Çeşitli temaslarda bulunmak üzere Ankara'yı ziyaret eden ABD'nin Libya Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Richard Norland, Libya'ya ilişkin güncel durumu AA muhabirine verdiği yazılı röportajda değerlendirdi.
Norland, Türkiye'yi ziyaretine ilişkin, "Türkiye'nin Libya konusundaki önemli rolü göz önünde bulundurulduğunda, Türk mevkidaşlarımla yaptığım istişarelere büyük değer veriyorum." ifadesini kullandı.
Görüş alışverişinde bulunmak için bu dönemin çok uygun bir zaman olduğuna dikkati çeken Norland, "Libya, seçimlere doğru ilerlemek için mücadele verirken içeride kutuplaştı ve Rusya'nın Ukrayna'yı acımasızca işgali bölgede dalga etkisi oluşturdu. Bu, Türkiye gibi müttefiklerle istişare etmek için uygun bir zaman. Geçen hafta Kahire'deki görüşmelerimde olduğu gibi, bu görüşmeler Libya konusuna yaklaşımımız hakkında bilgilendirmeye çok yardımcı oluyor." değerlendirmesinde bulundu.
"Rusya'nın Libya politikası adına kimin konuştuğu bile belli değil"
Norland, Rusya'nın Libya'daki nüfuzu göz önüne alındığında, Rusya-Ukrayna krizi üzerinden tırmanan uluslararası gerilimin Libya'ya olası yansımalarından endişe duyup duymadığına ilişkin soruya, "Rusya'nın Ukrayna'yı sebepsiz ve haksız işgali, Rus Wagner güçlerinin Libya ve Sahel bölgesinde oynadıkları istikrar bozucu rolün devasa ölçekte bir yansımasıdır. Trablus'ta hükümeti devirmeye çalıştılar ve 24 Aralık'ta yapılması planlanan seçimlere müdahale ettiler." yanıtını verdi.
Ukrayna'nın işgalinin, Libya'da artan gıda fiyatları gibi olumsuz ekonomik etkiler yarattığını da belirten Norland, "Rusya'nın Libya politikası adına kimin konuştuğu bile belli değil, Dışişleri Bakanlığı mı yoksa Wagner mi?" ifadesini kullandı.
Libya petrolüne ilişkin yeni öneri
Norland, küresel petrol arzı krizi daha fazla hissedilirken, Libya'da petrol sahalarının siyasi nedenlerle bloke edilmesine yönelik ABD'nin ne tür girişimlerinin olduğunu, taraflara verdiği mesajları ve üretimin artırılması için ek tedbirlerin alınması konusunda öncü bir rolünün olup olmayacağını da değerlendirdi.
Küresel piyasaların petrole ihtiyaç duyduğu ve Libyalıların artan fiyatlardan yararlanabileceği bu dönemin, Libya'da petrol üretimini engellemek için en kötü zaman olduğunu vurgulayan Norland, şöyle devam etti:
"Ama Libya'daki kutuplaşmış siyasi durum, birbirine rakip siyasi güçlerin petrol gelirlerinin kontrolünü ele geçirmeye çalışması riskini artırıyor. Bu nedenle Berlin Süreci Ekonomi Çalışma Grubu'ndaki ortaklarımızla çalışarak, Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB) ve Mısır'la, (Libya'da) daha geniş siyasi konularda anlaşmaya varılana kadar petrol gelirlerini yönetmek için bir mekanizma kurulmasını öneriyoruz."
Bu mekanizma kapsamında fonların yalnızca maaşlara, sübvansiyonlara, petrol üretimine, gıda ve ilaç gibi önemli ithal ürünlere şeffaflık ve hesap verilebilirlik içinde harcanmasının öngörüldüğünü ifade eden Norland, "Elbette bunun uygulanıp uygulanmayacağına Libya'daki taraflar karar verecek. Ancak gelirlerin yalnızca Libya halkının yararına yönlendirilmesini sağlamaları konusunda liderler için zorlayıcı sebepler var." değerlendirmesinde bulundu.
"(Dibeybe ve Başağa) Her iki tarafı da müzakere etmeye çağırıyoruz"
Norland, Libya'da hükümet değişim sürecinde Başbakan Abdulhamid Dibeybe ile Fethi Başağa arasındaki mevcut anlaşmazlığa ilişkin ise, "Bu anlaşmazlıkla ilgili en büyük endişemiz, ilgi odağını Libya halkının gerçekten istediği şeyden, yani bir an önce parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuçlanmasından uzaklaştırmış olmasıdır." ifadesini kullandı.
Her iki taraf da güç kullanmayacağına dair söz vermiş olsa da Libyalılar için bir trajediye dönüşebilecek, şiddeti tırmandıracak bir çatışma riskinin her zaman mevcut olduğunu belirten Norland, şunları kaydetti:
"Bu içinden çıkılmaz duruma barışçıl bir çözüm bulunması için her iki tarafı da müzakere etmeye çağırıyoruz. Bu arada, Türkiye dahil olmak üzere çeşitli ortaklar görüşmelere ev sahipliği yapmayı teklif etti ve BM Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams da müzakereleri kolaylaştırmayı teklif etti. ABD bu tür çabaları güçlü bir şekilde desteklemektedir."
"Rusya'nın odak noktası başlattığı savaşı durdurmak olmalı"
Norland, Libya'dan Ukrayna'ya Rus güçleri safında savaşmak üzere paralı asker taşındığı yönünde bilgisinin olup olmadığına ilişkin soruya ise, şu yanıtı verdi:
"Rusya'nın, kendi adına Ukrayna'da savaşmak için yabancı savaşçıları silah altına alma girişimlerine ilişkin raporları ve benzerlerini gördük. Eğer doğruysa bu, Putin'in Ukrayna'ya karşı haksız, sebepsiz, önceden tasarlanmış savaşında gerginliğin daha fazla tırmanışını temsil ediyor. Ayrıca Rus hükümetinin Suriye'deki yıkıcı, istikrar bozucu taktik tahtasından nasıl çekildiğinin de göstergesi. Rusya'nın odak noktası, Ukrayna halkına karşı daha fazla savaşçı ve onlara daha fazla acı getirmek yerine başlattığı savaşı durdurmak olmalıdır."
İsrail'in Gazze şehrine düzenlediği saldırı sırasında yıkılan bir evin enkazından ceset çıkaran Filistinliler (AFP)
Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'ne düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden iki çocuğun cenazelerinin başında göz yaşı döken Filistinliler (AFP)