عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Lenderking, siyasi çözüme hazırlık için Yemen ateşkesine bağlılığı vurguladı

ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking, dün Riyad'da bir televizyon röportajı sırasında (Şarku'l Avsat)
ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking, dün Riyad'da bir televizyon röportajı sırasında (Şarku'l Avsat)
    Riyad/ Bedr el-Kahtani
TT
TT

Lenderking, siyasi çözüme hazırlık için Yemen ateşkesine bağlılığı vurguladı

ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking, dün Riyad'da bir televizyon röportajı sırasında (Şarku'l Avsat)
ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking, dün Riyad'da bir televizyon röportajı sırasında (Şarku'l Avsat)

ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking, Yemenli tarafların bir araya gelmesi halinde mevcut durumun kalıcı ateşkese dönüşeceğini söyledi.
Şarku'l Avsat'a konuşan temsilci, Yemen için umut ve fırsat içeren çok önemli bir zaman olduğunu belirterek sözlerine şöyle devam etti:
“Yemenliler, Amman’da (bireysel olarak BM elçisi ile) ve Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinin gözetiminde burada Riyad'da görüşebildiler. Bugün Riyad'da toplanmış 500 Yemenli var. Daha önce birbirini görmeyenler ve herhangi bir platformda hiçbir şekilde bir araya gelmemiş olanlar var aralarında. Son ateş duyurusu, burada toplanma enerjisini verdi. ABD Başkanı Yemen için taahhütte bulunurken, ben de Yemen halkının yanında olacağım.”
Lenderking, Yemenlilerin yedi yılı aşkın bir süredir Husi milis darbesinin fitilini ateşlediği bu savaş bataklığından çıkmayı beklediği şu dönemde, Birleşmiş Milletler tarafından önerilen ve geçen cumartesi günü yürürlüğe giren insani ateşkese uyulması gerektiğini vurguladı. Asharq News’e (eş-Şark) verdiği demeçte, ülkesinin sahadaki duruma odaklanacağını ve izleyeceğini ve tarafların taahhüt ettiği ateşkesin devam edeceğini umduğunu dile getirdi. Ayrıca ülkesinin bu aşamaya ulaşmak için çok yatırım yaptığını ve Başkan Joe Biden yönetiminin Yemen'deki çatışmaya ışık tutmak için erken bir risk aldığını belirterek, ateşkesi “siyasi bir çözüme ulaşmak için belirleyici ve önemli bir an” olarak nitelendirdi.
Geçtiğimiz günlerde Lenderking, Yemen hükümeti yetkilileri ve Yemen-Yemen istişarelerine katılan partilerin liderleriyle bir dizi görüşme gerçekleştirdi. Lenderking, Körfez İşbirliği Konseyi'nin ev sahipliğinde Riyad'da gerçekleştirilen toplantıda uluslararası desteğin önemini vurguladı. Bu çerçevede ülkesinin ateşkesi desteklemek için uluslararası toplumu teşvik etmeye, ateşkese olan bağlılığı desteklemeye devam edeceğini ve Birleşmiş Milletler liderliğindeki destek düzeyini korumak için çaba göstereceğini söyledi. 
Mevcut sürecin kalıcı bir ateşkese evrilmesi ve kapsamlı siyasi müzakerelere geçişin önünü açması yönündeki umutlarını dile getiren temsilci, Körfez İşbirliği Konseyi himayesinde Riyad'da devam eden istişarelere ek olarak, bir ay önce Ürdün'ün başkenti Amman'da BM öncülüğünde istişarelerin başladığını belirtti.
Cumartesi yürürlüğe giren anlaşma metnine göre taraflar, 2 Nisan 2022'de başlayıp 2 Haziran 2022'de sona erecek ve uzatılabilir iki aylık bir ateşkes uygulayacaklar. Bu ateşkesin amacı, çatışmanın barışçıl bir şekilde çözülmesi için elverişli bir ortam sağlamaktır. Yoksa ateşkesten amaç, herhangi bir tarafın saflarını yeniden yapılandırmasına veya askeri operasyonlara devam etmesine fırsat vermek için çatışmayı durdurmak değildir. Ateşkes, iki aylık ateşkes süresince 18 petrol türevi taşıyan geminin Hudeyde limanlarına girişine yanı sıra Yemen’in içinde ve dışındaki tüm askeri operasyonların durdurulmasını içeriyor. Ayrıca ateşkes metninde Sana’ya ve oradan iki ay boyunca Ürdün ve Mısır’a iki ticari uçuşun gerçekleştirilmesi de yer alıyor. Bunun yanı sıra BM Özel Elçisi’nin tarafları Taiz ve diğer illerdeki yolların açılması konusunda anlaşmaya varmak üzere bir toplantıya davet etmesi ön görülüyor. İçerdiği düzenlemelerin geçici ve emsal teşkil etmediğinin kaydedildiği anlaşma metninin, ateşkesin ilanından 24 saat sonra yürürlüğe gireceği belirtiliyor. Tarafların, 24 saat içinde kendilerine bağlı güçleri tüm askeri operasyonları durdurmaları yönünde bilgilendirmeleri gerekiyor.
Anlaşma metninde tarafların, “BM Genel Sekreteri Yemen Özel Temsilciliği ile ateşkesin tüm yönleriyle ilgili olarak çalışmak üzere irtibat görevlileri yetkilendirecekleri” ifadesi yer aldı. Bu bağlamda her ne kadar bağımsız bir izleme ve denetim olmayacaksa da anlaşmada, BM Genel Sekreteri Yemen Özel Temsilciliği tarafından ateşkesin uygulanmasına yardımcı olmak için tarafların ihtiyaç duyduğu koordinasyon desteği sunacağı kaydedildi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.