عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

BM Yemen Özel Temsilcisi Grundberg Sana’da

Grundberg, ateşkesi pekiştirmek ve kapsamlı bir çözüm fırsatlarını ele almak için Sana'da

BM Yemen Özel Temsilcisi Grundberg Sana’da
    Riyad / Abdulhadi Hebtur
TT
TT

BM Yemen Özel Temsilcisi Grundberg Sana’da

BM Yemen Özel Temsilcisi Grundberg Sana’da

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, göreve gelmesinden yaklaşık 8 ay sonra dün Yemen’in Husi işgali altındaki başkenti Sana’ya gitti. Grundberg, İran destekli Husi milislerin BM yetkilisini kabul etmeyi reddetmesinin ardından Yemen krizine çözüm bulma çabalarının bir parçası olarak Husi liderleriyle görüşmeyi planlıyor.
Grundberg’in ofisine göre, görüşmelerde kapsamlı barış sürecini ele almanın yanı sıra geçtiğimiz hafta iki aylık bir süre için ilan edilen BM ateşkes anlaşmasının uygulanması ve güçlendirilmesine odaklanılacak.
Husi milisler, 5 Eylül 2021'de görevine başlayan İsveçli Grundberg'i kabul etmeyi reddetmişti. Ancak Umman'ın başkenti Maskat'ta müzakere heyetiyle birkaç kez bir araya geldi.
Umman Dışişleri Bakanlığı, Grundberg’in yaptığı ziyaretin Umman Dışişleri Bakanı Bedr bin Hamad bin Hammud el-Busaidi ve Husilerin baş müzakerecisi Muhammed Abdusselam ile Maskat’ta bir araya gelerek yaptığı görüşmelerin ardından gerçekleştiğini bildirdi.
Bakanlık Twitter hesabından yaptığı açıklamada, görüşmelerin “ateşkesin kurulmasına ilişkin prosedürler ve Yemen'de kapsamlı bir çözüm için gereklilikler hakkında” olduğu aktarıldı.
Gözlemcilere göre, BM yetkilisinin bu ziyareti 7 yıldır süren Yemen krizindeki büyük değişiklikler ışığında gerçekleşti. Geçtiğimiz hafta Birleşmiş Milletler iki aylık (kırılgan) bir ateşkes ilan etti ve şu anda bunu pekiştirmek için çalışıyor.
Ayrıca birkaç gün önce Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad'da, Körfez İşbirliği Konseyi'nin (KİK) ev sahipliğinde yapılan Yemen-Yemen istişarelerinin sonunda Reşad el-Uleymi başkanlığında Yemen Başkanlık Konseyi’nin kurulduğun ve sahada 7 etkili liderin üye olduğu açıklandı.
Duyurunun hemen ardından Başkanlık Konseyi, savaş değil, barış konseyi olduğunu bildirerek, Husileri çatışmayı sona erdirmek ve Yemen halkının acılarını hafifletmek için kapsamlı barış istişarelerine çağırdı.
Yemen dosyasındaki bu hızlanan gelişmeler karşısında diplomatik kaynaklar, önümüzdeki yaz Birleşmiş Milletler himayesinde kapsamlı bir siyasi sürecin başlamasını bekliyor. İngiltere’nin Yemen Büyükelçisi Richard Oppenheim, Grundberg’in uluslararası toplumun desteğiyle bu müzakereler için yazılı bir çerçeve oluşturacağını söyledi.
Birkaç gün önce Şarku’l Avsat’a konuşan Oppenheim, Husilerin KİK himayesi altında  bu fırsatı değerlendirmek için  tartışmalara ve istişarelere katılmayı memnuniyetle karşıladığını söyleyerek, önümüzdeki zaman diliminde KİK ve Grundberg’in himayesinde  yeni fırsatlar olacağını bildirdi.
Oppenheim, uluslararası toplumun ve tarafların güvenini kazanan ve uluslararası toplumu Yemen ile ilgili olarak temsil eden BM Özel Elçisinin çabalarını destekleme çağrısında bulunarak, bunun barışa ulaşmak için gerçek bir fırsat olduğunu vurguladı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.