Husilere bin 230 ihlal suçlaması

Yemen’in birçok cephesinde Husilere karşı mücadele sürüyor.(AFP)
Yemen’in birçok cephesinde Husilere karşı mücadele sürüyor.(AFP)
TT

Husilere bin 230 ihlal suçlaması

Yemen’in birçok cephesinde Husilere karşı mücadele sürüyor.(AFP)
Yemen’in birçok cephesinde Husilere karşı mücadele sürüyor.(AFP)

Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, önceki gün Sana’yı ziyaret etti. Husi milislerinin liderleriyle ‘iki aylık ateşkesi’ uygulanması ve grubun kalıcı barış müzakerelerinekatılması yönünde çalışmalar yürüttü. Yemen ordusu da milisleri, nisan ayının ikinci gününden bu yana çeşitli cephelerde bin 230 ateşkes ihlalinde bulunmakla suçladı.
Grundberg, Husilerin silahlarını Yemen’in yeni blgelerine yayma çabası ışığında kırılgan ateşkesin çökeceğine dair endişe sürerken, geçen eylülde göreve gelmesinden bu yana ilk kez Sana'yı geçtiğimiz pazartesi günü ziyaret etti.
Milisler, akaryakıt gemilerindeki kısıtlamaların kaldırılması ve Sana'a Uluslararası Havalimanı'nın açılması şartının yerine getirilmemesi nedeniyle Grundberg’in Sana’ya gelişine karşı çıktı.  
Husi medyasına göre BM Temsilcisi Sana'daki temaslarına, meşru olarak tanınmayan Husi hükümetinin dışişleri bakanı Hişam Şeref ve Husilerin Esir İşleri Ulusal Komitesi Başkanı Abdulkadir el-Murtaza ile görüşerek başladı. Grundberg, mevcut ateşkesten yararlanarak milis liderlerini kalıcı barış müzakerelerine çekmeyi amaçlarken grup, barış için imkansıza yakın koşullarını yeniden öne sürdü.
Dışişleri Bakanı Hişam Şeref, Hudeyde Limanı ve Sana Uluslararası Havalimanı'ndaki kısıtlamaların tamamen kaldırılmasına ve milisler tarafından kontrol edilen bölgelerdeki çalışanlara maaş ödenmesine bağlılığını yeniledi. Bunlar, grubun savaşı uzatma ve İran silahlarını sevk etme girişimi kapsamında meşruiyet ileri sürdüğü koşullardan sadece bazıları.
Diğer yandan Yemen Ordu Sözcüsü Tuğgeneral Abduh Mecli dün düzenlediği basın toplantısında, sahadaki gelişmeleri ve BM ateşkes milislerinin üst üste on birinci gününde işledikleri ihlallere ilişkin açıklamada bulundu. Husilerin Marib, Taiz, El-Cevf, Hacca, Ed-Dali ve Saada vilayetlerindeki tüm cephelerde bin 230 ihlale imza attığına dikkat çeken Mecli açıklamasında, Ulusal Ordu güçlerinin BM ateşkesine ve siyasi ve askeri liderliğin direktiflerine bağlı olduğunu vurguladı.
Husi milislerinin sürekli şiddeti artırma ve ateşkesi ihlal etme adımlarına sevam ettiğini belirten Mecli son milislerin son 11 gün içinde sadece Marib’deki cephelerde 226 ateşkes ihlali yaptığının tespit edildiğini söyledi.
Mecli'nin ifadesine göre Husi milisleri, ‘ordu mevzilerini topçu atışları, orta ve farklı kalibrelerdeki silahlar, patlayıcı yüklü insansız hava araçları ve keskin nişancılar ile hedef almak’ gibi çeşitli ihlallere imza attılar. Tuğgeneral Mecli ayrıca Husi milislerini Marib'in güney cephelerine takviye göndermeye devam etmekle de suçladı.
Marib Valiliği'nin eteklerinde bulunan sivil yerleşimler tank, zırhlı araçlar ve iki Katyuşa füzesi ile hedef alındı. Bölgede  lüm veya yaralanma meydana gelmezken yerleşim yerleri ağır hasar gördü.
Yemen Ordusu Sözcüsü, kuvvetlerin Marib'in güneyindeki El-Feliha, El-Ayraf ve Ümmü Riş bölgelerindeki tüm Husi saldırılarınıgeri püskürttüklerini bildirdi. Sözcü ordunun, El-Muhaddara, Sirvah ve Ragvan’daki kuzeybatı cephelerindeki Husileri bozuna uğrattığını vurguladı.
Mecli, Taiz Valiliği'nde ordu güçlerinin doğu, batı ve kuzeybatı cephelerinde 342 ateşkes ihlali yapan Husi milislerinin de takip edildiği bilgisini verdi. Hava savunma kampı civarındaki yerleşim bölgelerine, eski havalimanı kampına ve Berpaşa bölgesine havan ve top mermilerinin ateşlendiğini, Taiz'de, doğu ve batı cephelerinde sızma ve saldırılar gerçekleştiğini, ayrıca ağır topçu ve orta kalibre silahlarla ateş açıldığını söyledi. Husiilerin bölgelere keskin nişancı konuşlandırdığını ve askeri takviyesi gönderdiğini bildirdi.
Mecli, ordu güçlerinin Husilerin cephelerdeki eylemlerini, hareketlerini, ihlallerini ve takviyelerini takip ettiklerini belirttiği açıklamasında aynı zamanda Yemen ordusunun düşman ateşineyanıt verdiğini ve Taiz şehrinin doğusundaki saldırıları püskürttüğünü kaydetti.
Hacca vilayetinde Husi milislerinin 305 ateşkes ihlali yaptığını söyleyen Yemen Ordusu Sözcüsü sz konusu ihlallerin ‘ordu mevzilerini topçu ve orta silahlarla hedef almak, muharebe ekipmanlarını ön saflara ynlendirmek ve sızma girişimlerinde bulunmak’ şeklinde gerçekleştiğini dile getirdi.
Mecli, Hudeyde vilayetine ilişkin de açıklamalarda bulundu. Milislerin Hays bölgesinde 156 ateşkes ihlali gerçekleştirdiğini ve ilçenin doğusundaki köyleri 14,5m ve 12,7m makineli tüfek ve havan toplarıyla hedef aldıklarını bildirdi. Ayrıca ordunun mevzilerinin de patlayıcı insansız hava araçları ile hedef alındığını kaydetti. Yemen Ordu Sözcüsü, milislerin El-Cevf Valiliği'ndeki el-Kazamil ve er-Reyyam cephelerinde 100 ateşkes ihlali gerçekleştirdiğini bildirdi.
Milislerin Huşyan ve Dehada bölgelerinde hendekler kazmaya, mayın döşemeye ve muharebe ekipmanlarını mevzilerine sevk etmeye devam ettiğini belirten Sözcü, Husilerin ordu güçlerini El-Kazamil ve Reyyan cephesinde orta ve hafif silahlarla hedef aldığı bilgisini paylaştı.  
Mecli ayrıca Husi milislerini Ed-Dali Valiliği'nin Meris ve Betar cephelerinde 61 ateşkes ihlali yapmakla suçladı. Darbeci milislerin eylemleri arasında mevzilerini silahlar ile güçlendirmek ve çeşitli kalibre ve silahlarla ordu mevzilerini hedeflemek olarak gerçekleştirdiğini kaydetti.
Yemen Ordu Sözcüsü Mecli ayrıca milislerin Saada Valiliği'nde 40 ateşkes ihlali gerçekleştirdiğini, Taiz ve Marib illerindeki yoğun nüfusa sahip bölgelerdeki yerinden edilenleti sistematik ve kasıtlı bir şekilde hedef aldığını belirtti. Bölgedeki sivilleri ve sivil yerleşimleri hedef alarak gerilimi sürekli bir şekilde artırdığıı vurguladı.



Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.