Başağa yakın zamanda Trablus’a geçeceğini duyurdu

Petrol Tesisleri Mufafızları, Dibeybe’ye karşı olmadıklarını bildirdi.

İngiltere’nin Libya Büyükelçisi Caroline Hurndall, Bingazi Belediye Başkanı Sakır Bucvari ile görüştü. (İngiltere Büyükelçiliği)
İngiltere’nin Libya Büyükelçisi Caroline Hurndall, Bingazi Belediye Başkanı Sakır Bucvari ile görüştü. (İngiltere Büyükelçiliği)
TT

Başağa yakın zamanda Trablus’a geçeceğini duyurdu

İngiltere’nin Libya Büyükelçisi Caroline Hurndall, Bingazi Belediye Başkanı Sakır Bucvari ile görüştü. (İngiltere Büyükelçiliği)
İngiltere’nin Libya Büyükelçisi Caroline Hurndall, Bingazi Belediye Başkanı Sakır Bucvari ile görüştü. (İngiltere Büyükelçiliği)

Libya’daki İstikrar Hükümeti Başbakanı Fethi Başağa, çalışmalarına yalnızca ülkenin başkenti Trablus'tan başlayacağı taahhüdünü yineledi. Hükümetinin, ‘devir teslim aşamasına’ yaklaştığını belirten Başağa, rakibi Abdulhamid Dibeybe’yi ‘iki yıl daha görevde kalmak için’ yabancı büyükelçilerle iletişim kurmakla itham etti.  
Dün katıldığı bir televizyon programında Türkiye ile ilişkiler ilişkin de açıklamalarda bulunan Başağa şunları söyledi:
“Türkiye ile ilişkiler değişmiş değil, çünkü Libya’nın zor zamanlarında uzanan sağlam bir ilişkimiz var. Türk askerleri Libya’da resmi bir anlaşma çerçevesinde bulunuyor. Sadece Libyalıların isteği ya da arzusu dahilinde olmayan yabancı güçlerin ülkeden ayrılmasını isteyeceğiz. İleride Libya istikrara kavuştuğunda, hükümet ve Temsilciler Meclisi’nin anlaşmaları çerçevesinde olanlar hariç herhangi bir yabancı gücün ülkede bulunması kabul edilmeyecektir.
Hakkındaki ‘yolsuzluk’ suçlamalarını reddeden Başağa, içişleri bakanı görevindeyken Denetim Bürosu’nun tüm soruşturmalarından aklandığını vurguladı. Ayrıca hükümetinin ancak Trablus’ta göreve başlayacağını ve yakın bir zamanda ‘devir teslim aşamasına’ gelineceğini belirtti. 
Ukrayna’nın Libya Büyükelçisi ile görüşen Başağa; “Herkesin tüm ülkelerin egemenliğine saygı duyması gerektiğine inanıyoruz. Halkın kendi geleceğini belirleme hakkına saygı gösterilmemesi ya da bu hakkın görmezden gelinmesi asla kabul edilemez. Bu hem Ukrayna hem de Libya için geçerlidir.” dedi.  
Ulusal Birlik Hükümeti Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Ülkedeki tüm krizlerin aşılması ve tarafların uzlaşması için tek çözüm yolu diyalogdur” ifadesini kullandı. Doha Forum 2022’ye katılan Menguş, Libya’daki krizin çözümünün, geçiş aşamasını sonuçlandıracak olan seçimlerin gerçekleştirilmesi olduğunu vurgulamıştı. Menguş, Katar'ın başkenti Doha'da düzenlenen Doha Forumu'nda yaptığı konuşmada, Libya'nın ekonomik olarak sıkıntı yaşadığını belirterek şunları söyledi:
“Libya'daki ekonomik krizin sorumlularından hesap sorulmalı ve bu sorumluluğu sadece hükümet değil Libyalılar da üstlenmeli. Libya Merkez Bankası, Ulusal Petrol Şirketi ve bazı bakanlıklarda sorunlar var. Hükümetimiz, kalkınma yolunda ilerleyebilmemiz için bu krizin aşılmasının tek yolunun diyalog olduğunu biliyor."
Diğer yandan, Libya Savunma Bakanlığına bağlı Petrol Tesisleri Muhafızları, Başkanı Ali ed-Dib'in arazi ödeneği ve diğer bazı taleplerinin yerine getirilmesi amacıyla Dibeybe’yi tehdit ettiği yönünde yayılan video kaydının sahte olduğunu duyurdu. Petrol Tesisleri Muhafızları’ndan yapılan açıklamada, sosyal medyada art niyetli kişilerin Dib ve Dibeybe arasındaki telefon görüşmesini, montaj yaparak çarpıttığı belirtildi. Kurum olarak Ulusal Birlik Hükümeti Savunma Bakanlığına bağlı oldukları ve idari olarak Ulusal Petrol Şirketi bünyesinde görev aldıkları vurgulanan açıklamada, Libya anayasasına uygun bir şekilde görev yaptıkları ifade edildi.  
İngiltere’nin Libya Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada da Libya’daki tüm siyasi taraflara, Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams’ın girişimine katkıda bulunmaları çağrısı yapıldı. İngiltere'nin Libya Büyükelçisi Caroline Hurndall, ülkenin doğusundaki Bingazi kentini ziyaret ederek Bingazi Belediye Başkanı Sakır Bucvari ile görüştü. Bingazi kentini ilk defa ziyaret ettiğini ve bundan mutluluk duyduğunu belirten Hurndall, görüşmede İngiltere ve Libya şirketlerinin çeşitli alanlarda iş birliği yapma fırsatlarını değerlendirdi. Tobruk’taki Temsilciler Meclisi daha önce Hurndall’ı, Dibeybe hükümetini desteklemekle suçlamış ve ‘istenmeyen kişi ilan edilerek sınır dışı edilmesini’ talep etmişti.  



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.