Kuşların kuluçka parazitliğinin gizemi çözüldü

Kuşları “sahte yumurta” yapmaya götüren genetik nedenler neler?

Guguk kuşu ispinozları, evrimleşerek kazandıkları yeteneklerle diğer kuşların yuvalarına yumurtalarını bırakmayı başardı (Araştırma ekibi)
Guguk kuşu ispinozları, evrimleşerek kazandıkları yeteneklerle diğer kuşların yuvalarına yumurtalarını bırakmayı başardı (Araştırma ekibi)
TT

Kuşların kuluçka parazitliğinin gizemi çözüldü

Guguk kuşu ispinozları, evrimleşerek kazandıkları yeteneklerle diğer kuşların yuvalarına yumurtalarını bırakmayı başardı (Araştırma ekibi)
Guguk kuşu ispinozları, evrimleşerek kazandıkları yeteneklerle diğer kuşların yuvalarına yumurtalarını bırakmayı başardı (Araştırma ekibi)

Bilim insanları, doğanın en büyük ceza davalarından birinin, iki milyon yıllık yumurta sahtekarlığı suçunun sırlarını çözdüler ve sonuçlar, bu sahtekarlığın kurbanlarının artık onunla daha iyi yüzleşebileceklerini gösteriyor.
Birçok kuş, yumurtalarını diğer türlerin yuvalarına bırakarak yavrularına bakma sorumluluğundan kaçar. Bu davranışa, yavrularını büyütmesi için diğer kuşları aldatmak adına başkalarının yumurtalarının renk ve desenlerini taklit ettikleri için "kuluçka parazitliği" deniyor. Bilim insanlarını meşgul eden soru, “kuluçka parazitliği uygulayan bir kuş türünün, yavrularını büyütmeleri için birçok farklı kuş türünün yumurtalarını nasıl taklit ettiği ve bu sahtekarların bu yeteneği yavrularına nasıl aktardığı”ydı.
Bunlar, bir yüzyıldan fazla bir süredir bilim insanlarının şaşırdığı konular. Cambridge Üniversitesi Zooloji Bölümü’nden Dr. Claire Spottiswood, Cape Town Üniversitesi’ndeki Fitzpatrick Afrika Ornitoloji Enstitüsü ve Boston Üniversitesi’nden Michael Sorenson tarafından yönetilen uluslararası bir ekip, gizemi çözmede önemli bir ilerleme kaydetti ve bulgularından bazıları, sahte yumurtacılar için kötü haber.
Araştırma ekibi tarafından önceki gün “Ulusal Bilim Akademisi Bildiriler Kitabı”nda yayınlanan bir çalışmada odak noktası, “kuluçka parazitliği” yaşam tarzını benimseyen bir tür olan guguk kuşuydu. Guguk kuşu, Afrika’daki birçok ötücü kuş türünü istismar ediyor.
Araştırma, dişi guguk kuşu ispinozlarının, dişinin W kromozomu (insanlardaki erkek Y kromozomuna benzer) yoluyla ev sahibinin yumurtalarının görünümlerini taklit etme yeteneğini annelerinden aldıklarını ve davranışın genetik bir temeli olduğunu ortaya koymaktadır.
Bu yeteneğin anneden miras alınması, guguk kuşu ispinozlarının, farklı bir ev sahibi tarafından yetiştirilen bir babadan hatalı taklit genlerini miras alma riskini ortadan kaldırmaktadır. Bu yetenek, dişi guguk kuşu ispinozun farklı türlerinin birçok farklı ev sahibi türe yumurta taklitçiliği yapmasına imkan sağlıyor. Böyle bir taklit, ebeveynleri parazit yumurtayı yuvadan atmak yerine kendilerininmiş gibi kabul etmeye zorluyor. Bu durum Afrika kuşlarının başarısı için çok önemli.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT