Ukrayna’dan İsrail’deki silah şirketleri ile anlaşma adımı

Zelenskiy’nin 20 Mart'taki konuşması Tel Aviv’deki bir meydanda yayınlandı. (AP)
Zelenskiy’nin 20 Mart'taki konuşması Tel Aviv’deki bir meydanda yayınlandı. (AP)
TT

Ukrayna’dan İsrail’deki silah şirketleri ile anlaşma adımı

Zelenskiy’nin 20 Mart'taki konuşması Tel Aviv’deki bir meydanda yayınlandı. (AP)
Zelenskiy’nin 20 Mart'taki konuşması Tel Aviv’deki bir meydanda yayınlandı. (AP)

Ukrayna hükümetinden resmi bir heyetin İsrail'i ziyaret ettiği, başta silah olmak üzere güvenlik hizmetleri satın almak üzere anlaşmalar yapmak amacıyla ordunun askeri sanayilerine bağlı silah satış şirketlerinin yetkilileriyle görüştüğü kaydedildi.
Haaretz gazetesinin Tel Aviv'deki siyasi kaynaklara dayandırdığı habere göre resmi olarak hükümeti temsil eden Ukrayna heyeti bir haftadır Tel Aviv'de. Heyetin, hafif ve ağır olmak üzere çeşitli savunma silahları satın almaya çalıştığı belirtildi. İsrail Savunma Bakanlığı şu ana kadar Tel Aviv yönetiminin Kiev’e askeri yardım sağlamama kararına bağlı kalarak İsrail şirketlerinin Ukrayna'ya silah satmasına izin vermemiş olsa da İsrail Başbakanı Naftali Bennett ve Savunma Bakanı Benny Gantz, toplantıların yapılmasına ve Kiev'e savunma silahları satma olasılığının araştırılmasına yeşil ışık yaktılar.
 Ukrayna heyeti, İsrail ordusunda güvenlik yatırım şirketi sahibi eski bir üst düzey yetkiliyle görüştü. Heyet yetkili ile silah satın alma yollarını tartıştı. Ukrayna heyetindeki bir kaynaktan bilgi alan İsrail kaynakları, Savunma Bakanlığı'nın 24 Şubat'ta Rus askeri operasyonunun başlamasından bu yana gösterdiği tutuma bağlı kalarak halen Kiev'e silah satış izni vermediğini bildirdi.

Ukraynalı Yahudiler
Diğer yandan İsrail hükümetinin Ukrayna'dan on binlerce Yahudiyi getirmekte başarısız olmasının ardından Etiyopya asıllı İsrail Aliya ve Entegrasyon Bakanı Pnina Tamano-Shata, Ukrayna’ya giderek başarısızlığın nedenlerini ve Yahudileri İsrail’e gelmeye teşvik etme yollarını araştırmaya karar verdi.
Pnina Tamano-Shata’ya yakın bir kaynak, bakanın savaş başladığı sırada Yahudilerin de diğerleri gibi ülkeyi terk ederken batıya yönelmeleri nedeniyle toplam 200 bin Yahudiden en fazla 20-30 bininin İsrail’e gelmesini beklediğini söyledi. Ancak gelen Yahudilerin sayısı 6 bini geçmedi.
Tel Aviv hükümeti savaş başladığında Ukrayna ve Rusya'daki Yahudileri İsrail'e getirme çabalarını yoğunlaştırdı. Hükümet, İsrail Yahudi Ajansı, ordu, Tel Aviv'deki Ulusal Güvenlik Konseyi, İsrail İç Cephesi ve birkaç ilgili organla iş birliği içinde, Ukrayna'dan yaklaşık 200 bin Yahudiyi İsrail’e getirmek için bir ‘acil durum planı’ oluşturdu. Bu planın merkezinde ‘Geri Dönüş Yasası’ kapsamında geri dönüş hakkı bulunan ve bir savaş patlak vermesi gibi acil bir durumda İsrail'e göç etmeyi kabul eden binlerce Yahudi'nin İsrail’e getirilmesi yer alıyor.
İlk başta çok sayıda Yahudi’nin ülkeye gelmesinden endişelendiğini dile getiren Bakan Tamano-Shata “Çok sayıda göçmen almak konusunda imkanlarımız sınırlı. Zira haftada 5 bin göçmen almak kolay değil. Bunun için çeşitli ilgili kurumların hazırlık yapması gerekiyor” dedi.
Bakan, çok sayıda göçmen almaya hazırlanmak üzere ülkedeki otellere bildiriler gönderdi. Gelen Yahudilerin kimlik kartlarının teslim edilmesi, kabul merkezlerinde veya otellerde ağırlanmaları ve varışlarının ilk döneminde kendilerine eşlik edilmesi de dahil olmak üzere, Lod’daki Ben Gurion Havalimanı’nda karşılanmaları için hazırlık yapılması yönünde talimat verdi. Ancak bakan bu kadar az sayıda Yahudi’nin geldiğini görünce hayal kırıklığına uğradı ve bu yüzden Ukrayna'daki Yahudilerden bunun sebebini öğrenmek için bizzat Ukrayna’ya seyahat etmeye karar verdi.



Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret Gazze'de ateşkes ihtimalini artırır mı?

İsrail'in sığınağa dönüştürülen bir okulu vurarak bir çocuğu öldürmesinin ardından Gazze'deki El-Şifa Hastanesi'nde Filistinlilerin tepkisi (AFP)
İsrail'in sığınağa dönüştürülen bir okulu vurarak bir çocuğu öldürmesinin ardından Gazze'deki El-Şifa Hastanesi'nde Filistinlilerin tepkisi (AFP)
TT

Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret Gazze'de ateşkes ihtimalini artırır mı?

İsrail'in sığınağa dönüştürülen bir okulu vurarak bir çocuğu öldürmesinin ardından Gazze'deki El-Şifa Hastanesi'nde Filistinlilerin tepkisi (AFP)
İsrail'in sığınağa dönüştürülen bir okulu vurarak bir çocuğu öldürmesinin ardından Gazze'deki El-Şifa Hastanesi'nde Filistinlilerin tepkisi (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret için geri sayım başlarken, kısmi ya da uzun süreli bir ateşkes için “yeni fikirler” önermek üzere arabulucuların yoğun temas ve girişimleriyle Arap ve Avrupalıların ateşkese geri dönülmesi çağrıları arasında Gazze'deki savaşın gidişatına ilişkin beklentiler de artıyor.

Şarku'l Avsat'a konuşan uzmanlara göre 13-16 Mayıs tarihleri arasında Suudi Arabistan, Katar ve BAE'ye yapılması beklenen ziyaret, Trump'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya yönelik ciddi baskısı ve arabulucuların Hamas'a bir an önce ateşkes sağlanması için baskı yapması beklenirken, Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasını yeniden başlatmak için önemli fırsatlar barındırıyor.

Beyaz Saray Salı günü yaptığı açıklamada Trump'ın 13-16 Mayıs tarihleri arasında Suudi Arabistan, Katar ve BAE'yi ziyaret edeceğini duyururken Beyaz Saray sözcüsü Caroline Levitt de gazetecilere yaptığı açıklamada Trump'ın Ortadoğu turunda ilişkileri güçlendirmeyi dört gözle beklediğini söyledi.

Beyaz Saray'ın açıklamasıyla eş zamanlı olarak Trump Netanyahu ile telefon görüşmesi yaptı ve Amerikan Axios sitesi iki tarafın Gazze'de ateşkes, esir anlaşması ve Washington'un Gazze savaşında bir ilerleme sağlamak için bu hafta bir girişimde daha bulunma arzusunu ele aldığını bildirdi.

Almanya, Fransa ve İngiltere Dışişleri Bakanları Çarşamba günü yaptıkları ortak açıklamada Gazze'de ateşkese geri dönülmesi ve yardım akışının sağlanması çağrısında bulundu.

ujık
Gazze'deki Şifa Hastanesi'nde Filistinli bir kız, İsrail'in  sığınağa dönüştürülen bir okula düzenlediği saldırıda ölen akrabasının yasını tutuyor (AFP)

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, Çarşamba günü Kahire'de düzenlenen Arap Birliği Dışişleri Bakanları toplantısında İsrail'in Gazze halkına karşı yürüttüğü imha savaşının derhal durdurulması çağrısında bulundu. Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Sefadi ise “Ürdün, derhal ateşkes sağlanması ve Gazze Şeridi'ne insani yardımların girmesi için kardeşlerimiz ve uluslararası toplumla birlikte çalışmaya devam edecektir” dedi.

“Mısır ve Katar'ın ABD ile birlikte bu yöndeki çabalarını destekliyoruz” diyen Sefadi, 19 Ocak'ta ilan edilen takas anlaşmasının uygulanmasının önemine dikkat çekti.

Son ateşkes anlaşması 18 Mart'ta İsrail'in Gazze'yi bombalamaya yeniden başlaması ve savaşı sona erdirecek ikinci aşamaya geçmeyi reddetmesiyle çökmüş, Mısır-İsrail-ABD'nin Mart ve Nisan başındaki önerileri de krizi çözmeyi başaramamıştı.

“Sessiz” ziyaret

Mısırlı siyaset uzmanı Dr. Amr al-Şobaki, Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaretin Gazze'de bir ateşkese varılması şansını arttıracağına inanıyor.  Şobaki, "Zira Trump olaylarda önemli bir aktör ve İsrail tarafını etkileyebilecek bir role ve yeteneğe sahip” dedi.

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen el- Rakkab, Trump'ın bölgeyi ziyaret etmek istediğini ve özellikle ziyaret edeceği Suudi Arabistan'ın Filistinlilerin hakları konusunda oldukça sabit bir tutuma sahip olduğunu bildiği için ateşkes sağlanmasını istediğini ve ziyareti öncesinde öncelikli olarak ateşkes yolunu açmaya çalışacağını belirterek, Netanyahu ile ABD Başkanı'nı bir araya getiren telefon görüşmesinin yakın zamanda ateşkesle sonuçlanacak bir hamle olduğunu teyit ettiğine dikkat çekiyor.

Trump'ın ziyaretinin duyurulması, Hamas heyetinin Türkiye ziyaretinin ardından Kahire'ye yapacağı ziyaretin sonuçlarının beklendiği bir döneme denk geldi. Çarşamba günü itibariyle görüşmelerle ilgili resmi bir detay açıklanmamıştı ancak Hamas'tan bilgi sahibi bir kaynak Salı günü Şarku'l Avsat'a yaptığı özel açıklamada hareketin Kahire'deki toplantıda kapsamlı bir anlaşma ve bölgesel ve uluslararası garantilerle birlikte beş yıla kadar uzun bir ateşkes de dahil olmak üzere beş maddelik bir öneri sunacağını açıkladı.

Times of Israel'in Salı günkü haberine göre İsrailli bir heyet Pazar akşamı Kahire'ye ulaştı ve ertesi gün arabulucularla Hamas'la ateşkes ve Gazze'deki rehinelerin serbest bırakılması konularında bir ilerleme sağlamak amacıyla görüşmelerde bulundu.

Şobaki, Hamas'ın elinde tek ve son bir kart olduğunu, bunun da rehineler kartı olduğunu, bu nedenle uzun bir ateşkes dışında bu karttan vazgeçmeyeceğini, özellikle de geçici bir ateşkesin hiçbir sonuca varmayacağını ve İsrail'in  yeniden savaşa girebileceğini anladığını belirterek, Arap ülkelerinin Trump'ın ziyareti sırasında net bir öneri sunmayı başarması halinde uzun bir ateşkes ve savaşın sona erdiğini görebileceğimizi, Trump'ın da bunu tamamlaması için Netanyahu'ya baskı yapacağını söyledi.

Rakab, Hamas'ın savaşı sona erdirecek herhangi bir öneriyi geçici de olsa gerçek garantilerle kabul etmesini beklerken, Washington'un uzun bir ateşkes istemesi halinde Netanyahu'ya baskı yapacağını ve bu gerçeği yakında göreceğimizi vurguladı.