rol oynamaktadır” diyen Berri, ‘uluslararası toplumun arabuluculuk girişimlerini destekleyerek ya da mali desteği kapsamlı bir siyasi uzlaşının sağlanmasına bağlayarak doğrudan ya da dolaylı olarak müdahale edebileceği’ öngörüsünde bulundu.

Berri, “Hareketlerinin önemine ilişkin bu olasılıklara rağmen, rolleri tamamlayıcı olmaya devam etmektedir ve yerel siyasi iradenin kalıcı bir ikamesi olarak sayılamazlar” dedi.