Pakistan Başbakanı İmran Han, parlamentoda yapılan güvensizlik oylaması sonucu görevden alınarak, görev süresini tamamlayamayan seçilmiş başbakanlar listesine dahil oldu.
Reuters haber ajansı 69 yaşındaki sabık başbakanın biyografisine değindi. Reuters’a göre İmran Han, 1992 Dünya Kriket Şampiyonası’nda ulusal kriket takımının başında yer alarak, ülkesini bu kupadaki tek zaferine ulaştırdı. Kriket efsanesi 2018 yılında, halkını, yolsuzluktan arınmış ve uluslararası sahnede saygı gören müreffeh bir ülke vizyonunun arkasında toplamayı başardı, ancak şöhreti ve karizması onu iktidarın zirvesinde tutmak için yeterli olmadı.
İronik bir şekilde, güçlü askeri düzenin etkisi altında olduğu yönünde eleştirilen Han, Pakistan ordusunun en üst düzey ismi olarak görülen Orgeneral Kamer Cavid Bacva ile ilişkilerinin bozulduğuna yönelik belirtilerin ardından görevden alındı.
Pakistan'da iktidarda büyük bir role sahip olan ve tarihinin neredeyse yarısı boyunca ülkeyi yöneten ve en büyük ekonomik kurumların bazılarını kontrol eden ordu, siyasette tarafsız kaldığı iddiasını yineledi.
İmran Han geçen ay siyasi geleceği için savaştığı bir mitingde, "Yalnızca hayvanlar tarafsız kalır" dediğinde, birçok kişi onun bu role atıfta bulunduğunu düşündü.
Muhalefet liderlerinden eski Başbakan Şahid Hakan Abbasi, "Ordu, Han’ın bir destekçisi gibi görünüp başarısızlıklarının sorumluluğunu üstlenmek istemiyordu, bu yüzden desteğini geri çekti’’ dedi.
Tutulması zor vaatler
Yakışıklılığı ve çekiciliği ile tanınan Han, dünyanın dikkatini ilk olarak, hızlı ve yetenekli bir kriket oyuncusu olarak 1970'lerin başında çekti. Süreç içinde dünyanın en iyi kriket oyuncuları arasına girdi ve krikete hastalık derecesinde ilgi duyulan Pakistan’da bir kahramana dönüştü. 1992 yılında beklenmedik bir şekilde ‘köşeye sıkıştırılmış kaplan’ stratejisiyle, yıldızlarla dolu ulusal takımı şampiyonluk macerasında zafere taşıdı. Aynı yıl jübilesini yaparak hayır işlerine atıldı, annesinin anısına bir kanser hastanesi açabilmek amacıyla bir dayanışma hareketi başlattı ve 25 milyon dolar toplayarak, Lahor’da bir hastane açtı. İmran Han,1996 yılında Pakistan Adalet Hareketi (Pakistan Tahrik-i İnsaf - PTI) partisini kurarak siyasete atıldı. Bu parti Han’ın şöhretine rağmen siyasi hayatta etkili olamadı, seçimlerde Han dışında hiçbir üyesi 17 yıl boyunca seçilemedi. General Pervez Müşerref’in askeri bir darbeyle hükümeti devirmesine destek verdiği söylendi. 2007 yılında Pervez Müşerref muhaliflere baskı uygularken, İmran Han ev hapsinden çıkarak siyasette daha aktif bir şekilde yer alma imkânı buldu. Han 2011 yılında, yolsuzluktan, eğitim sistemindeki aksaklıklardan, işsizlikten ve elektrik kesintilerinden muzdarip genç kitlelerin desteğini almayı başardı. Takip eden yıllarda, eğitimli gurbetçilerin partisinde çalışmak için görevlerini bırakmasından ve ünlü pop sanatçıları ve aktörlerin kampanyasına katılmasının ardından daha fazla destek aldı.
Han, 2018 seçim kampanyası döneminde, yüz binlerce destekçiden oluşan bir kalabalığa seslendiği konuşmasında, amacının, Pakistan'ı ‘küçük bir zenginler kulübü ve bir fakirler denizi’ olan ülkeden, ‘insani ve adil bir düzenin olduğu, İslami, müreffeh bir devletin nasıl olması gerektiğine örnek teşkil edecek bir devlete’ dönüştürmek olduğunu söyledi. Aynı yılın sonlarında seçimlerde zafer kazandı ve eski bir sporcu olarak siyasetin zirvesine yükseldi. Gözlemciler, Han’ın söylemlerinin ‘en büyük düşmanı’ olduğu hususunda uyardı, çünkü halkın beklenti seviyesini çok yükseğe çıkarmıştı.
Çapkın bir gençten reformcuya
İmran Han, 1952'de Pakistan’ın Pencap eyaletine bağlı Lahor kentinde varlıklı bir Peştun ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası inşaat mühendisiydi ve dört kız kardeşi bulunmaktaydı. Ailenin tek erkek çocuğuydu, kendisini çekingen bir çocuk olarak hatırlıyor. Varlıklı bir ailede olması nedeni ile Han iyi bir eğitim aldı. Lahor’da bulunan Aitchison Koleji ve İngiltere Worcester’da bulunan Kraliyet Dil Okulu’nda eğitim gördü. 1972 yılında Oxford’daki Keble Koleji’nde felsefe, politika ve ekonomi alanlarında öğrenim görerek, 1975 yılında mezun oldu. Bu dönemde kriket alanındaki yeteneğiyle dikkat çekti ve Londra jet sosyetesinde çapkınlığıyla tanındı. İmran Han, 1995’te Jemima Goldsmith’le tanıştı, ikili İngiltere'nin Richmond kentinde evlendiler. Çiftin bu evlilikten iki çocuğu oldu ve 2004 yılında boşandılar. Han 2015 yılında İngiliz vatandaşı Pakistan kökenli bir gazeteci olan Reham Han’la İslamabad’da ikinci evliliğini yaptı. Ancak bu evlilik de pek uzun sürmeyerek aynı yıl son buldu. İmran Han 2018 yılında, 13. yüzyıldan kalmış bir türbeyi ziyaret ederken tanıştığı ve ruhani rehberi olarak nitelediği Büşra Manika ile evlendi. Han bu süreçte tasavvufa ilgi duydu.
Han iktidara geldiğinde, 14 yüzyıl önce İslam dünyasının ilk zamanlarına kadar uzanan ideal bir sistem olduğunu söylediği çizgide bir ‘refah devleti’ inşa etme planına girişti. Ülkedeki bir dizi kritik pozisyona, siyasi çıkarlara değil, nitelik ve ehliyete dayalı atamalar yaptı. Kamu hizmetinde birçok reformu hayata geçirmek için çaba sarf etti. Vatandaşların şikayetlerini sunmalarını kolaylaştırdı, yoksulların genel sağlık sigortasından yararlanması için bir eyalette pilot uygulama yaptı ve bunu yaygınlaştırma sözü verdi. Geçmiş yıllarda yok olan ormanların yeniden ikame edilmesi amacıyla 10 milyar ağaç dikme projesi başlattı.
Ekonomik reformlara da girişen Han, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile kurtarma paketi üzerinde anlaştı. Her ne kadar bu hedeflere ulaşamasa da İmrah Han’ın ekonomide iddialı hedefleri bulunmaktaydı.
Ancak yolsuzlukla mücadele kampanyasını, muhalifleri marjinalleştirmek için kullanması nedeniyle ağır eleştirilere maruz kaldı.
Bu süreçte Pakistan ordusu, iktidar ve ülke ekonomisi üzerindeki gücünü muhafaza edebildi. Ülkedeki en önemli sivil ve ekonomik birçok kurumun başına muvazzaf ve emekli subaylar atandı.
İspanyol polis memurları (Arşiv- Reuters)
