Yemen hükümeti: Riyad görüşmeleri barış için bir umut ışığıdırhttps://turkish.aawsat.com/home/article/3564176/yemen-h%C3%BCk%C3%BCmeti-riyad-g%C3%B6r%C3%BC%C5%9Fmeleri-bar%C4%B1%C5%9F-i%C3%A7in-bir-umut-%C4%B1%C5%9F%C4%B1%C4%9F%C4%B1d%C4%B1r
Yemen hükümeti: Riyad görüşmeleri barış için bir umut ışığıdır
Yemen Başbakanı Dr. Muin Abdulmelik (DPA)
İstanbul/AA
TT
TT
Yemen hükümeti: Riyad görüşmeleri barış için bir umut ışığıdır
Yemen Başbakanı Dr. Muin Abdulmelik (DPA)
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Körfez İşbirliği Konseyi'nin (KİK) ev sahipliğinde Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da yapılan görüşmeleri ülkede barışı sağlamak ve Yemen halkı için bir 'umut ışığı' olarak değerlendirdi.
Yemen resmi ajansı SABA'nın haberine göre, Başbakan Abdulmelik, ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking ve ABD'nin Sana Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Cathy Westley'i Riyad'da kabul etti.
Başbakan Abdulmelik, kabul sırasında yaptığı açıklamada, KİK çatısı altında yapılan görüşmelerde ulusal ekonominin desteklenmesine, barış ve diğer eksenlere ilişkin beklentilerin tartışılmasına odaklanılmasının, Yemen halkına umut ışığı olmasının yanı sıra hükümetin istikrarı sağlama ve yükümlülüklerini yerine getirme çabalarına büyük destek verdiğini söyledi.
Abdulmelik, görüşmelerin başarılı olacağına, Yemen halkına hizmet edecek vizyon ve fikirlerin ortaya çıkacağına ve KİK ülkelerinin acil bir ekonomik destek paketi sunacağına yönelik güvenini dile getirdi.
ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Lenderking de ülkesinin Yemen'de barışçıl ve kapsamlı bir siyasi çözümü desteklediğini ifade etti.
Lenderking, Yemen hükümetine destek veren Arap Koalisyonu ve Husiler tarafından ilan edilen ateşkesin olumlu bir adım olduğuna ve bunun kapsamlı bir ateşkesin başlangıcı olması gerektiğine dikkati çekti.
Yemen hükümetine destek veren Arap koalisyonu, bu sabahtan itibaren Yemen'in içlerine askeri operasyonlarını durduracağını ilan etmişti. İran destekli Husiler de 26 Mart'ta yaptıkları açıklamada, Suudi Arabistan ve Yemen'deki saldırılarına 3 gün ara verdiğini duyurmuştu.
KİK ev sahipliğinde Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da yapılan Yemen görüşmeleri, Husilerin yokluğunda Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da dün başlamıştı.
KİK'in girişimi
KİK Genel Sekreterİ Hacraf, 17 Mart'ta yaptığı açıklamada, Yemenli taraflar arasında ateşkes sağlanması amacıyla 29 Mart-7 Nisan tarihlerinde Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da müzakereler yapılacağını duyurmuştu.
Hacraf, KİK'in ev sahipliğinde gerçekleştirilecek bu müzakerelere Yemen'deki tüm tarafların katılması çağrısında bulunmuştu.
İİT de bu girişimi memnuniyetle karşılamış ve Yemen'de akan kanın durması için taraflara müzakerelere katılım çağrısı yapmıştı.
KİK, Basra Körfezi'ne kıyısı olan 6 Arap ülkesi Kuveyt, Katar, Bahreyn, Suudi Arabistan, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden oluşuyor.
Yemen'deki iç savaş
İran destekli Husiler, Yemen'de Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor.
Yemen hükümeti ise Mart 2015'ten bu yana Suudi Arabistan öncülüğündeki Koalisyon güçleri tarafından destekleniyor.
BM raporlarına göre, çatışmaların patlak vermesinden 2021 yılı sonuna kadar Yemen'deki savaş nedeniyle doğrudan veya dolaylı yollarla 377 bin kişi hayatını kaybetti.
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Lübnan genelinde Hizbullah çağrı cihazları ve telsizlerine yönelik eşi benzeri görülmemiş güvenlik ihlali ve salı ile çarşamba günleri binlerce eş zamanlı patlama, kişisel cep telefonlarının ne kadar tehlikeli olduğu ve nasıl uzaktan patlatılabildiği konusunda birçok soruyu gündeme getirdi.
Cep telefonu bataryaları son derece yanıcı kimyasallardan üretilir, ancak bir kontrol ünitesi doğrudan bataryaya bağlıdır ve bataryayı güvende tutmak için özel bir yazılımla donatılmıştır.
DeepSAFE Technology'nin kurucusu ve McAfee, Intel ve Nokia'da güvenlik ve koruma araştırmaları eski başkanı olan Ahmed Sallam'a göre bu kontrol ünitesi, en önemlisi tüm üniteyi bataryanın sıcaklığını ateşleme noktasına yükseltebilecek kötü amaçlı yazılım içeren başka bir ünite ile değiştirmek olan çok sayıda hackleme yöntemi ile kötü niyetli olarak manipüle edilebilir. Bu, Lübnan vakasında olduğu gibi belirli cihazları hedef almak için yapılabilir.
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarında hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninden (AFP)
Şarku’l Avsat'a konuşan Sallam, “Kötü niyetli bir şekilde üretilebilen bataryalar da var. Bunlar ya sıcaklığı belirli bir dereceye yükselterek ya da patlatma sistemini harekete geçiren bir ünite aracılığıyla ateşlenebilen patlayıcı maddeler içerirler. Tüm bunlar, radyo dalgaları ya da herhangi bir kablosuz elektrik dalgası yoluyla uzaktan sinyal alabilen harici bir iletişim ünitesi ile bataryaya içeriden bağlı çok küçük bir kontrol ünitesi yerleştirilerek yapılabilir” ifadelerini kullandı.
Sallam sözlerini şöyle sürdürdü: “Dış dünya ile iletişim olmasa da patlamalar senkronize edilebilir. Kötü amaçlı yazılım, tıpkı saatli bombaların çalıştığı gibi, tüm patlamaların aynı anda gerçekleşmesi için belirli bir anı bekleyebilir.”
Los Angeles'taki California Üniversitesi Kimya Bölümü'nde yardımcı doçent olan ve pil geliştirme ve üretiminde uzmanlaşmış bir ABD şirketi olan Nanotech Energy'nin bilim ve teknoloji şefi Maher el-Kady, “Lübnan'daki patlamalar tesadüfen değil, kasıtlı olarak meydana geldi. Büyük olasılıkla cihazlara uzaktan etkinleştirilen bir kontrol devresi yerleştirilmişti. Bu da patlamaların senkronizasyonunu açıklıyor” şeklinde konuştu.
Lübnan Ordusu tehlikeli gördüğü telsiz ve çağrı cihazlarını imha etmek üzere topluyor. (AFP)
Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan el-Kady, “Herhangi bir bataryanın patlamasına yol açabilecek birkaç mekanizma vardır. Bunlardan ilki, mobil cihazın ya da elektrikli otomobilin bataryaya metal bir cismin girmesine yol açan bir kazaya maruz kalması ya da batarya parçalarının sıkışmasına ve parçalarının tahrip olmasına yol açan yüksek orandaki basınç yahut da bataryanın yüksek bir yerden düşerek parçalarının tahrip olmasıdır. İki olasılık daha var: Birincisi bataryanın sıcaklığının çok yüksek oranlara çıkmasına neden olarak patlamasına yol açan harici bir katalizörün varlığı ve ikincisi de bataryanın içindeki pozitif terminalin negatif terminale bağlanmasına yol açan harici bir etkileyicinin varlığıyla ilgili” ifadelerini kullandı.
Uzmanlara göre cep telefonları hacklenebilir. Ayrıca üretim ya da tedarik aşamalarından herhangi birinde ya da internet üzerinden erişilerek patlatılmak üzere içlerine kötü niyetli yazılımlar entegre edilebilir.
El-Kady, kasıtlı bir dış neden olmaksızın, üretim hataları nedeniyle bir pilin patlama olasılığının 10 milyon pil başına bir pili geçmediği konusunda kamuoyuna güvence verirken, pillerin 150 santigrat derecenin üzerine çıkabilen yüksek sıcaklıklara dayanmasını sağlamak için titiz testler yapıldığını da belirtti. Ancak bu durum, çağrı cihazlarında ve modern mobil cihazlarda bulunan lityum-iyon pilleri ‘saatli bomba’ olarak tanımlamasına engel olmadı. “Pil patlamalarının neden olduğu hasar, pilin boyutuna ve kullanıcının konumuna veya insan vücudunun hayati organlarından herhangi birine ne kadar yakın olduğuna bağlıdır” diyen el-Kady, elektrikli arabalar söz konusu olduğunda durumun daha da kötüleşeceğini, çünkü batarya boyutlarının bir cep telefonu bataryasının 5 bin ila 7 bin katına ulaşabileceğini belirtti.
Tedarik zincirleri
Yaşananların tekrarlanmasının nasıl önlenebileceği konusunda ise Sallam, tedarik zincirinin güvence altına alınması gerektiğine işaret ederek, Lübnan'a gelen cihazlarda olası değişiklikleri kontrol etmenin ve içlerine yeni bileşenler yerleştirilip yerleştirilmediğini test etmenin birçok yolu olduğunu açıkladı.
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Teknik olarak, hassas bir terazi kullanılarak, ne kadar küçük olursa olsun cihazın ağırlığındaki herhangi bir değişiklik tespit edilebilir, böylece üzerinde herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir. Bu hassas terazi, başta batarya olmak üzere her bir birimin ağırlığını doğru bir şekilde hesaplamak için kullanılmalıdır. X-ray ve CT Scan gibi radyolojik cihazların yanı sıra patlayıcılar için kimyasal tespit üniteleri de kullanılabilir ve tüm bu teknik araçlar genellikle havaalanlarının içinde kullanılır. “Lübnan örneğinde meselenin ele alınışında büyük bir güvenlik açığı olduğunu düşünüyorum” diyen Sallam, herhangi bir patlayıcı maddenin varlığını ya da yokluğunu teyit etmek için kullanılabilen teknolojilerin mevcut olduğunu vurguladı.
Çağrı cihazı patlamalarının kurbanları (AP)
Medya kuruluşlarına göre, Lübnan'daki çağrı cihazları Tayvanlı bir şirket tarafından tasarlanmış ve Avrupa'da bilinmeyen başka bir şirkete üretim lisansı verilmişti. Bu nedenle üretim güvenliği ve uygulama kalitesi ile ilgili konular tespit edilememiş olabilir.
Genel olarak çağrı cihazları, ister alıcı uçta tek yönlü bir bağlantı olsun, ister alıcı ve verici uçta iki yönlü bir bağlantı olsun, iletişim sürecini kontrol etmek için bir sunucuya ihtiyaç duyar. Ancak Sallam'a göre bu sunucular veri tabanlarına sahip ve genellikle siber saldırılara ve hacklere karşı savunmasız olan dijital işletim sistemlerini çalıştırıyor.
“Çağrı cihazları tedarik zinciri boyunca değiştirilebilir, aynı şey sunucular için de geçerli olabilir” diyen Sallam, cihazların kendilerinin de değiştirilebileceğini ve üretim süreçleri ya da nakliye ve tedarik zincirleri sırasında ‘kötü niyetli’ yazılımlar eklenebileceğini açıkladı.
