Asit püskürten 'çılgın karıncalar' gizemli bir patojene yenik düştü

İstilacı karıncaların saldırıları yavru tavşanları kör etmişti

Bilim insanları bu karıncaları, 'ekolojik yıkım topu' diye niteliyor (Teksas Üniversitesi, Austin)
Bilim insanları bu karıncaları, 'ekolojik yıkım topu' diye niteliyor (Teksas Üniversitesi, Austin)
TT

Asit püskürten 'çılgın karıncalar' gizemli bir patojene yenik düştü

Bilim insanları bu karıncaları, 'ekolojik yıkım topu' diye niteliyor (Teksas Üniversitesi, Austin)
Bilim insanları bu karıncaları, 'ekolojik yıkım topu' diye niteliyor (Teksas Üniversitesi, Austin)

Güney Amerika kökenli istilacı bir karınca türünün mantarlara yenik düştüğü anlaşıldı.
Asit püskürten, sarımsı ve kahverengi bir gövdeye sahip karıncalar son 30 yılda ABD’yi istila etmişti. 
Evlere zarar veren, yerli türlerin azalmasına ve hatta bebek tavşanların kör olmasına sebebiyet veren karıncalarla mücadelede mantarlar, umut ışığı oldu.
Önceki yıllarda karıncaların püskürttüğü formik asit yüzünden kör olan yavru tavşanlar bulunmuştu.
ABD’deki Teksas Üniversitesi, Austin'nden araştırmacılar, hakemli bilimsel dergi PNAS’ta doğal bir mantar patojenini inceledikleri bir makale yayımladı.
Ekip, Florida'daki bazı istilacı karıncaların şişmiş karınlarında mantar sporları tespit etmişti. Yeni araştırmada mantarın, karıncaların ömrünü kısalttığı ortaya kondu.
Daha önce hiç görülmemiş ölümcül patojene Myrmecomorba nylanderiae adı verildi. Hastalığa neden olabilen canlılara, virüslere ve diğer yapılara patojen adı veriliyor.
Söz konusu patojen, yalnızca istilacı karıncaları etkiliyor. Bu da Latince adı Nylanderia fulva olan ve halk arasında 'çılgın karınca' diye bilinen böceklerin kurduğu kolonilerin çökmesine neden olabilir.
İstilacı türler uzmanı ve araştırmanın baş yazarı Edward LeBrun, "Bu, çılgın karıncaların yok olacağı anlamına gelmiyor" dedi:
"Patojenin herhangi bir çılgın karınca popülasyonuna bulaşmasının ne kadar süreceğini tahmin etmek imkansız. Ama bu bizi büyük ölçüde rahatlatacak çünkü bu popülasyonların da bir ömrü var."
Araştırma ekibi mantarın etkisini anlamak için bir de deney yaptı. Teksas’taki bir parkta çılgın karıncaların yuvalama alanlarına mantar bulaştırıldı.
Sonunda mantarın yayılıp karıncaları öldürdüğü ve parkı yerli türler için güvenli hale getirdiği görüldü.
Bulgular mantarın bulaştığında popülasyonun hızla azalttığını ve 4 ila 7 yıl içinde topluuğu yok ettiğini gösteriyor.
Ekip, benzer sonuçlar elde etme umuduyla patojeni Teksas'taki diğer bölgelerde denemeyi planlıyor.
Independent Türkçe, CNET, Newsweek



NASA'dan insanları parçalayabilecek "zombi yıldız"a yakın takip

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)
NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)
TT

NASA'dan insanları parçalayabilecek "zombi yıldız"a yakın takip

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)
NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

NASA, saatte 177 bin kilometreden daha hızlı bir şekilde galaksimizde ilerleyen, yıkıcı etkiler yaratma potansiyeline sahip bir "zombi yıldız"ı takip ediyor.

Son derece yoğun cisim, Samanyolu'nda bilinen 30 magnetarda biri. Magnetarlar, tamamen nötronlardan oluşan ölü yıldız kalıntılarını ifade ediyor.

Sadece 20 kilometre çapa sahip Magnetar SGR 0501+4516'nın Güneş'ten daha fazla kütlesi var ve manyetik alanı, Dünya'nın manyetosferinden yaklaşık 1 trilyon kat daha güçlü.

Magnetar, Hubble Uzay Teleskobu'nu kullanan araştırmacılar tarafından keşfedildi ve NASA bu "kaçak" cismi, "çizgi roman kahramanlarının süper güçlerine sahip" diye tanımlıyor.

NASA'nın Hubble Misyonu ekibi keşfi detaylandırdıkları blog yazısında, magnetarın evrenin bilinmeyen bir bölümünden geldiğini ancak evrenin en büyük gizemlerinden bazılarına ışık tutabileceğini belirtiyor.

Ekip, "Bir kişi magnetarın 600 mil (yaklaşık bin kilometre) yakınına gelse gökcismi, vücuttaki her atomu parçalayan, bilimkurgu filmlerinin meşhur ölüm ışınına dönüşür" diye yazıyor.

Bu kaçak magnetar, Samanyolu Galaksisi'ndeki örnekler arasında, başlangıçta tahmin edildiği gibi süpernova patlamasıyla oluşmama ihtimali en yüksek magnetar adayı. O kadar tuhaf ki hızlı radyo patlamaları diye bilinen olayların ardındaki mekanizmaya dair ipuçları bile sunabilir.

Görsel kaldırıldı.Magnetar adı verilen ultra güçlü manyetik alana sahip bir nötron yıldızının radyo dalgaları (kırmızı) yaymasının, bir sanatçı tarafından tasviri. Magnetarlar, hızlı radyo patlamalarını yaratan başlıca adaylar arasında yer alıyor (Bill Saxton/NRAO/AUI/NSF)


Gökbilimciler daha önce Magnetar SGR 0501+4516'nın komşu bir süpernovanın çekirdeğinin çökmesiyle oluştuğunu düşünüyordu ancak yeni gözlemler doğum yeri hakkında şüpheler uyandırdı.

Bu keşif magnetarın ya 20 bin diye bildirilen yaşından çok daha yaşlı olduğu ya da iki nötron yıldızının birleşmesiyle oluştuğu anlamına geliyor.

Keşfi yapan ekibe liderlik eden Ashley Chrimes, "Magnetarlar, tamamen nötronlardan oluşan nötron yıldızlarıdır (yıldızların ölü kalıntıları)" diyor.

Magnetarları benzersiz kılan şey, Dünya'daki en güçlü mıknatıslardan milyarlarca kat daha güçlü olan aşırı kuvvetli manyetik alanları.

İspanya'nın Barselona kentindeki Uzay Bilimleri Enstitüsü'nden Nanda Rea ise şöyle ekliyor:

Magnetarların doğum oranları ve oluşum senaryoları, yüksek enerji astrofiziğinde en acil sorular arasında yer alıyor. Bunların, gama ışını patlamaları, son derece parlak süpernovalar ve hızlı radyo patlamaları gibi evrenin en güçlü geçici olaylarının çoğu üzerinde etkisi var.

Araştırma ekibi, magnetarın Samanyolu'ndaki güzergahını ve kökenini daha iyi anlamak için gözlemlerine devam edecek.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/space