Birleşmiş Milletler: Ukrayna savaşı yüzünden gıda ürünlerinin fiyatları rekor seviyede arttı

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Kiev hükümeti tarafından dün yapılan açıklamalara göre Ukrayna savaşı, yakıt kıtlığının yanı sıra tahıl ve bitkisel yağ ihracatının sekteye uğramasına neden oldu. Açıklamada ayrıca, savaşın Ukrayna’da tahıl ekim alanlarının azalmasına sebep olduğu için tahıl piyasası altüst oldu ve Mart ayında küresel gıda fiyatları ‘tüm zamanların en yüksek seviyesine’ ulaştı. FAO’ya göre Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, birçok gıda malzemesinin hazırlanmasında ve yapımında kullanılan ayçiçek tohumu yağı fiyatlarında yüzde 23,2 artış kaydetti. Ukrayna ayçiçeği tohumu yağında dünyanın önde gelen ihracatçılarından. FAO’ya göre aynı zamanda palm, soya ve kolza yağı fiyatları da ‘ayçiçek yağı arzındaki sıkıntılar nedeniyle küresel ithalat talebindeki artışın etkisiyle’ belirgin şekilde yükseldi.

Ukrayna Başbakanı Denys Shmyhal dün yaptığı açıklamada bu yılki tahıl hasadının, savaşın başlangıcından bu yana ekilen alanların daralması nedeniyle geçen yılkinden yüzde 20 daha az olabileceğini belirtti. Ayrıca çiftçiler için yakıt sıkıntısı olduğunu, ancak Ukrayna'nın onlara nasıl yakıt tedarik edeceğini bildiğini söyledi.

Ukrayna Başbakanı, neredeyse tüm bölgelerde 2022 için tahıl ekimine başlandığını, ancak ekilen alanın 2021'den yüzde 20 daha az olabileceğini belirtse de net bir şey söylemedi. Tarım Bakanlığı, 2021'de ekili alan 41,81 milyon dönüm iken 2022 baharında bu sayının 33,73 milyona düşebileceğini duyurdu. Bununla birlikte Ukrayna'nın büyük bir tahıl ve bitkisel yağ stoku olduğunu ve kendi vatandaşlarına gıda sağlayabileceğini belirtti.

‘APK-Inform’ şirketinin bu ay yayınladığı verilere göre, Rusya'nın Ukrayna’yı işgal etmesi sonucunda ekim alanının daralması nedeniyle buğday mahsulünün yüzde 54,6 gerileyerek 38,9 milyon tona düşmesi bekleniyor. FAO’nun açıklamasına göre FAO Gıda Fiyat Endeksi Şubat ve Mart ayları arasında yüzde 12,6 artarak endeksin fiyat takibine başladığı ‘1990 yılından bu yana en yüksek seviyesine’ ulaştı. Büyük ölçüde Ukrayna'daki savaşın bir sonucu olarak yükselen buğday ve iri taneli bütün tahıl fiyatlarındaki artışla birlikte FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Mart ayında Şubat ayına göre yüzde 17,1 oranında artış kaydetti.

FAO, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Batı Afrika ve Sahel ülkelerinin gittikçe kötüleşen kıtlıkla mücadelelerine yardımcı olmak için uluslararası düzeyde yaklaşık 1,79 milyar euro toplandığını duyurdu. Avrupa Birliği (AB), ‘Sahel ve Batı Afrika Kulübü’nün girişimiyle Çarşamba günü Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nde (OECD) düzenlenen bir yuvarlak masa toplantısında uzmanlar, şiddetli kuraklık, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisi ve şimdi de Ukrayna savaşının patlak vermesinin Sahel ve Batı Afrika’daki kıtlık tehlikelerini ‘daha da kötüleştiren faktörler’ arasında yer aldığını söyleyerek uyarıda bulundular. ABD ve Fransa da dahil olmak üzere birçok ülke gıda için mali yardımlarını artırma sözü verdi. FAO, Perşembe günü yaptığı açıklamada, AB’nin özel olarak 67 milyon euro ek mali yardım sağlama taahhüdünde bulunduğunu ve böylece AB’nin 2022 için toplam taahhüt ettiği miktarın 240 milyon euroya çıktığını bildirdi.

Öte yandan Fransa bu yıl 166 milyon euro gıda desteği sağlayacak. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Çarşamba günü yaptığı bir açıklamada “Putin'in Ukrayna'ya açtığı savaş aynı zamanda küresel gıda güvenliğine karşı açılmış bir savaştır. Sahel bölgeleri, bu savaşın bedelini ilk ödeyecek taraf olma tehdidi ile karşı karşıya” ifadelerini kullandı.

FAO yaptığı açıklamada ‘olağanüstü bir krize’ işaret ederek ‘uygun tedbirler alınmazsa açlık ve yetersiz beslenmenin Haziran ayına kadar 38,3 milyon kişiyi etkileyebileceğine’ dair uyarıda bulundu. Oxfam ve Açlığa Karşı Eylem (Action Against Hunger) örgütleri Salı günü yaptıkları açıklamalarda ‘Afrika'ya yapılan uluslararası yardımlardaki beklenmedik düşüş’ karşısındaki endişelerini dile getirdiler. Tarımsal danışma şirketi APK-Inform dün yaptığı açıklamada, meteorologların hava koşullarında yakında ciddi bir düzelme olmasını beklediklerini söyleyerek bununla paralel olarak ekili alanların çoğalacağını belirtti. Ukrayna dünyadaki en büyük buğday ekimi ve ihracatı yapan ülkelerden birisi. Ancak analistler nem eksikliğinin bu yılki tahıl hasadını etkileyebileceğini söylüyorlar.