ABD’li bir yetkili ‘siyasi reformları’ görüşmek üzere Tunus’a gitti

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
TT

ABD’li bir yetkili ‘siyasi reformları’ görüşmek üzere Tunus’a gitti

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Demokrasi ve İnsan Haklarından Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Uzra Zeya dün (Çarşamba), ayın sonuna kadar devam edecek olan Tunus ziyaretine başladı. Zeya’nın ülkenin ihtiyaç duyduğu kapsamlı siyasi ve ekonomik reformların yanı sıra hak ve özgürlüklerin korunması ve sivil toplumun güçlü bir demokrasinin sağlanmasına yönelik rolünün yeniden inşa edilmesi konularını ele almak için üst düzey hükümet yetkilileriyle görüşmesi bekleniyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün Ofisi’nden yapılan açıklamaya göre, ABD’li yetkilinin Tunus sivil toplum temsilcileri, insan hakları savunucuları ve ulusal örgütlerin liderleriyle bir araya gelerek, ülkenin karşı karşıya olduğu çeşitli zorluklara yönelik görüşlerini dinlemesi bekleniyor. Gözlemciler, Zeya’nın ziyaretinin, aylar önce Tunus’un demokratik yoldan çıkmasını eleştiren ve parlamenter demokrasiye dönülmesi çağrısında bulunan ABD yönetimi açısından bu konuların ne kadar önemli olduğunu doğruladığına inanıyorlar.
Zeya’nın ziyareti, Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) bir heyetin ekonomik ve sosyal politikaları gözden geçirmek, 4 yıllık bir süre içinde geri ödenmek üzere 4 milyar dolarlık bir kredi üzerinde çalışmak için Tunus’a gelmesiyle aynı zamana denk geliyor. Söz konusu kredi, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in demokratik yola dönüşte onayladığı istisnai önlemler dönemini geride bırakmaya yönelik ABD'nin Tunus üzerindeki baskısını artırabilir.
Daha önce ABD tarafından birkaç heyet, Cumhurbaşkanı Said’in 25 Temmuz’dan bu yana Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden alması, Meclis’in yetkilerini dondurması, milletvekillerinin dokunulmazlığını kaldırması, kendisine tam yürütme ve yargı yetkisinin verilmesine dayalı istisnai kararlar aldığı sırada Tunus’u ziyaret etmişti. Tunuslu yetkililerle yaptıkları görüşmelerde ‘demokratik yola dönüş ve kapsamlı bir süreçle reformların benimsenmesi’ çağrısında bulunan heyetlerin ziyaretleri, Cumhurbaşkanı Said ve bir dizi siyasi parti tarafından, içişlerine yönelik herhangi bir dış müdahalenin reddedildiğinin belirtildiği eleştirilerle karşılanmıştı.
Diğer yandan, IMF tarafından “Bir Tepki Mekanizması Olarak Harcama” başlığı altında yayınlanan bir anket, görüşülen Tunusluların yüzde 49’unun Cumhurbaşkanı’nın kamu parasına yönelik kullanımının Tunus parlamentosunun denetimine tabi olması gerektiğini vurguladığını gösterdi. Ayrıca, katılımcıların yüzde 47’si Cumhurbaşkanı’nın kamu parasını harcamasında özgür olduğuna inanarak, Cumhurbaşkanı’nın parlamento önünde eylemlerini aklamak için zaman kaybetmek yerine ülkenin gelişimine odaklanması gerektiğini vurguladı.



Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?
TT

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Colin P. Clarke

Lübnan ve Suriye’nin bazı bölgelerinde salı günü gerçekleştirilen eş zamanlı bir saldırıda, Lübnan’daki Hizbullah Hareketi tarafından kullanılan yüzlerce çağrı cihazı peş peşe patladı. Saldırıda en az 10 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı.

Birçok kişi saldırının neden şimdi düzenlendiğini ve saldırının zamanlamasının daha geniş bir anlamı olup olmadığını merak ediyor.

İsrail, ABD'nin daha geniş çaplı bir operasyonun, bölgede topyekûn bir savaşa yol açabileceği yönündeki uyarılarına rağmen, Hizbullah’ın saldırılarını önlemenin savaştaki hedeflerinden biri olduğunu açıkladı. Çağrı cihazı saldırısı İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüteceği uzun vadeli bir askeri harekatın başlangıcı olabileceği gibi, İsrail ile İran'ın vekilleri arasında uzun süredir devam eden gölge savaşının son gizli operasyonu da olabilir. İsrail, saldırıyı fark edilmeden gerçekleştirilebileceği zaman aralığı sınırlı olduğu için de böyle bir saldırı düzenlemiş olabilir.

İsrail'in istihbarat servisi Mossad için bu saldırı, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısında yaşanan başarısızlıklar nedeniyle ciddi şekilde zedelenen itibarını iyileştirme yolunda atılan sağlam bir adım olabilir. Saldırı aynı zamanda bir casus romanından fırlamış gibi görünüyor. Mossad'ın böylesine büyük ve dramatik bir operasyonu nasıl gerçekleştirebildiğine dair çok sayıda hipotez ortaya atıldı. Patlayıcıların çağrı cihazlarına üretim aşamasında mı yoksa tedarik süreci sırasında mı yerleştirilmiş olabileceğini henüz bilmiyoruz.

Hizbullah, İsrail'in siber saldırılarına karşı önlem amacıyla çağrı cihazları gibi eski iletişim araçlarını kullanıyordu. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın alternatif iletişim araçları kullanmaya çağırdığı Hizbullah üyeleri 7 Ekim saldırısının ardından cep telefonu kullanmaktan büyük ölçüde kaçındılar.

Bazı kişiler cihazlara sızan kötü amaçlı yazılımın pillerin aşırı ısınmasına ve sonunda patlamasına neden olduğunu düşünüyor. Oysa saldırı titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi. Saldırının anlık etkisi ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo Hizbullah'ın paranoyasını arttıracak ve Mossad'ın gelecekte yapabileceklerine karşı daha fazla temkinli olmasına yol açacak. Hizbullah'ın bu saldırının ardından iç güvenlik aygıtında bir revizyona gidebilir, operasyonel güvenliğindeki boşlukları gözden geçirebilir ve üyelerinin yeteneklerini arttırmaya çalışabilir. Tüm bunlar aynı zamanda Hizbullah içinde kan dökülmesine yol açabilir ve içeride bir casus avı başlayabilir. Bu da İsrail istihbaratı için bir başka kazanç olacaktır.

Saldırı, titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi.

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye geçtiğimiz temmuz ayı sonlarında Tahran'da düzenlenen suikastta olduğu gibi çağrı cihazı saldırısının arkasındaki nedenlerden biri de Mossad'ın prestijini yeniden kazanma konusundaki kararlılığıydı. İsrail istihbaratı 7 Ekim 2023 saldırısından önce her şeye gücünün yetebileceği yönünde güçlü bir imaja sahipti. Mossad efsaneleri, Steven Spielberg yönettiği Münih ve Netflix yapımı Kaos gibi popüler casusluk filmleriyle ekranlara taşınmıştı.

İsrail'in hedef odaklı suikastlarında, geçtiğimiz ocak ayında Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcı Salih el-Aruri, temmuz ayı sonlarında yine Beyrut'ta Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Şükür’den kısa bir süre sonra da İsmail Heniyye öldürüldü.

dfv fdev
Patlayan çağrı cihazlarından birinden geri kalanlar Beyrut'ta sergilendi, 18 Eylül (AFP)

İsrail'in gizli operasyonlarının Mossad'ın imajını iyileştirmenin yanı sıra daha pratik bir etkisi de var. Saldırı büyük olasılıkla Hizbullah'ın komuta ve kontrol merkezini yok etti. Bu da öngörülebilir gelecekte Hizbullah için büyük iletişim sorunlarına yol açacak. Dahası, salı günü gerçekleşen saldırıda yüzlerce Hizbullah üyesi yaralandı. Bazılarının parmaklarının ya da ellerinin koptuğu ya da geçici de olsa sahadan uzaklaşmalarına neden olan başka yaralanmalar gibi fiziksel bozukluklara sebep olduğu şüphesiz.

Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler ve İran'ın diğer vekilleri daha fazla önlem almaya başlayacaktır. Bu durum söz konusu grupların birbirleriyle iletişim kurma şekillerinde değişikliklere yol açarak koordinasyon düzeylerini doğrudan etkileyebilir ve saldırı düzenleme kabiliyetlerini engelleyebilir.