Libya, Afrika ülkelerini "ortak tehlikelere" karşı birleşmeye çağırıyor

Rabat'taki Sahel-Sahra Devletleri Topluluğu (CEN-SAD) Yürütme Konseyi'nin çalışmalarından bir kare (Libya Dışişleri Bakanlığı)
Rabat'taki Sahel-Sahra Devletleri Topluluğu (CEN-SAD) Yürütme Konseyi'nin çalışmalarından bir kare (Libya Dışişleri Bakanlığı)
TT

Libya, Afrika ülkelerini "ortak tehlikelere" karşı birleşmeye çağırıyor

Rabat'taki Sahel-Sahra Devletleri Topluluğu (CEN-SAD) Yürütme Konseyi'nin çalışmalarından bir kare (Libya Dışişleri Bakanlığı)
Rabat'taki Sahel-Sahra Devletleri Topluluğu (CEN-SAD) Yürütme Konseyi'nin çalışmalarından bir kare (Libya Dışişleri Bakanlığı)

Sahel-Sahra Devletleri Topluluğu (CEN-SAD) Yürütme Konseyi 21'inci Dönem Toplantısı öncesi hazırlık toplantısı, dün bölge ülkelerinin dışişleri bakanlarının katılımıyla Fas’ın başkenti Rabat'ta düzenlendi.
Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş, Sahel-Sahra Devletleri Topluluğu’nu, başta birçok ülkeyi hedef alan “radikal gruplar” olmak üzere “ortak tehlikelerle” yüzleşmek için birleşmeye çağırdı.
Menguş, Fas'ın başkenti Rabat'ta düzenlenen CEN-SAD (25 ülke) Yürütme Konseyi'nin çalışmalarına Libya heyetinin başında katıldı.
Menguş, “Bu gruplarla yüzleşmek için aygıtların hızlı bir şekilde yeniden etkinleştirilmesi ve canlandırılması zorunlu hale geldi. Libya'nın güneyi, "terörist gruplar" tarafından aralıklı yapılan saldırılara maruz kalıyor. Bu ayın başında, Libya Ulusal Ordusu (LUO) güçleri, Çad ve Nijer sınırında DEAŞ’ın gizli sığınağına baskın düzenledi” diye konuştu.
Nijer Dışişleri Bakanı Hassoumi Masoudou daha önce Libya sınırının "Libya'daki güvenlik durumu patlak verdiğinden beri organize suç ve silah ve uyuşturucu kaçakçıları ağlarının yuvası haline geldiğini" söyledi.
Menguş, oturumun açılışı sırasında Sahel-Sahra topluluğunun Afrika bölgesinde barış ve güvenliği sağlamadaki önemini vurguladı ve ülkesinin Afrika derinliğine yönelik rolüne bağlı olduğunu açıkladı.
Libya devletinin CEN-SAD'ın İdari Sekreterliğin başkent Trablus'taki resmi karargahına dönüşüne ve çalışmalarını her düzeyde benimsemeye hazır olduğunu söyleyen Menguş, “Libya Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) göreve başlamasından bu yana, ülkenin tüm bölgelerine açıkça yansıyan ve komşularını etkileyen istikrar durumu ve kalkınma çarkının hareket ettirilmesine ek olarak her düzeyde birçok "olumlu ilerleme" kaydedildi.” dedi.
Menguş, Yürütme Konseyi’nde oturum aralarında dün Senegalli mevkidaşı Aissata Tall Sall ile bir araya geldi. İkilinin görüşmesinde iki dost ülke arasındaki işbirliği ve ikili ilişkilerin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi konuları ele alındı.
Libya Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasına göre Senegal Dışişleri Bakanı Aissata Tall Sall, Senegal'in Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UBH) verdiği desteği, demokratik geçiş sürecine bağlılığını ve Libya halkına desteğini ifade etti.
Libya'daki Birleşmiş Milletler Destek Misyonu (UNSMIL) ve uzman kuruluşları, önceki gün sürdürülebilir kalkınma alanlarında Birleşmiş Milletler işbirliği planının genel çerçevesini tartışmak üzere istişare toplantılarına nezaret ettiler.
Libya Dışişleri Bakanlığı, toplantılara Bakanlık Müsteşarı Ömer Keti ve Uluslararası Örgütler Dairesi Başkanı İnas el-Mermuri'nin katıldığını açıkladı.
Libya'nın "kalkınması gerektiğini" söyleyen Keti, “Libya bağışçı bir ülkeydi ve hala öyle. Şu anda ihtiyaç duyduğu yardım yalnızca kalkınma alanlarındaki fonları çerçevelemek, yönetmek ve yönlendirmekle ilgili. Ayrıca UBH’nin Planlama Bakanlığı her zaman uluslararası toplumla temas noktası olarak değerlendirilmeli” dedi.
Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir kalkınma alanlarındaki iş birliği planının genel çerçevesi, barış ve yönetişim, ekonomik iyileşme, sosyal ve beşeri sermaye gelişimi, çevre ve iklim ile ilgili dört ana hat etrafında dönmekte.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.