Türkiye, Rusya’nın meşguliyeti ve ABD’nin sessizliğinden faydalanarak SDG’ye karşı askeri gerilimi artırıyor

Türkiye yanlısı gruplar savaşa hazırlık seviyesini artırmak amacıyla İdlib’de eğitimler gerçekleştiriyor.

Ağustos 2020’de İdlib kentinin kuzeybatısındaki stratejik M4 karayolunda Türk-Rus ortak devriyesinin hedef alındığı haberlerinin ardından hasar gören bir askeri aracı çeken Türk-Rus askeri konvoyu (AFP)
Ağustos 2020’de İdlib kentinin kuzeybatısındaki stratejik M4 karayolunda Türk-Rus ortak devriyesinin hedef alındığı haberlerinin ardından hasar gören bir askeri aracı çeken Türk-Rus askeri konvoyu (AFP)
TT

Türkiye, Rusya’nın meşguliyeti ve ABD’nin sessizliğinden faydalanarak SDG’ye karşı askeri gerilimi artırıyor

Ağustos 2020’de İdlib kentinin kuzeybatısındaki stratejik M4 karayolunda Türk-Rus ortak devriyesinin hedef alındığı haberlerinin ardından hasar gören bir askeri aracı çeken Türk-Rus askeri konvoyu (AFP)
Ağustos 2020’de İdlib kentinin kuzeybatısındaki stratejik M4 karayolunda Türk-Rus ortak devriyesinin hedef alındığı haberlerinin ardından hasar gören bir askeri aracı çeken Türk-Rus askeri konvoyu (AFP)

Türk güçleri, Rakka’nın kuzey kırsalında yer alan Özerk Yönetim’in başkenti konumundaki Ayn İsa’nın doğusunda Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrol ettiği bölgelere yönelik bombardımanı dün (Çarşamba) de sürdürdü.
Türk güçlerinin bombardımanı, Muşeyrife köyü ile Ayn İsa silolarına odaklandı. Bu kapsamda Türk güçleri önceki gün Rakka’nın kuzey kırsalındaki Ayn İsa’nın batı kırsalında bulunan Muallak, Halidiye, El-Huşan, Ed-Dibs, Sakr Dinlenme Tesisi ve Halep-Lazkiye karayolunu (M4) ağır topçu ateşiyle hedef aldı.
Türkiye’nin Rakka kırsalındaki bombardımanı hafta boyunca her gün devam etti. ‘Barış Pınarı’ olarak bilinen bölgede konuşlu Türk güçleri tarafından atılan roket mermileri Rakka’nın kuzeyindeki Tel Abyad’ın batı kırsalındaki El-Arida, Zenuba ve Harbatu’l Bakar, Sayda, Muallak, Halidiye, El-Huşan ve Ed-Dibs’in yanı sıra M4 karayolu, Sakr Dinlenme Tesisi ve Ayn İsa Kampı’na düştü.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) çarşambayı perşembeye bağlayan gece yarısından sonra Halep’in kuzey kırsalındaki Ayn Dakna ve Kelcebrin mevzilerinde bölgede konuşlu SDG unsurları ile Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) grupları arasında orta ve ağır silahların kullanıldığı çatışmalar gerçekleştiğini bildirdi. Gözlemevi’ne göre, Türk güçleri ve desteklediği gruplar, Halep’in kuzey kırsalında Kürt güçlerin konuşlandığı bölgeler içinde yer alan Meranaz ve Ayn Dakna köyü ile Minağ beldesi çevresini ağır topçu ateşiyle bombaladı.
Türkiye destekli silahlı grupların kontrolündeki Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve Barış Pınarı bölgelerinde söz konusu grupların yoğun eğitimler gerçekleştirdiği yönünde bilgilerin aktarıldığı bir ortamda, Türk güçleri Nisan ayının başından bu yana Suriye’nin kuzeydoğu bölgelerinde SDG’ye karşı yeni bir askeri tırmanışa başladı. Türkiye’nin SDG’ye karşı tırmanışı, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşla meşgul olduğu ve Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerde stratejik mekanizmanın kurulduğu bir dönemde geldi. Gözlemcilere göre, Türkiye belki de bu durumu SDG’ye karşı saha kazanımları elde etmek için kaçınılmaz bir fırsat olarak gördü.
Türkiye, Barış Pınarı çevresinde yer alan Tel Tamir ve Ayn İsa kırsalları ile Ebu Raseyn bölgesinde konuşlu YPG birliklerine ve YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu SDG’ye ait noktalara yönelik karadan düzenlediği bombardımanlara hız verdi. SDG’nin birkaç lideri Türk güçlerine ait silahlı insansız hava araçları (SİHA) tarafından daha önce hedef alındı. Bu kapsamda Türk SİHA’ları, Haseke kırsalındaki El-Kahtaniye beldesinin güneyindeki Hasude köyünde SDG unsurlarını ve iki liderini taşıyan bir aracı vurdu. Olayda 1 SDG unsuru öldü, iki liderden biri olan Ferhad Merde yaralandı. Bu operasyon, Fırat’ın doğusundaki Türk-Rus ortak gözlem devriye sayısının azalmasıyla eşzamanlı gerçekleşirken, SDG’ye yönelik doğrudan hava bombardımanı operasyonları yoğunlaştırıldı. Aynı zamanda Fethu’l Mubin Operasyonlar Odası’ndan askeri kaynaklar, SMO ve Heyet Tahrir Şam saflarının içinde yer alan Ceyşu’l İzze ve Ulusal Kurtuluş Cephesi isimli grupların, savaşa hazırlık seviyesini artırmak için İdlib bölgesindeki kamplarda unsurlarına ağır, orta ve hafif silahlarla yoğun eğitimler verdiğini bildirdi.
Türk ordusu bölgedeki askeri ve lojistik durumunu iyice güçlendirmek ve tahkim etmek amacıyla geçen hafta boyunca İdlib’in güneyindeki Cebel Zaviye bölgesinde bulunan askeri noktalarına büyük askeri ve lojistik takviyeler gerçekleştirdi.



Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
TT

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)

Refik Huri

Ukrayna savaşı, bazen unutulmuş bir savaş gibi görünse de Gazze ve Lübnan’daki savaştan ve İran'ın başını çektiği tüm “direniş ekseninden” çok daha tehlikelidir. Burada Ortadoğu için yeni bir sahne ya da büyüklerin onayladığı bir bölgesel güvenlik sistemine götürecek beklentiler olmaksızın çok fazla gürültü, slogan ve yıkım var. Gazze, savaş bitmeden sona erdi ve kimse onu yönetmeye hazır değil. Önceki “statüko”nun geri gelmesi yönündeki bahisler arasında, herhangi bir siyasi sempati olmaksızın ya da herhangi bir ülke İsrail ile ilişkilerinin gidişatında herhangi bir değişikliğe gitmeden Lübnan neredeyse tamamen yerle bir oldu. Ama Ukrayna'da oyun daha büyük.

Bu, kıtalararası balistik füzelerle ve Rusya'nın nükleer tehdidinin eşiğinde yürütülen bir savaş. Avrupa'yı kontrol etme ve yeni bir çok taraflı dünya düzeni kurma konusunda belirleyici bir savaş. Hayati bir jeopolitik ve stratejik konum ile bağlantıyı sağlama veya koparma savaşı. Zira Başkan Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Profesör Zbigniew Brzezinski'nin tekrarladığı gibi, “Ukrayna olmadan Rusya'nın imparatorluk olmaktan çıktığı” tarihsel bir gerçektir. Tıpkı Batı'nın, Moskova'nın bir imparatorluk olmasını engellemek için Ukrayna'yı Rusya'dan uzaklaştırmakta ısrar etmesi gibi, Başkan Putin de imparatorluğu kurmak için Ukrayna'yı geri almakta ısrar etti. Eski Almanya Şansölyesi Angela Merkel, başından beri bunu fark etmişti ve bunun nedenle anılarında Putin'i kızdırmamak için Ukrayna'nın NATO'ya katılımını ertelemeye çalıştığını söylüyor. Sovyetler Birliği ile Batı arasındaki Soğuk Savaş'ın sona ermesinden yıllar sonra, Rusya ile Batı arasında sıcak bir vekâlet savaşının yaşanması da bu nedenle kaçınılmaz.

ABD ile Çin arasında, Çin'in Tayvan'ı zorla ilhak etmeye karar vermesi durumunda daha da kızışabilecek soğuk savaşın kaçınılmazlığı da buradan kaynaklanıyor. Sahne her şeyi anlatıyor; ABD dünyanın zirvesinde endişeli ve gergin iken, Çin zirveye ulaştıktan sonra kendinden emin ve sakin. Rusya, korkutan ve korkan rolünde seferberlik halinde. NATO'nun kapısına kadar genişlemesinden korkuyor ve NATO'nun Ukrayna'yı kabul etmeyi düşünmesini engellemek için aceleyle savaşa girerek korkutuyor.

ABD, tüm uyarılara rağmen güçlünün yükselen güçten korkmasını simgeleyen “Thucydides” tuzağına düştü. Tarihçilere göre bu, Atina ile Sparta arasında yaşananların bir örneğidir. Güçlü Atina Sparta'nın artan gücünden korktuğu için kendisine savaş açmıştı. Ancak Çin, her ne kadar daha büyük, daha geniş bir tuzağa hazırlanıyor olsa da bu tuzağa düşmemeye çalışıyor.

Biden yönetimi Çin ile ilişkileri üç şekilde özetliyor: rekabet, husumet ve iş birliği. Trump yönetimi ise daha büyük bir şeyden söz ediyor. Başkan Şi Cinping iş birliği arzusunu kullanıyor ancak pratikte “dünyayı yeniden oluşturmak, Batı değerlerini uluslararası kurumlardan kovmak ve doları tahtından indirmek” istiyor. Stanford Üniversitesi'nden ve “Çin'e Göre Dünya” kitabı yazarının Elizabeth Economy’nin söylediğine göre, Şi ayrıca, “Kuşak ve Yol, küresel büyüme, küresel güvenlik ve küresel medeniyet” programlarını gerçekleştirmek için uluslararası uzlaşma çağrısında bulunuyor. Bu ise kısaca, sadece çok kutuplu bir sistemden ibaret olmayan yeni bir dünya düzenidir.

Ancak ABD'de ve tabii ki Avrupa'da, Çin ile anlaşmayı savunanlar da az değil. G7 ve G20 arasında ABD ve Çin’den oluşan “G2” fikrini öne sürenler var. Nitekim tarihçi Adam Tur, “Çin'in tarihsel yükselişine uyum” çağrısında bulundu. Siyaset bilimci Graham Allison, “Asya'daki Çin etkisinin” kabul edilmesi çağrısında bulundu. Ancak olumsuz dalga da artıyor. Tufts Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Michael Buckley, “hayati çıkarların çatıştığına ve iki ülkenin sistemlerinde bunun güçlü köklere sahip olduğuna, güç dengesinde büyük bir değişiklik olmadan düşmanlığın azaltılamayacağına, düşmanlığın iki tarafın birbirini yanlış anlamasından değil, birbirini iyi tanımasından kaynaklandığına” inanıyor. Dahası eski ulusal güvenlik danışman yardımcısı Matt Pottinger ve eski kongre üyesi Mike Gallagher Çin ile rekabeti yönetmeyi reddedip, Pekin ile çatışmacı bir söylem ve böylece “rekabeti kazanmayı” talep ediyorlar.

Şi’ye gelince Çin'in yükselişte, ABD'nin ise düşüşte olduğuna inanıyor. Çin Komünist Partisi'nin 2021 yılında yayınlanan “100 Yıllık Resmi Tarihçe”sinde şu ifadelere yer verildi: “Çin, dünya sahnesinde merkeze eskisinden daha yakın. Kendi doğuşuna hiçbir zaman bugün olduğundan daha yakın olmamıştı.”  Şi'nin istediği, Çin ile savaşın üzerinde çok fazla duman görmek isteyen ABD ile “dumansız bir savaş” kazanmaktır. Gerçek şu ki her zaman soğuk savaş zihniyetinden uzaklaşma çağrısında bulunan Çin, ABD’ye karşı bir soğuk savaş başlattı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre ABD'ye karşı koymak ve dünyadaki Amerikan hegemonyasını zayıflatmak için Rusya ile “sınırsız ortaklık” kurmayı tercih etti. Her ne kadar Çin, Kuşak ve Yol çerçevesinde yüzden fazla ülke ile anlaşmalar imzalamış olsa da Pew Vakfı'nın 2023 yılında tüm kıtalardan 24 ülkede yaptığı kamuoyu yoklaması, katılımcıların yüzde 22'sinin Çin'i tercih ettiğini, yüzde 60'ının ise ABD'ye olumlu baktığını ortaya koydu.

Oyun ikili bir oyun değil, üçlü bir oyun; Çin ve Rusya, ABD'ye karşı. Sıcak arena Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa, Gazze ve Lübnan savaşları nedeniyle de Ortadoğu ise ekonomik ve jeopolitik rekabetin soğuk arenası, Küresel Güney olarak adlandırılan bölgedir. Ama bu, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya ve Endonezya gibi rolleri olan büyük ülkeleri içerdiğinden coğrafi olarak tamamen güneyli değil. Aynı zamanda İran, Türkiye ve İsrail gibi rolleri olan bölge ülkelerini de içeriyor.

Hiç kimse bir soğuk savaşı tamamen kazanamaz. İlk soğuk savaş bile bir ölü ve bir yaralı ile sona erdi. Zafer coşkusu ve “tarihin sonu” konuşmalarının ardından yaşanan olayların da doğruladığı gibi, ölen Sovyetler Birliği, yaralı ise ABD’deydi.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.