عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI Suriye

SDG Fırat’ın doğusunda vergileri artırdı… Halep’teki Kürtler gösteri düzenledi

Halep’te 21 Mart’ta yeni yılın başlangıcını (Nevruz) kutlayan Kürtler (AFP)
Halep’te 21 Mart’ta yeni yılın başlangıcını (Nevruz) kutlayan Kürtler (AFP)
TT
TT

SDG Fırat’ın doğusunda vergileri artırdı… Halep’teki Kürtler gösteri düzenledi

Halep’te 21 Mart’ta yeni yılın başlangıcını (Nevruz) kutlayan Kürtler (AFP)
Halep’te 21 Mart’ta yeni yılın başlangıcını (Nevruz) kutlayan Kürtler (AFP)

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, Suriye’nin kuzeyinde ve kuzeydoğusunda kontrolündeki bölgelerde vergileri artırma kararı alırken, Halep’teki Şeyh Maksud Mahallesi’nin sakinleri Suriye rejim güçlerinin uyguladığı ablukayı protesto için gösteri düzenledi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, dün aktardığı haberde, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in kardeşi Mahir Esed komutasındaki 4. Tümen’e ait kontrol noktalarının Halep’te Kamu Güvenlik Güçleri’nin (Asayiş) kontrolündeki Şeyh Maksud ve El-Eşrefiyye mahallelerine boğucu bir abluka uyguladığına işaret edildi. Habere göre ablukanın kaldırılmasını talep eden iki mahallenin sakinleri gösteri düzenledi. Göstericiler rejimin bölge sakinlerine boyun eğdirmek için aç bırakma silahını kullanmasını eleştirdi.
Özerk Yönetim, Suriye’nin kuzeyinde ve doğusunda kontrol ettiği bölgelerdeki iş yerlerine uygulanan vergileri artırma kararı aldı. Özerk Yönetim’in kontrolündeki Rakka kentindeki Rakka Sivil Konseyi, kentteki ve kırsaldaki işyeri sahiplerine, ruhsat vergisi ve diğer vergilerin yanı sıra işyerinin yıllık sermayesi üzerinden uygulanan vergiyi yüzde 2’den yüzde 3’e çıkardığını bildirdi.
Suriye resmi haber ajansı SANA, Haseke’deki Yarubiya’dan çalınan Suriye petrolünün yüklü bulunduğu tankerlerin ABD ordusu güçlerine ait zırhlı araçların eşliğinde El-Velid Sınır Kapısı üzerinden Irak topraklarına geçtiğini bildirdi.
SANA, Yarubiya kırsalındaki yerel kaynaklara dayandırdığı haberinde “ABD işgal güçleri cuma sabahı aralarında askeri zırhlı araçların eşlik ettiği birkaç tır ve çalıntı Suriye petrolü yüklü onlarca tankerden oluşan 60 araçlık bir konvoyu yasadışı El-Velid Sınır Kapısı üzerinden Irak topraklarına çıkardı” ifadelerini kullandı. SANA, başka bir haberinde “ABD güçlerinin çalıntı buğday ve petrol yüklü 65 tır ve tankerden oluşan bir konvoyu Haseke kırsalının en doğusundaki yasadışı El-Velid Sınır Kapısı üzerinden Irak topraklarına çıkardığını” belirtti.
Özerk Yönetim Yürütme Meclisi Başkan Yardımcısı Hasan Koçer, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, yönetimin Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolündeki bölgelerde öz yeterliliği sağlamak amacıyla bir dizi karar aldığını ve bazı adımlar attığını söyledi. Koçer, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik savaşının bir sonucu olarak Suriye genelinde ve Fırat’ın doğu bölgeleri özelinde yaşanan ekonomik ve gıda krizinin etkilerini sınırlandırmak için yönetimin un ve ekmek malzemeleri desteği yapmasının yanı sıra hayati öneme sahip tarım sektörünü desteklemek ve yönetime bağlı kurum ve kuruluşlarında çalışanların ücretlerini artırmak için çalıştığını ifade etti.
Yürütme Meclisi’nin bu hafta içinde yaptığı son toplantıda, öz yeterliliği sağlamak amacıyla tarım ve sanayi bölgelerindeki kaynaklardan yararlanma ve ekonomiyi düzenleme yollarının ele alındığını aktaran Koçer, “Özerk Yönetim, çalışanların maaş ve gelirleriyle paralel olarak fiyat dengesini korumak amacıyla 375 milyon dolar tahsis ederek yakıt ve un başta olmak üzere her yıl birçok temel ve gıda maddesini sübvanse ediyor” dedi.
Yürütme Meclisi’nin tarım sektörünü desteklemek için bir dizi kararlar aldığını ve adımlar attığını belirten Koçer, “Kuzeydoğu Suriye'nin can damarı olan tarım sektörüne büyük destek vereceğiz, mazot, gübre ve böcek ilacı dahil tüm ihtiyaçlarını karşılayacağız” diye konuştu.
Geçen ay Deyrizor kentinin doğu kırsalı, Rakka ve Haseke kırsallarındaki eğitimciler, eğitim kurumlarının eğitim şartlarının kötüleşmesini, aylık maaşlarının azalmasını ve zorlaşan geçim şartlarını protesto için eğitim faaliyetlerini durdurarak genel grev ilan etmişti. Eğitimcilerin açıkladığı talepler arasında, öğretmen maaş ve ücretlerinin, bölgede ve Suriye genelinde emtia ve temel ihtiyaç malzemelerinin fiyatlarında benzeri görülmemiş bir artışla birlikte zorlaşan geçim koşulları ve Suriye lirasının ABD doları karşısındaki değer kaybıyla paralel olarak artırılması bulunuyordu.
Özerk Yönetim’e bağlı kurum ve kuruluşlardaki çalışanların ücretlerine değinen Koçer, Yürütme Meclisi toplantısında yabancı döviz kurundaki artışa karşılık olarak ücretlerin artırılması meselesinin görüşüldüğünü söyledi. Koçer, “Maaşları nasıl artırabileceği meselesini yoğun bir şekilde tartıştık. Sunulan tüm çözüm ve önerileri görüştük. Bu konuda uygun bir karar almak için bir veya iki haftaya ihtiyacımız var” dedi.
Öte yandan Özerk Yönetim’in üç kantonundan biri olan Cezire Kantonu’nda Yakıtlar Genel İdaresi yetkilisi Abdusselam Abbas, akıllı kartla dağıtılacak yakıt kotalarını belirlemek amacıyla bu ayın başından itibaren Haseke ve bağlı belde ve köylerdeki araçların kayıtlarını almaya başladıklarını bildirdi. Şu ana kadar yapılan sayım kapsamında 70 binin üzerinde araç bilgisinin kaydedildiğini söyleyen Abbas, “Düşük segmentli otomobillerde her otomobile aylık 150 ila 200 litre, orta segmentli otomobillerde her otomobile aylık 200 ila 400 litre yakıt tahsis edilecek. Ancak yüksek segmentli otomobillerde trafiğe çıkma durumuna  göre her bir otomobile 300 ila 600 litre arasında değişen bir miktar tahsis edilecek. Mühendislik amacıyla kullanılan araçlara bin litre tahsis edilecek” diye konuştu.
Haseke vilayetinin Kamışlı kentinde Özerk Yönetim’e bağlı Belediye’nin Eşbaşkan Yardımcısı Nuri Halil, işyeri sahiplerinin vergiler nedeniyle Kamışlı Belediye binası önünde düzenlediği protestolarla ilgili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, 8 yıldır Belediye Kanunu’nda vergi alınması öngörülürken, kuraklık ve kötü ekonomi koşulları nedeniyle işyeri sahiplerinin bu süre içinde vergilerden muaf tutulduğunu söyledi. Kamışlı şehir merkezindeki işyeri sahipleri yıllık vergi artışını protesto için 5 Mart’ta Belediye binası önünde gösterisi düzenledi. Kamışlı’daki işyeri sahiplerine göre Belediye aylık vergiyi 40 bin liradan 60 bin liraya yükseltti bu da senede yaklaşık 600 bin liraya tekabül ediyor. Bazı işyerlerinin, sattığı eşyanın cinsine ve dükkanın metrekare alanına göre yılda 1 milyon Suriye lirasından fazla vergi ödeyebileceği belirtiliyor. İşyeri sahiplerinin verdiği bilgilere göre, Belediye geçmiş yıllarda olduğu gibi bu yıl da işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı için yıllık yaklaşık 100 bin lira vergi tahsil etmesinin yanı sıra son üç yılda senelik yaklaşık 400 bin liraya ulaşan kiralama veya kiraya verme vergisine ek yeni vergiler getirdi.
Kamışlı Belediye binasının karşısında Türk Çarşısı ismiyle de bilinen Kumaş Çarşısı’ndaki bir dükkân sahibi, yer işgal vergisinin, işyerinin metrekare alanı ve içinde bulunan malların cinsi üzerinden hesaplandığını söyledi. İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan dükkân sahibi, “İşyeri mülkiyetinin Suriye hükümetinin belediyesine ait olduğu için bu verginin işyerini satış sırasında uygulandığı bilinen bir şey” dedi.
Belediye yetkilisi Nuri Halil, işyerleri de dahil olmak üzere tesislerden, parklardan ve mülkiyet hakkı belediyeye ait olan yatırım projelerinden bu yılın başından itibaren üç yıl üst üste vergi alma kararının çıkarıldığını kaydetti. Halil, “Bu konuda yaşanan tartışmaların ardından birçok işyeri sahibinin talebi dikkate alınarak vergi tahsilinin yıllık yapılmasına karar verildi. Belediyeye başvuranlara işletme ruhsatı ve kiralama veya kiraya verme vergisi çıkarmaya başladık” dedi.
İşyeri sahipleri, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik savaşı sonrası piyasalarda durgunluk yaşandığını, geçim koşullarının eşi görülmemiş biçimde kötüleştiğini ve Ramazan ayının gelişiyle birlikte alışveriş hareketliliğinin durduğunu söylüyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Al Majalla dergisi Kuzeydoğu Suriye’ye girdi

SDG üyeleri (Delal Suleyman)
SDG üyeleri (Delal Suleyman)
TT
TT

Al Majalla dergisi Kuzeydoğu Suriye’ye girdi

SDG üyeleri (Delal Suleyman)
SDG üyeleri (Delal Suleyman)

Al Majalla’nın Suriye'nin kuzeydoğusuna girdiği gün Kamışlı hava sahasına yüksek seviyeli bir alarm durumu hakimdi. Esed güçlerine bağlı 4. Zırhlı Tümeni’nin, Halep’teki Kürt semtlerini kuşatmasına tepki olarak Suriye Demokratik Güçleri (SDG) de Şam rejimine ait güvenlik noktaları etrafında daha sıkı önlemler aldı.

Aynı gün Türkiye, silahlı insansız hava aracıyla (SİHA) Menbiç’in batısında SDG liderlerinden birini hedef aldı. İran Cumhurbaşkanlığı ofisinden sızan ve İran'ın Suriye'nin kuzeydoğusunda saldırı amacıyla silahlı gruplara eğitim vermeye çalıştığı yönündeki bilgilere ilişkin yerel düzeyde tepkiler verildi. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, ülkelerinin geri almayı reddettiği DEAŞ’ın ‘en tehlikeli’ olarak sınıflandırılan birkaç bin üyesinin yargılanma süreçlerinin başladığını duyurdu.

Tüm bu gelişmeler çerçevesinde, bölgedeki Derik, Kamışlı, Haseke ve Rakka şehirlerinde çarşı-pazarlarda ve kamusal hayatta tamamen normal bir hareketlilik söz konusuydu. Ticari faaliyetler boldu. Ortak alanlarda aileler ve halkın çeşitli kesimleriyle karşılaşmak mümkündü.

Tam on yıldır Suriye rejiminin kontrolü dışında olan bu özerk bölgenin dışarıya tek çıkış noktası olan Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile olan Fişhabur Sınır Kapısı’ndan giren bir kişi, ziyaretçilerin herhangi bir ‘normal’ ülkeye girişine ilişkin gümrük ve düzenlemelere uyan bir dizi idari ve güvenlik prosedürünü karşılayacaktır. Belgelerin tam olup olmadığını kontrol eden bir birim, geçerli standartlara uygunluğunu teyit eden özel bir birim, giriş yapan kişinin güvenlik kontrolü için ve X-Ray cihazlarıyla yanlarındaki eşyaların incelemesi için üçüncü bir birim daha yer alıyor. Gelen kişiye ayrıca Özerk Yönetimin çeşitli bölgeleri arasında kaldığı ya da hareket ettiği süre boyunca yanında bulundurması gereken geçici bir ‘resmi belge’ veriliyor.

Bunun yanında ziyaretçi, sınır kapısından geçiş sırasında idari olarak ustalık düzeyinde işlemlerin yapıldığını görebilir. Her bölümde üniforma ve rütbeler aynı olsa da idare ayrı birimlere dağıtılmış haldedir. Pasaportlar, güvenlik, teftiş ve koruma… Bölgeye şahsi, siyasi ya da ticari amaçlarla girişleri yöneten ortak bir elektronik ağ bulunuyor ve görevliler izlemeleri gereken prosedürlerle ilgili bir kitaba göre hareket ediyorlar.

Yönetim yapıları

Sınır kapısından geçişlerde uygulanan prosedürler, Suriye’nin kuzeydoğu bölgesindeki tüm idari, kamu yönetimi ve yönetim yapısının bir göstergesi niteliğinde ve bu kurumların ve yönetim yapılarının siyasetle, silahlı kuvvetlerle ve bölgedeki genel çatışmayla ilişkisine dair tablo ortaya koyuyor. Suriye’nin dörtte birinden fazlasını oluşturan yaklaşık 50 bin kilometrekarelik bir alanı kapsayan bölge, Haseke, Rakka ve Deyr-i Zor illerinin kuzey yarısını ve Halep doğusu ve orta kesimlerinin bazı kısımlarını içine alırken bölgede 5,5 milyondan fazla insanın yaşıyor. Suriye'nin yeraltı ve tarımsal zenginliklerinin büyük bölümü burada yer alıyor. Bölge yerel, bölgesel ve hatta uluslararası birçok ideolojik, jeopolitik ve askeri eğilimi barındırırken bu eğilimlerin tarafları yıllarca yerel, bölgesel ve uluslararası çatışmaların odak noktası oldular.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Yürütme Meclisi Eşbaşkanı -başbakanlığa eşdeğer bir makam- Berivan Halid, Rakka'daki sade ofisinde bize Özerk Yönetimin çalışmalarının bu çatışmalardan nispeten bağımsız olduğunu belirterek, bu bölgenin yıllardır yaşadığı olağanüstü siyasi, ekonomik ve güvenlik koşulları çerçevesinde bölge sakinlerine çeşitli kamu hizmetleri sunmaya ve yaşam döngüsünü korumaya odaklandıklarını söyledi.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, Suriye'nin uzak kuzeydoğusunda, Kürt nüfusun yoğun olduğu bazı bölgelerin 2011 yılı sonlarında Suriye rejiminin kontrolünden çıkması ve Halk Koruma Birlikleri (YPG) tarafından kontrol altına alınmasıyla Suriye devriminin ilk üç yılında ‘aşamalı’ olarak kuruldu. Suriye rejimine ‘alternatif’ departmanlar oluşturuldu. Özerk Yönetim, 2014 yılının ocak ayında Cezire bölgesinde (Haseke’de) ‘Demokratik Özyönetim’ ilan edilene kadar, sahadaki askeri gelişmelere bağlı olarak farklı isimler ve farklı biçimler aldı. Ardından peş peşe Kobani (Ayn el-Arab), Afrin, Menbiç, el-Tabka, Rakka ve Deyrizor bölgelerini kapsadı.

Yaklaşık dokuz yıldır Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Yürütme Meclisi Eşbaşkanlığı görevini yürüten Halid, The Majalla’ya verdiği röportajda şunları söyledi:

Özerk Yönetim, Yasama Meclisi (yerel parlamento), Toplumsal Adalet Meclisi (yargı) ve Yürütme Meclisi (hükümet) olmak üzere birbirinden ayrı üç yapıdan oluşuyor. Söz konusu yedi ‘iç bölgede’ tüm kamusal yaşamı yarı federal bir yapıda ve ademi merkeziyetçi bir şekilde yönetiyor. Her biri kamununkine karşılık gelen yerel kurumlara ve otoritelere sahip.

Yürütme Meclisi

Yürütme Meclisi, içişleri, maliye, kültür, sağlık, çalışma, eğitim, kadın ve çevre gibi her biri belirli bir bakanlığa karşılık gelen on üç organdan oluşuyor. Bunun yanında Yürütme Meclisi’nde ‘bölünme şüphesini’ çürütmek amaçlı savunma, petrol, diyanet ve planlama konularında uzmanlaşmış yedi daire bulunuyor.

Halid, Yürütme Meclisi’nin kurulması ve ‘meşruiyet’ kazanma mekanizması ile ilgili olarak şunları söyledi:

“Yasama Meclisi meşruiyetin kaynağıdır. Yürütme Meclisinin her bir üyesi Yasama Meclisinin onayını almalıdır. Yasama Meclisi, Yürütme Meclisini sürekli olarak izler ve yaptıklarından sorumlu tutar. Politikasını ve bütçesini onaylar, üyelerini sorgular. Siyasi partiler ve bloklar, Yürütme Meclisi Başkanlığı'na uygun olarak, genellikle Yürütme Meclisi'ndeki pozisyonlara isimler aday gösterir ve ardından bu adaylar, Yasama Meclisinin onayına sunulur.  Yasama Meclisi, Özerk Yönetimi tanıyan siyasi partilere ve güçlere ayrılan özel bir kota ile yerel yasama meclislerinin temsilcilerinden oluşur.”

PYD, Kürt Ulusal Birliği Partileri (PYNK) ve Arap partileri tarafından tanınan Kuzeydoğu Suriye'de Özerk Yönetim'in meşruiyeti konusunda siyasi bir bölünme söz konusu.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin askeri bir yönetim olduğuna dair suçlamaları reddeden Halid, “Bu bir oldu-bittiden doğdu. Bölge, YPG'nin omurgasını oluşturduğu SDG’nin kontrolündedir” ifadelerini kullandı.

Yürütme Meclisi Başkanlığı ile ona bağlı tüm organların ve ofislerin ortak yönetimine ilişkin bir genelge, yürütme organının hukuk, örf ve adetlerinin, her birimin yürütme, yasama ve hatta yargı yapısının tamamında yer almasını ve ulusal, dini ve bölgesel bileşenlerin çeşitli üyelerinden oluşmasının yanı sıra eş başkanlık mekanizması aracılığıyla kadınların tüm bu birim ve pozisyonlarda dengeli bir şekilde temsil edilmesini öngörüyor.

sdasd
Suriye'nin kuzeydoğusunda bir manav dükkanı (Rudy Tahlo)

PYD dışında 33 partiden oluşan ve Suriye Gelecek Partisi, Muhafazakar Parti ve Süryani Birliği Partisi gibi Arap partilerin de yer aldığı, onlarca aşiret lideri ve bölgenin ileri geleninin desteklediği Kürt Ulusal Birliği Partileri (PYNK) tarafından tanınan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin ‘meşruiyeti’ konusunda siyasi bir bölünme söz konusu. PYNK Suriye muhalefet koalisyonunun hem Arap hem de Süryani partileri gibi, onu tanımayı reddediyor.

Benzersiz bir deneyim

Özerk Yönetimi destekleyenler, Özerk Yönetimin, Suriye rejiminin totaliterliğiyle ve buna karşılık gelen Suriye muhalefetinin kendi yönetimi altındaki bölgelerde uyguladığı siyasal İslamcı deneyimiyle çelişen Suriye’deki tek deneyim olduğuna inanıyorlar ve Özerk Yönetimin yerel ve bölgesel olarak tanınmasının içerideki atmosferi iyileştireceğini, daha fazla iç kalkınmaya doğru iteceğini ve Suriye'de ademi merkeziyetçiliğin deneyimlenmesini sağlayacağını düşünüyorlar. Özerk Yönetime karşı olanlar ise Özerk Yönetimin PKK'nın uzantısı olduğunu ve hiçbir genel seçimle meşruiyet kazanmadığını vurguluyorlar.

Bölgenin en yüksek yargı organı olan Toplumsal Adalet Meclisi’nden üst düzey bir kaynak, Al Majalla’ya verdiği röportajda, Toplumsal Adalet Meclisi’nin Özerk Yönetimin karşılaştığı ve genel seçimlerin yapılmasının ve yönetimin yasama, siyasi ve kalkınma yapısının geliştirilmesinin önünde başlıca en teşkil eden siyasi, güvenlik ve askeri zorluklardan bahsetti. Örneğin terörle ilgili 8 bin adli dosya olduğunu söyleyen kaynak, DEAŞ, Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) ve Türkiye, İran ve Suriye rejimi tarafından desteklenen grupların üyelerinden on binlerce sanığın geçtiğimiz yıllarda Özerk Yönetim'e karşı sabotaj ve şiddet eylemlerine karıştıklarını iddia etti.

Kaynak, geçtiğimiz yıllarda bu bölgeye karşı DEAŞ, HTŞ ve Suriye Milli Ordu (SMO) gibi örgütlerin yanı sıra Türkiye ve İran gibi ülkelerin doğrudan ya da vekilleri aracılığıyla nasıl onlarca saldırı başlattığını, Suriye rejiminin de Özerk Yönetiminin altını oymak için tüm bu saldırılara katkıda bulunduğunu ve bunlardan faydalandığını belirtti. Suriye rejim güçlerinin Halep’teki Kürt bölgelerine ve kuzeyindeki eş-Şehba’ya uyguladığı kuşatma nedeniyle Özerk Yönetimi kontrolü altındaki çeşitli bölgelerde hakim olan genel alarm durumuna işaret eden kaynak, buna Esed rejiminin Türkiye ile iş birliği içinde uyguladığı her türlü coğrafi, bürokratik ve ekonomik ablukanın ve Türkiye'nin Özerk Yönetimin sivil ve askeri isimlerine karşı neredeyse her gün gerçekleştirdiği SİHA’lı saldırıların eklendiğini kaydetti.

Özerk Yönetim’in en yüksek yargı organı olan Toplumsal Adalet Meclisi’nin üyeleri yerel meclislerden seçilir ve yargı, sivil, asker ve terör gibi uzmanlık alanlarına göre birbirinden bağımsız üç ana birime ayrılır. Her birimin üyelerinin en az yüzde 40'ını kadınlar oluşturur ve yargı organı genelinde her yargı dairesinde bulunmaları zorunludur.

Yargı referansı

Toplumsal Adalet Meclisi, özel bir medeni kanunlar komitesi tarafından onaylanan ve onay için Yasama Meclisi’ne sunulan bir dizi medeni kanun ve genel olarak, Avrupa'daki ile aynı olan mevzuata dayalı olarak çalışmalarını yürütüyor. Bu mevzuata göre örneğin, idam cezası ya da şeriat mahkemeleri yok ve evlilik tamamen sivil bir hak. Çok eşlilik ve reşit olmayanların evlenmesi yasak. Aynı şekilde, ‘namus cinayetleri’, intikam ve kan davası gibi suçlarda herhangi bir indirim yapılmaz.

Destekçileri, Özerk Yönetimin, Suriye rejiminin totaliterliğiyle ve buna karşılık gelen Suriye muhalefetinin kendi yönetimi altındaki bölgelerde uyguladığı siyasal İslamcı deneyimiyle çelişen Suriye’deki tek deneyim olduğuna inanıyorlar.”

Ancak Toplumsal Adalet Meclisi’nin temel bürokratik/yargı sorunu, kendi bünyesindeki yargı ve yürütme organlarının, Suriye hükümetinin kurumları tarafından verilen mülkiyet belgelerini ve sivil ilişkileri bile tanırken Suriye rejimi resmi makamlarının kendileri tarafından yayınlanan herhangi bir belgeyi tanımayı reddetmeleri. Yabancı belgeler söz konusu olduğunda, tüm dünya ülkeleri halen Suriye rejiminin verdiği belgeleri tek meşru belgeler olarak kabul ettiğinden ve Özerk Yönetim tarafından verilen belgeleri tanımadığından, mesele daha da karmaşık bir hal alıyor.

Kamışlı Sağlık Müdürlüğü (Rudy Tahlo)

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin geçtiğimiz yılki genel kaynakları, petrol satışından, sınır geçişleri gelirlerinden, tarım ürünlerinden ve genel vergilerden elde ettiği toplam miktar olan 1,2 milyar doları buldu. Yürütme Meclisi Eşbaşkanı Halid, kamu harcamalarının Yasama Meclisi’nin onayıyla dört bölüme ayrıldığını söyledi. Sübvansiyonlu kalemlerin yüzdesi yüzde 40'ın üzerine çıktığından, bütçenin yaklaşık yüzde 30'u vatandaşların satın aldığı, özellikle gıda ve ilaç gibi temel kalemlerin sübvansiyonuna gidiyor. Savunma Bakanlığı bütçenin yüzde 55'ini alırken bu para maaşlara ve silah alımına harcanıyor. Kalan yüzde 15'lik kısım ise idari organlar ile altyapı yatırımlarına ve istihdam yaratmaya yönelik faaliyetlere harcanıyor.

Maaşlar ve çeşitlilik

Majalla’nın edindiği bilgilere göre Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin, asgari ücret olarak belirlediği rakam 520 bin Suriye lirası (yaklaşık 70 ABD dolar). Bu rakam, Suriye rejiminin kontrolündeki bölgelerde asgari ücretle çalışanların aldığı maaşın en az dört katı. Kamuda ise 139 bin kişi istihdam ediliyor. Bunların 75 bini askeri personel. 33 bini polis ve güvenlik personeli. Kamu işe alım süreçlerinde etnik, dini ve bölgesel çeşitlilik ile toplumsal cinsiyet eşitliği tam olarak gözetiliyor. SDG üyeleri ile toplam 214 bin kamu çalışanı bulunuyor ve en azı asgari ücret olmak üzere değişen rakamlarda aylık olarak maaş alıyorlar.

Aynı şekilde Özerk Yönetim bölgelerindeki devlet okullarında her bölgedeki nüfusun etnik dağılımına göre Arapça, Kürtçe, Süryanice ve Ermenice olarak eğitim veriliyor. Elbette uluslararası dillerden biri de müfredatta yer alıyor ve 830 bin öğrenciye temel eğitim veriliyor. Kamışlı’daki Rojava Üniversitesi, Rakka’daki Eş-Şark Üniversitesi ve Kobani’deki (Ayn el-Arab) Fırat Üniversitesi olmak üzere Özerk Yönetime bağlı üç ‘devlet üniversitesi’ bulunuyor.

Tüm hizmetler ve eğitimler tamamen ücretsiz veriliyor. Geçtiğimiz yıllarda Suriye'nin diğer bölgelerinden gelen 800 binden fazla Suriyeli ‘gurbetçiye’ eksiksiz kamu hizmetleri sağlanıyor. Artık Suriye’nin kuzeydoğusundaki bölgelerde kalıcı olarak ikamet ediyorlar. Yasal, siyasi, ekonomik ve idari olarak diğer vatandaşlar gibi muamele görüyorlar ve 14 büyük devlet hastanesinde (halk hastaneleri), onlarca ihtisas merkezi ve yerel klinikte, bölgedeki diğer insanlar gibi eksiksiz sağlık hizmetlerinden yaralanıyorlar.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, asgari ücret olarak belirlediği rakam 520 bin Suriye lirası (yaklaşık 70 ABD dolar). Bu rakam, Suriye rejiminin kontrolündeki bölgelerde asgari ücretle çalışanların aldığı maaşın en az dört katı.

Özerk Yönetim, Uluslararası Koalisyon güçlerinin terörle mücadele için verdiği askeri destek ve siyasi derinliğe rağmen, henüz herhangi bir meşruiyet kazanamadı. Uluslararası Koalisyonun bölgede birkaç kampı ve askeri üssü bulunuyor, ancak Özerk Yönetim, yalnızca 12 ülkede temsil edildiğinden ve hiçbiri resmi bir statü elde etmemiş olduğundan, Özerk Yönetim ile fiilen ve resmi olarak ‘meşru bir otorite’ olarak iletişim kurulmuyor. Aynı şekilde, Özerk Yönetim’in kontrolü altındaki bölgelerdeki yabancı siyasi ve güvenlik temsilcilerinin de diplomatik etkileri yok. Daha çok özel elçiler olarak görev yapıyorlar.

Aynı durum, Suriye hükümeti ile ilişkiler için de geçerli. İki taraf arasında çoğu Rusya’nın himayesinde ve baskısıyla ya da ABD'nin teşvikiyle yapılan onlarca turluk müzakerelere rağmen Suriye rejimi, Özerk Yönetimi ‘ayrılıkçılık ve ABD ile iş birliği yapmak’ ile suçlamaya devam etti ve Kürt meselesi, ülkenin gelirlerin adil dağılımı ve SDG’nin geleceğiyle ilgili güncel gerçeklerin bir kısmını dahi kabul etmeden ve hatta ilgili konuları tartışmadan, görmezden gelmeyi sürdürdü. Müzakerelerin temelinin yalnızca yerel yönetimle ilgili ‘42’nci kanun maddesi’ olması gerektiğinde ısrar etti.

Türkiye'nin Suriye bir özerk yönetim deneyimden duyduğu endişelerin de altını çizmekte yarar var.

* Şarku’l Avsat okurları için Londra merkezli Al Majalla dergisinden tercüme edilmiştir.