Husilere bin 230 ihlal suçlaması

Yemen’in birçok cephesinde Husilere karşı mücadele sürüyor.(AFP)
Yemen’in birçok cephesinde Husilere karşı mücadele sürüyor.(AFP)
TT

Husilere bin 230 ihlal suçlaması

Yemen’in birçok cephesinde Husilere karşı mücadele sürüyor.(AFP)
Yemen’in birçok cephesinde Husilere karşı mücadele sürüyor.(AFP)

Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, önceki gün Sana’yı ziyaret etti. Husi milislerinin liderleriyle ‘iki aylık ateşkesi’ uygulanması ve grubun kalıcı barış müzakerelerinekatılması yönünde çalışmalar yürüttü. Yemen ordusu da milisleri, nisan ayının ikinci gününden bu yana çeşitli cephelerde bin 230 ateşkes ihlalinde bulunmakla suçladı.
Grundberg, Husilerin silahlarını Yemen’in yeni blgelerine yayma çabası ışığında kırılgan ateşkesin çökeceğine dair endişe sürerken, geçen eylülde göreve gelmesinden bu yana ilk kez Sana'yı geçtiğimiz pazartesi günü ziyaret etti.
Milisler, akaryakıt gemilerindeki kısıtlamaların kaldırılması ve Sana'a Uluslararası Havalimanı'nın açılması şartının yerine getirilmemesi nedeniyle Grundberg’in Sana’ya gelişine karşı çıktı.  
Husi medyasına göre BM Temsilcisi Sana'daki temaslarına, meşru olarak tanınmayan Husi hükümetinin dışişleri bakanı Hişam Şeref ve Husilerin Esir İşleri Ulusal Komitesi Başkanı Abdulkadir el-Murtaza ile görüşerek başladı. Grundberg, mevcut ateşkesten yararlanarak milis liderlerini kalıcı barış müzakerelerine çekmeyi amaçlarken grup, barış için imkansıza yakın koşullarını yeniden öne sürdü.
Dışişleri Bakanı Hişam Şeref, Hudeyde Limanı ve Sana Uluslararası Havalimanı'ndaki kısıtlamaların tamamen kaldırılmasına ve milisler tarafından kontrol edilen bölgelerdeki çalışanlara maaş ödenmesine bağlılığını yeniledi. Bunlar, grubun savaşı uzatma ve İran silahlarını sevk etme girişimi kapsamında meşruiyet ileri sürdüğü koşullardan sadece bazıları.
Diğer yandan Yemen Ordu Sözcüsü Tuğgeneral Abduh Mecli dün düzenlediği basın toplantısında, sahadaki gelişmeleri ve BM ateşkes milislerinin üst üste on birinci gününde işledikleri ihlallere ilişkin açıklamada bulundu. Husilerin Marib, Taiz, El-Cevf, Hacca, Ed-Dali ve Saada vilayetlerindeki tüm cephelerde bin 230 ihlale imza attığına dikkat çeken Mecli açıklamasında, Ulusal Ordu güçlerinin BM ateşkesine ve siyasi ve askeri liderliğin direktiflerine bağlı olduğunu vurguladı.
Husi milislerinin sürekli şiddeti artırma ve ateşkesi ihlal etme adımlarına sevam ettiğini belirten Mecli son milislerin son 11 gün içinde sadece Marib’deki cephelerde 226 ateşkes ihlali yaptığının tespit edildiğini söyledi.
Mecli'nin ifadesine göre Husi milisleri, ‘ordu mevzilerini topçu atışları, orta ve farklı kalibrelerdeki silahlar, patlayıcı yüklü insansız hava araçları ve keskin nişancılar ile hedef almak’ gibi çeşitli ihlallere imza attılar. Tuğgeneral Mecli ayrıca Husi milislerini Marib'in güney cephelerine takviye göndermeye devam etmekle de suçladı.
Marib Valiliği'nin eteklerinde bulunan sivil yerleşimler tank, zırhlı araçlar ve iki Katyuşa füzesi ile hedef alındı. Bölgede  lüm veya yaralanma meydana gelmezken yerleşim yerleri ağır hasar gördü.
Yemen Ordusu Sözcüsü, kuvvetlerin Marib'in güneyindeki El-Feliha, El-Ayraf ve Ümmü Riş bölgelerindeki tüm Husi saldırılarınıgeri püskürttüklerini bildirdi. Sözcü ordunun, El-Muhaddara, Sirvah ve Ragvan’daki kuzeybatı cephelerindeki Husileri bozuna uğrattığını vurguladı.
Mecli, Taiz Valiliği'nde ordu güçlerinin doğu, batı ve kuzeybatı cephelerinde 342 ateşkes ihlali yapan Husi milislerinin de takip edildiği bilgisini verdi. Hava savunma kampı civarındaki yerleşim bölgelerine, eski havalimanı kampına ve Berpaşa bölgesine havan ve top mermilerinin ateşlendiğini, Taiz'de, doğu ve batı cephelerinde sızma ve saldırılar gerçekleştiğini, ayrıca ağır topçu ve orta kalibre silahlarla ateş açıldığını söyledi. Husiilerin bölgelere keskin nişancı konuşlandırdığını ve askeri takviyesi gönderdiğini bildirdi.
Mecli, ordu güçlerinin Husilerin cephelerdeki eylemlerini, hareketlerini, ihlallerini ve takviyelerini takip ettiklerini belirttiği açıklamasında aynı zamanda Yemen ordusunun düşman ateşineyanıt verdiğini ve Taiz şehrinin doğusundaki saldırıları püskürttüğünü kaydetti.
Hacca vilayetinde Husi milislerinin 305 ateşkes ihlali yaptığını söyleyen Yemen Ordusu Sözcüsü sz konusu ihlallerin ‘ordu mevzilerini topçu ve orta silahlarla hedef almak, muharebe ekipmanlarını ön saflara ynlendirmek ve sızma girişimlerinde bulunmak’ şeklinde gerçekleştiğini dile getirdi.
Mecli, Hudeyde vilayetine ilişkin de açıklamalarda bulundu. Milislerin Hays bölgesinde 156 ateşkes ihlali gerçekleştirdiğini ve ilçenin doğusundaki köyleri 14,5m ve 12,7m makineli tüfek ve havan toplarıyla hedef aldıklarını bildirdi. Ayrıca ordunun mevzilerinin de patlayıcı insansız hava araçları ile hedef alındığını kaydetti. Yemen Ordu Sözcüsü, milislerin El-Cevf Valiliği'ndeki el-Kazamil ve er-Reyyam cephelerinde 100 ateşkes ihlali gerçekleştirdiğini bildirdi.
Milislerin Huşyan ve Dehada bölgelerinde hendekler kazmaya, mayın döşemeye ve muharebe ekipmanlarını mevzilerine sevk etmeye devam ettiğini belirten Sözcü, Husilerin ordu güçlerini El-Kazamil ve Reyyan cephesinde orta ve hafif silahlarla hedef aldığı bilgisini paylaştı.  
Mecli ayrıca Husi milislerini Ed-Dali Valiliği'nin Meris ve Betar cephelerinde 61 ateşkes ihlali yapmakla suçladı. Darbeci milislerin eylemleri arasında mevzilerini silahlar ile güçlendirmek ve çeşitli kalibre ve silahlarla ordu mevzilerini hedeflemek olarak gerçekleştirdiğini kaydetti.
Yemen Ordu Sözcüsü Mecli ayrıca milislerin Saada Valiliği'nde 40 ateşkes ihlali gerçekleştirdiğini, Taiz ve Marib illerindeki yoğun nüfusa sahip bölgelerdeki yerinden edilenleti sistematik ve kasıtlı bir şekilde hedef aldığını belirtti. Bölgedeki sivilleri ve sivil yerleşimleri hedef alarak gerilimi sürekli bir şekilde artırdığıı vurguladı.



Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından... Cep telefonlarımız uzaktan patlatılabilir mi?

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
TT

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından... Cep telefonlarımız uzaktan patlatılabilir mi?

Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)

Lübnan genelinde Hizbullah çağrı cihazları ve telsizlerine yönelik eşi benzeri görülmemiş güvenlik ihlali ve salı ile çarşamba günleri binlerce eş zamanlı patlama, kişisel cep telefonlarının ne kadar tehlikeli olduğu ve nasıl uzaktan patlatılabildiği konusunda birçok soruyu gündeme getirdi.

Cep telefonu bataryaları son derece yanıcı kimyasallardan üretilir, ancak bir kontrol ünitesi doğrudan bataryaya bağlıdır ve bataryayı güvende tutmak için özel bir yazılımla donatılmıştır.

DeepSAFE Technology'nin kurucusu ve McAfee, Intel ve Nokia'da güvenlik ve koruma araştırmaları eski başkanı olan Ahmed Sallam'a göre bu kontrol ünitesi, en önemlisi tüm üniteyi bataryanın sıcaklığını ateşleme noktasına yükseltebilecek kötü amaçlı yazılım içeren başka bir ünite ile değiştirmek olan çok sayıda hackleme yöntemi ile kötü niyetli olarak manipüle edilebilir. Bu, Lübnan vakasında olduğu gibi belirli cihazları hedef almak için yapılabilir.

grbtny
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarında hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninden (AFP)

Şarku’l Avsat'a konuşan Sallam, “Kötü niyetli bir şekilde üretilebilen bataryalar da var. Bunlar ya sıcaklığı belirli bir dereceye yükselterek ya da patlatma sistemini harekete geçiren bir ünite aracılığıyla ateşlenebilen patlayıcı maddeler içerirler. Tüm bunlar, radyo dalgaları ya da herhangi bir kablosuz elektrik dalgası yoluyla uzaktan sinyal alabilen harici bir iletişim ünitesi ile bataryaya içeriden bağlı çok küçük bir kontrol ünitesi yerleştirilerek yapılabilir” ifadelerini kullandı.

Sallam sözlerini şöyle sürdürdü: “Dış dünya ile iletişim olmasa da patlamalar senkronize edilebilir. Kötü amaçlı yazılım, tıpkı saatli bombaların çalıştığı gibi, tüm patlamaların aynı anda gerçekleşmesi için belirli bir anı bekleyebilir.”

Los Angeles'taki California Üniversitesi Kimya Bölümü'nde yardımcı doçent olan ve pil geliştirme ve üretiminde uzmanlaşmış bir ABD şirketi olan Nanotech Energy'nin bilim ve teknoloji şefi Maher el-Kady, “Lübnan'daki patlamalar tesadüfen değil, kasıtlı olarak meydana geldi. Büyük olasılıkla cihazlara uzaktan etkinleştirilen bir kontrol devresi yerleştirilmişti. Bu da patlamaların senkronizasyonunu açıklıyor” şeklinde konuştu.

cdvfgthy
Lübnan Ordusu tehlikeli gördüğü telsiz ve çağrı cihazlarını imha etmek üzere topluyor. (AFP)

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan el-Kady, “Herhangi bir bataryanın patlamasına yol açabilecek birkaç mekanizma vardır. Bunlardan ilki, mobil cihazın ya da elektrikli otomobilin bataryaya metal bir cismin girmesine yol açan bir kazaya maruz kalması ya da batarya parçalarının sıkışmasına ve parçalarının tahrip olmasına yol açan yüksek orandaki basınç yahut da bataryanın yüksek bir yerden düşerek parçalarının tahrip olmasıdır. İki olasılık daha var: Birincisi bataryanın sıcaklığının çok yüksek oranlara çıkmasına neden olarak patlamasına yol açan harici bir katalizörün varlığı ve ikincisi de bataryanın içindeki pozitif terminalin negatif terminale bağlanmasına yol açan harici bir etkileyicinin varlığıyla ilgili” ifadelerini kullandı.

Uzmanlara göre cep telefonları hacklenebilir. Ayrıca üretim ya da tedarik aşamalarından herhangi birinde ya da internet üzerinden erişilerek patlatılmak üzere içlerine kötü niyetli yazılımlar entegre edilebilir.

El-Kady, kasıtlı bir dış neden olmaksızın, üretim hataları nedeniyle bir pilin patlama olasılığının 10 milyon pil başına bir pili geçmediği konusunda kamuoyuna güvence verirken, pillerin 150 santigrat derecenin üzerine çıkabilen yüksek sıcaklıklara dayanmasını sağlamak için titiz testler yapıldığını da belirtti. Ancak bu durum, çağrı cihazlarında ve modern mobil cihazlarda bulunan lityum-iyon pilleri ‘saatli bomba’ olarak tanımlamasına engel olmadı. “Pil patlamalarının neden olduğu hasar, pilin boyutuna ve kullanıcının konumuna veya insan vücudunun hayati organlarından herhangi birine ne kadar yakın olduğuna bağlıdır” diyen el-Kady, elektrikli arabalar söz konusu olduğunda durumun daha da kötüleşeceğini, çünkü batarya boyutlarının bir cep telefonu bataryasının 5 bin ila 7 bin katına ulaşabileceğini belirtti.

Tedarik zincirleri

Yaşananların tekrarlanmasının nasıl önlenebileceği konusunda ise Sallam, tedarik zincirinin güvence altına alınması gerektiğine işaret ederek, Lübnan'a gelen cihazlarda olası değişiklikleri kontrol etmenin ve içlerine yeni bileşenler yerleştirilip yerleştirilmediğini test etmenin birçok yolu olduğunu açıkladı.

 

ascdvrg
Lübnan'daki çağrı cihazı patlamalarının ardından insanlarda cep telefonlarının saldırıya uğraması ve patlaması korkusu hakim (AFP)

Teknik olarak, hassas bir terazi kullanılarak, ne kadar küçük olursa olsun cihazın ağırlığındaki herhangi bir değişiklik tespit edilebilir, böylece üzerinde herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir. Bu hassas terazi, başta batarya olmak üzere her bir birimin ağırlığını doğru bir şekilde hesaplamak için kullanılmalıdır. X-ray ve CT Scan gibi radyolojik cihazların yanı sıra patlayıcılar için kimyasal tespit üniteleri de kullanılabilir ve tüm bu teknik araçlar genellikle havaalanlarının içinde kullanılır. “Lübnan örneğinde meselenin ele alınışında büyük bir güvenlik açığı olduğunu düşünüyorum” diyen Sallam, herhangi bir patlayıcı maddenin varlığını ya da yokluğunu teyit etmek için kullanılabilen teknolojilerin mevcut olduğunu vurguladı.

fvrbgty
Çağrı cihazı patlamalarının kurbanları (AP)

Medya kuruluşlarına göre, Lübnan'daki çağrı cihazları Tayvanlı bir şirket tarafından tasarlanmış ve Avrupa'da bilinmeyen başka bir şirkete üretim lisansı verilmişti. Bu nedenle üretim güvenliği ve uygulama kalitesi ile ilgili konular tespit edilememiş olabilir.

Genel olarak çağrı cihazları, ister alıcı uçta tek yönlü bir bağlantı olsun, ister alıcı ve verici uçta iki yönlü bir bağlantı olsun, iletişim sürecini kontrol etmek için bir sunucuya ihtiyaç duyar. Ancak Sallam'a göre bu sunucular veri tabanlarına sahip ve genellikle siber saldırılara ve hacklere karşı savunmasız olan dijital işletim sistemlerini çalıştırıyor.

“Çağrı cihazları tedarik zinciri boyunca değiştirilebilir, aynı şey sunucular için de geçerli olabilir” diyen Sallam, cihazların kendilerinin de değiştirilebileceğini ve üretim süreçleri ya da nakliye ve tedarik zincirleri sırasında ‘kötü niyetli’ yazılımlar eklenebileceğini açıkladı.