Irak Meclis Başkanı Halbusi ile milis gruplar arasındaki gerginlik sürüyor

Iraklı kadınlar dün Bağdat'ta bir camide iftar için gıda yardımı dağıtan bir merkezin önünde (AP)
Iraklı kadınlar dün Bağdat'ta bir camide iftar için gıda yardımı dağıtan bir merkezin önünde (AP)
TT

Irak Meclis Başkanı Halbusi ile milis gruplar arasındaki gerginlik sürüyor

Iraklı kadınlar dün Bağdat'ta bir camide iftar için gıda yardımı dağıtan bir merkezin önünde (AP)
Iraklı kadınlar dün Bağdat'ta bir camide iftar için gıda yardımı dağıtan bir merkezin önünde (AP)

Irak Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, önceki gün Irak'taki Ketaib Hizbullah’a (Hizbullah Tugayları) yönelik bir açıklamasında, “yerel ve uluslararası düzeyde suçluları ve katilleri kovuşturma” sözü verdi.
Halbusi, Ketaib Hizbullah liderlerinden Ebu Ali el-Askeri'nin kendisini “dublör” olarak nitelendirdiği tweetine cevap olarak şunları söyledi: “Razzaza, Saklaviye ve Curf es-Sahr'da masum sivilleri kaçıran ve devletten adalet talep eden gösterici gençleri ortadan kaldırarak ve öldürerek suçlarını tekrarlayan katillerin peşine düşmeye devam edeceğiz”.
Hizbullah Tugayları sık sık bu bölgelerdeki sivillerin kaçırılması ve kaybolması olaylarına karışmakla suçlanıyor. Hizbullah mevcut suçlamalara ek olarak, 2019'da Bağdat'taki Sinek Köprüsü yakınında protestoculara saldırmakla da suçlanıyor.
Halbusi, “Suçlarınız affedilmeyecek, kaderiniz yerel ve uluslararası hukuk önüne çıkmaktır. Yaradan'ın adaletinden kaçmayacağınızdan emin olun” dedi.
Hizbullah Tugayları liderlerinden Ebu Ali el-Askeri, Sattam Ebu Rişe'nin tutuklamasına tepki gösterdi. Sattam Ebu Rişe, 2007 yılında El-Kaide tarafından öldürülen Sahvetu’l Anbar (Anbar Uyanışı) lideri Abdussettar Ebu Rişe'nin oğlu.
Askeri, “Şeyh Sattam'a saldırmaya çalışan, Irak'taki tüm özgür insanlara saldırmış olur. Hizbullah Tugayları, Halbusi ve ortaklarının zulmünden şikayet edenlerin yanında olacaktır. Tugaylar, Ramadi'de, El-Hanbiye ve El-Kaim'deki Ketaib Hizbullah temsilci karargahlarının yardımıyla mazlumları destekleyecek ve onları yetkili yargı birimlerine götürecek.”
Hizbullah Tugayları milisleri, Haziran 2014'ten sonra Anbar ilinin çoğu bölgesini kontrol etmesinin ardından vilayette son yıllarda istisnai bir etkiye sahip oldu.
Askeri sözlerini şöyle sürdürdü: “Şeyh Sattam şehidin (Abdussettar Ebu Rişe) oğludur. Babasının ve karanlık güçlere karşı savaşan tüm Anbar şehitlerinin emanetidir. Kim ona iç veya dış bir saikle saldırmaya kalkarsa, Irak'taki bütün özgür insanlara saldırıyor demektir."
Sattam Ebu Rişe, önceki gün, El-Halbusi'yi alenen tutuklama emirlerini düzenlemekle suçladı.
Sattam Ebu Rişe haber platformları ve web siteleri tarafından paylaşılan ve Cumhurbaşkanına, merkezi hükümete, Halk Seferberliği liderlerine, tüm güvenlik liderlerine ve aşiretlere hitaben yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Halbusi'nin emri altındaki güçler, Perşembe sabahından beri evini kuşattıkları amcam Abdulcebbar Ebu Rişe'yi tutukladı. Nedeni ise Halbusi'yi eleştirmesinin yanı sıra onu susturmak istemeleridir. Halbusi, güvenlik güçlerini siyasallaştırıp kendi kötü planlarını ortaya çıkaran her sesi bastırma politikası yürütüyor”.
Ebu Rişe, geçen hafta Temsilciler Meclisi'ndeki bağımsız gruplara, Cumhurbaşkanı seçimi için yeter sayıyı kırmak üzere parlamento oturumuna katılmama çağrısında bulundu. Böylece Muhammed el-Halbusi'nin mensubu olduğu “Vatanı Kurtar” ittifakı ile Sünni güçlerin çoğunluğundan oluşan “Egemenlik” koalisyonunun çabaları engellenecek.
Şii gruplar ve partiler arasından yalnızca Ketaib Hizbullah, Ebu Rişe'yi desteklerken, Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, Anbar Eyaletindeki etkili güçlerin çoğunun desteğini aldı. Bu bağlamda, Halbusi'nin ait olduğu Egemenlik Koalisyonu Başkanı Hamis el-Hancar, "milis gruplarına" sert sözlerle yüklendi ve hukukun üstünlüğü vurgusu yaptı.
Hancar Twitter'da yaptığı paylaşımında şu ifadeleri kullandı: “Anbar'daki halkımız kurtuluş ve yeniden inşada en harika başarıları sergiledi ve terörü ve kalıntılarını kovmak için temiz kanlarını feda etti. Milis gruplarının Anbar’ın güvenliğine müdahale etmesini kabul etmeyeceğiz. Ülkeyi inşa etmeyecek, egemenliğini koruyamayacak silah ve kaosa değil, hukuka başvurmalı, güçlerimiz ve resmi kurumlarımız istismarcıları kesin olarak caydırmalıdır” dedi.
Anbar Konseyi ve ileri gelenleri de eyalet içindeki kanun kaçaklarını koruyan "kanunsuz partilere" karşı bir uyarıda bulundu. Konsey yaptığı açıklamada, “dışı yargının arananlarından bazılarını savunmak, içi ise fitne çıkarmak ve terörü başka bir kılıkta geri getirmek olan şüpheli müdahalelerin kesin olarak reddedildiğini” duyurdu.
Konsey, yasaları çiğneyen isyancı gruplara valiliğin kapatılması için ordu ve güvenlik güçlerine acil müdahale çağrısında bulundu.
Anbar Valiliği'nden çok çeşitli şahsiyetler ve milletvekilleri askeri hamlelere ve Hizbullah Tugayları’nın Halbusi ve eyaletteki güvenlik ve yargı kurumlarının aleyhindeki açıklamalarına karşı pozisyon aldıklarını duyurdular.



Iraklı silahlı gruplar, İran'ın baskısıyla ‘arenaların birliğini’ yeniden canlandırmak istiyor

 Irak'taki Ketaib Hizbullah örgütüne mensup bir milis (X)
Irak'taki Ketaib Hizbullah örgütüne mensup bir milis (X)
TT

Iraklı silahlı gruplar, İran'ın baskısıyla ‘arenaların birliğini’ yeniden canlandırmak istiyor

 Irak'taki Ketaib Hizbullah örgütüne mensup bir milis (X)
Irak'taki Ketaib Hizbullah örgütüne mensup bir milis (X)

Irak'taki Ketaib Hizbullah, Lübnan'daki Hizbullah’ın direnişin silahsızlandırılmasını reddetme kararını savundu ve modern ve gelişmiş bir silah cephanesi ile desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Iraklı siyasetçiler ise bölgede olası bir çatışmaya hazırlık olarak, vekil güçler arasında ‘birlikteliği’ yeniden canlandırmak için İran'ın bir planı olduğunu ifade ettiler.

Ketaib Hizbullah Genel Sekreteri Ebu Hüseyin el-Hamidavi, herhangi bir tehditle yüzleşmek için ‘direnişin cephaneliğini’ gelişmiş silahlarla destekleme ve teknik kapasitesini güçlendirme çağrısında bulundu. Bu, Lübnan hükümetinin Hizbullah’ın silahsızlandırılmasına yönelik çabaları sürerken gerçekleşti.

El-Hamidavi yaptığı basın açıklamasında şunları söyledi: “Suriye'deki rejimin düşüşü, ABD ve İsrail'in Yemen halkına yönelik saldırısı, İran'a karşı haince yürütülen savaş ve sistematik uluslararası baskı gibi son gelişmeler, halkları boyun eğdirmek ve iradelerini elinden almak için yapılan girişimlerden başka bir şey değil.”

El-Hamidavi, “İşgalcilere direnmek ve saldırganları caydırmak, yasalar ve şeriat tarafından güvence altına alınmış meşru bir haktır. Halkların silahları, namuslarını, kutsallarını ve topraklarını savunmak için bir kalkan olmaya devam edecektir. Bu nedenle, direnişin cephaneliğini gelişmiş silahlarla desteklemek, teknik kapasitesini güçlendirmek, savunma ve imha kabiliyetini artırmak, en yüksek hazırlık düzeyine ulaşmak ve her türlü tehdide karşı koymak için gerekli” ifadelerini kullandı.

İran destekli Iraklı örgütün bu tutumu, Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın ‘direnişin silahlarını teslim etmeyi’ reddettiğini açıklamasından bir gün sonra geldi. Kasım, Lübnan hükümetini ‘Hizbullah'ı silahsızlandırma’ kararıyla ‘İsrail projesine hizmet etmekle’ eleştirdi.

Ketaib Hizbullah mensupları, Eylül 2024'te Bağdat'ta düzenlenen geçit töreninde (Reuters)Ketaib Hizbullah mensupları, Eylül 2024'te Bağdat'ta düzenlenen geçit töreninde (Reuters)

Arenaların birliği

Iraklı gözlemciler, Ketaib Hizbullah’ın Hizbullah ile uyumlu tutumunun, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Laricani'nin geçen hafta iki ülkeye yaptığı ziyaretle aynı zamana denk geldiğini ifade etti. Gözlemciler, nispeten sakin bir dönemin ardından ortaya çıkan bu yeni tutumları, İran'ın bölgedeki temsilcileri arasında ‘arenaların birliği’ ilkesini yeniden tesis etme girişimi olarak değerlendirdi.

Adının açıklanmasını istemeyen bir Iraklı siyasetçi, Laricani'nin ziyaretinin sadece iki ülke arasında bir mutabakat zaptı imzalamak amacıyla yapılmadığını, bunun ülkesinin ABD ile gelecekte karşılaşabileceği endişelerini teyit etmek için bir bahane olduğunu ve Irak'ın bu konudaki tutumunu öğrenmek istediğini söyledi.

Diğer yandan Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım el-Araci ile İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Laricani arasında bir güvenlik mutabakat zaptının imza törenine katıldı.

ABD Dışişleri Bakanlığı, mutabakatı reddettiğini açıklayarak, ABD'nin hedefleriyle çelişen ve Irak'taki mevcut güvenlik kurumlarını güçlendirme çabalarına aykırı olan her türlü adıma karşı olduğunu vurguladı.

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Irak ile İran arasındaki sınır iş birliğini koordine etmek için bir mutabakat zaptının imza törenine katıldı. (Irak Başbakanlığı)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Irak ile İran arasındaki sınır iş birliğini koordine etmek için bir mutabakat zaptının imza törenine katıldı. (Irak Başbakanlığı)

İran'ın endişeleri

Şarku’l Avsat’a konuşan Iraklı siyasetçi, “Söz konusu mutabakat zaptıyla İran, Amerikalılara Bağdat ile ilişkilerinin hiçbir koşulda gerilemeyeceğini ima etmek istiyor” dedi.

Iraklı siyasetçi şöyle devam etti: “Mutabakat zaptının imzalanma nedeni, Tahran'ın ABD'nin İsrail hava desteğiyle karadan işgal etme olasılığından korkması olabilir. Bu da Tahran'ın, düşündüğü olasılıklar arasında yer alan bu karadan işgali önlemek için mutabakat zaptını imzalamasına neden oldu.”

Iraklı siyasetçiler, İran'ın Halk Seferberlik Güçleri’ni (Haşdi Şabi) korumadaki ısrarının bu endişelerle bağlantılı olduğunu yaygın olarak tartışıyor.

İran Dini Lideri Ali Hamaney'in Danışmanı Ali Ekber Velayeti, ülkesinin Lübnan hükümetinin Hizbullah’ın silahsızlandırılması kararını reddettiğini doğruladı. Velayeti, Irak'taki Haşdi Şabi’nin Lübnan'daki Hizbullah’ın rolünü üstlendiğini belirterek, “Haşdi Şabi olmasaydı, Amerikalılar Irak'ı yutardı” dedi.