NASA'nın Mars aracı, 'timsah sırtına' ulaştı

"Arazinin ne kadar engebeli olduğunu görmek şaşırtıcı"

Siyah beyaz çekilen fotoğrafta Kızıl Gezegen'in engebeli arazisi gözler önüne serildi (NASA)
Siyah beyaz çekilen fotoğrafta Kızıl Gezegen'in engebeli arazisi gözler önüne serildi (NASA)
TT

NASA'nın Mars aracı, 'timsah sırtına' ulaştı

Siyah beyaz çekilen fotoğrafta Kızıl Gezegen'in engebeli arazisi gözler önüne serildi (NASA)
Siyah beyaz çekilen fotoğrafta Kızıl Gezegen'in engebeli arazisi gözler önüne serildi (NASA)

NASA'nın Mars'taki uzay araçlarından Curiosity, Kızıl Gezegen'de bir timsahın sırtını andıran taşlık bir araziye ulaştı.
Gale Krateri çevresinde dolaşan ve Sarp Dağ adı verilen bir tepeye tırmanan uzay aracı, bölgeyi incelerken çeşitli yüzey şekillerinin de fotoğraflarını çekiyor.
O fotoğraflardan biri de NASA ekibinin "timsah sırtı arazisi" diye nitelediği taşlık bir bölgede 21 Mart'ta çekildi.
ABD Jeolojik Araştırma Astrojeoloji Bilim Merkezi'nde görev alan gezegen jeoloğu Lauren Edgar, yeni görüntüyle ilgili şu yorumu paylaştı:
"Arazinin ne kadar engebeli olduğunu görmek şaşırtıcı. Bu bölgeye gayrı resmi olarak, 'timsah sırtı arazisi' dedik. Tanıma çok uygun görünüyor!"
Türkçede 'merak' anlamına gelen Curiosity, Kızıl Gezegen'in engebeli arazisinin jeolojisini ortaya çıkarmak için incelemelerini sürdürüyor. Görevde elde edilen veriler, erozyonun Mars yüzeyini nasıl etkilediğine de ışık tutuyor.
Mars jeolojik açıdan sakin ve sessiz bir gezegen gibi görünse de rüzgar ve toz hareketlilikleri manzarayı şekillendirmeyi sürdürüyor.
Uzay aracı, şu anda Greenheugh adı verilen bir alanın tepesinde. 
Mars'ta gözlemlenen kayaçların şekilleri, Dünya'da ilginç benzetmelere yol açıyor. NASA ekibi daha önce tespit edilen bazı kayaçları dinozora veya bitkilere benzetmişti.
Ekibin benzetme koleksiyonunda artık birden fazla kayaçtan oluşan bu arazi de alıyor.
Curiosity 2014'ten bu yana Gale Krateri'nin merkezindeki 5 kilometrelik Sarp Dağ'a ya da resmi ismiyle Aeolis Mons dağına tırmanıyor.
Uzay aracı Mart 2020'de bir tepenin zirvesindeki 'Greenheugh Pediment' isimli kaya tabakasının üzerine çıkarak en dik arazi tırmanışı rekorunu kırmıştı.
Uzay ajansının 2011'de Mars'a varmak üzere fırlattığı Curiosity, Mars'ın yaşanabilirlik potansiyelini ortaya çıkarmayı hedefliyor.
Independent Türkçe, CNET, NASA



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space