Zehirli kurbağa yavrularının yamyamlık savaşından nasıl galip çıktığı anlaşıldı

Araştırma ekibi, Güney Amerika’ya özgü zehirli ok kurbağalarına odaklandı

Parlak mavi rengiyle öne çıkan zehirli ok kurbağaları, Guyana, Surinam, Brezilya ve Venezuela'nın doğu kısmında yaşıyor (Wikimedia Commons)
Parlak mavi rengiyle öne çıkan zehirli ok kurbağaları, Guyana, Surinam, Brezilya ve Venezuela'nın doğu kısmında yaşıyor (Wikimedia Commons)
TT

Zehirli kurbağa yavrularının yamyamlık savaşından nasıl galip çıktığı anlaşıldı

Parlak mavi rengiyle öne çıkan zehirli ok kurbağaları, Guyana, Surinam, Brezilya ve Venezuela'nın doğu kısmında yaşıyor (Wikimedia Commons)
Parlak mavi rengiyle öne çıkan zehirli ok kurbağaları, Guyana, Surinam, Brezilya ve Venezuela'nın doğu kısmında yaşıyor (Wikimedia Commons)

Finlandiya’daki Jyväskylä Üniversitesi’nden bilim insanları, zehirli bir kurbağa türünün yavruları arasındaki "yamyamlık savaşına" ışık tuttu.
Araştırmacılar, iribaşlar arasında ölümüne savaş diye niteledikleri mücadeleden sağ çıkan yavruların hayatta kalmasını sağlayan faktörleri irdeledi.
Araştırma ekibi, Güney Amerika’ya özgü zehirli ok kurbağalarının Latince adı Dendrobates tinctorius olan bir türüne odaklandı.
Bu kurbağa türü, yavrularını metamorfoz geçirene, yani iribaş durumundan yetişkin kurbağalara dönüşme sürecine girene dek ortak kullanılan ufak su havuzlarına hapsediyor.
Bu türün iribaşları saldırgan yamyamlar diye niteleniyor ve söz konusu küçük su havuzlarındaki kaynaklar çok sınırlı.
Dolayısıyla bireylerin metamorfoza kadar hayatta kalabilmesi için çetin bir rekabete girmesi gerekiyor. Ölümüne savaştan sağ çıkan bir ya da birden fazla birey kurbağaya dönüşebiliyor. Bazen yamyam iribaşların birbirlerinin yaşamasına izin verdiği durumlar da oluyor.
Finlandiyalı araştırmacılar, iribaşlar arasındaki rekabeti ve bunların aldığı kararları hangi faktörlerin şekillendirdiğini görmek istedi.
Bu büyük mücadelede genellikle daha iri olan yavrular daha cılız olanları yiyor. Ancak Behavioral Ecology adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanan bulgular, akrabalık ilişkilerinin de iribaşın yenme olasılığını etkilediğini gösterdi.
Gözlemler, iribaşların kardeş olmadığı yabancı iribaşlara, küçük kardeşlerine kıyasla daha saldırgan davrandığını ortaya koydu.
Diğer bir deyişle, yamyam iribaşlar kardeşlerini ayırt edebiliyor ve davranışlarını buna göre uyarlayabiliyordu.
Yeni gözlemler sayesinde bilim insanlarının iribaşları doğal ortamlarında bulması ve gözlemlemesi de kolaylaşacak.
Zira bu durum, ebeveyn kurbağaların yavrularını bırakacakları havuzu nasıl seçtiğine dair de fikir verebilir.
 
Independent Türkçe, Science Daily



Bataryalar için yeni bir malzeme geliştiren bilim insanlarından dünya rekoru

(Reuters)
(Reuters)
TT

Bataryalar için yeni bir malzeme geliştiren bilim insanlarından dünya rekoru

(Reuters)
(Reuters)

Andrew Griffin 

Bu çığır açıcı gelişme, sonunda katı hal bataryalarının üretimine ve yaygın kullanımına olanak sağlayabilir. Bunlar, alev alabilen mevcut lityum iyon bataryalardan daha fazla kapasiteye sahip olduğundan geleceğin kilit teknolojisi olarak görülüyor ve bir gün elektrikli arabalara ve diğer teknolojilere güç sağlamak için kullanılabilir.

Ancak katı hal bataryaları, imalat ve kullanım aşamasındaki çeşitli zorluklar nedeniyle henüz yaygın bir şekilde benimsenip üretilemiyor.

Araştırmacılar yeni bir malzemenin, artık bu sorunların bazılarını çözmeyi sağlayarak bu bataryaları gerçekten piyasaya sürmeye yönelik bir adım olabileceğini söylüyor.

Araştırmacılar lityumdan, daha önce bilinen tüm maddelerden yüzde 30 daha hızlı yeni bir malzeme üretti. Lityum, antimon ve skandiyumdan oluşan malzeme sadece rekor kırmakla kalmayıp başka pratik uygulamaların geliştirilmesinin de önünü açabilir.

Bulguları açıklayan makalenin yazarlarından Jingwen Jiang, "Keşfimizin geniş bir yelpazedeki diğer malzemelerde iletkenliği artırma yönünde daha geniş etkileri olabileceğine inanıyoruz" diyor. Araştırmacılar, yeni bataryaların geliştirilmesine yol açan aynı ilkelerin başka atılımlara da uygulanabileceğini öne sürüyor.

Münih Teknik Üniversitesi'nden Hubert Gasteiger, "Az miktarda skandiyum ekleyerek diğer element kombinasyonlarına model olabilecek yeni bir ilkeyi ortaya çıkardık" ifadelerini kullanıyor. 

Malzemenin batarya hücrelerinde kullanılabilmesi için hâlâ birçok test yapılması gerekse de iyimseriz.

Çığır açıcı adım, hakemli dergi Advanced Energy Materials'ta yayımlanan "Scandium Induced Structural Disorder and Vacancy Engineering in Li3Sb – Superior Ionic Conductivity in Li3−3xScxSbv" (Li3Sb'de Skandiyum Kaynaklı Yapısal Bozukluk ve Boşluk Tasarımı: Li3-3xScxSbv'de Üstün İyonik İletkenlik) başlıklı yeni bir makalede aktarılıyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech