Irak’tan İran’a diyalog çağrısı

Irak İran’a ‘güvenlik sorunlarını diplomasi yoluyla çözme’ çağrısı yaptı

Fuad Hüseyin, 13 Nisan’da Tahran’da düzenlenen basın toplantısında Abdullahiyan ile konuşuyor (EPA)
Fuad Hüseyin, 13 Nisan’da Tahran’da düzenlenen basın toplantısında Abdullahiyan ile konuşuyor (EPA)
TT

Irak’tan İran’a diyalog çağrısı

Fuad Hüseyin, 13 Nisan’da Tahran’da düzenlenen basın toplantısında Abdullahiyan ile konuşuyor (EPA)
Fuad Hüseyin, 13 Nisan’da Tahran’da düzenlenen basın toplantısında Abdullahiyan ile konuşuyor (EPA)

Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Tahran’da İranlı mevkidaşı Hüseyin Emir Abdullahiyan’a ‘iki ülke arasında meydana gelen güvenlik sorunlarını diyalog yoluyla çözme’ çağrısında bulundu.
Hüseyin, Abdullahiyan ile düzenlediği basın toplantısında önemli ve açık görüşmelerde bulunduklarını söylerken, iki ülkenin güvenliğinin bölgenin güvenliğiyle bağlantılı olduğunu vurguladı.
“Güvenlik sorunu olduğunda çözüm yolu diyalogdur” diyen Fuad Hüseyin, ‘bu sorunların diplomatik yollarla ve diyalog yoluyla ele alınması’ çağrısında bulundu. Irak Dışişleri Bakanı ayrıca, Bağdat’ta diyalog yollarının açık olduğuna dikkati çekerken, “Tahran’da da olacağını umuyoruz” dedi. Bakan Hüseyin, “İranlı kardeşlerin bazı güvenlik meseleleri ve görüşlerden şikayetleri olduğu açık. Bu konuyu açıkça konuşmamız ve diplomatik yollarla çözmemiz gerekiyor. Bunun çözümü mümkün” ifadelerini kullandı.
13 Mart’ta Devrim Muhafızları’nın Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin başkenti Erbil’de ‘İsrail stratejik merkezi’ olarak nitelendirdiği bir alanı ‘Fateh 110’ balistik füzeleriyle hedef alması sonrasında toplantı, Hüseyin ve Abdullahiyan arasındaki ilk görüşme oldu. İran’dan gelen onlarca füze, Kürdistan hükümetinin ‘yerleşim alanları’ olarak tanımladığı alanlara düştü.
Öte yandan Şarku’l Avsat’ın Irak Haber Ajansı’ndan aktarılan haber göre Hüseyin, “Bölgesel ilişkilere ve İran- Suudi Arabistan diyaloğuna değindik” dedi. İran - Suudi Arabistan diyaloğunun devam ettiğini ve hala uluslararası temsilciler çerçevesinde sürdüğünü belirten Fuad Hüseyin, Irak’ın İran ve Suudi Arabistan arasındaki vizyonları yakınlaştırmadaki rolüne dikkati çekti.
İranlı Öğrenciler Haber Ajansı’na (ISNA) göre Fuad Hüseyin, ‘İran ile Suudi Arabistan arasındaki diyaloğun yakında yeniden başlayacağı’ yönündeki umudunu dile getirdi.
Diğer taraftan Abdullahiyan ise İran’ın yurt dışındaki bir bankada dondurulmuş varlıklarının serbest bırakılması konusunda bir anlaşmaya varıldığını açıkladı.
Hüseyin Emir Abdullahiyan, Iraklı mevkidaşı Fuad Hüseyin ile düzenlediği ortak basın toplantısında, ‘ülkelerin birinden bir heyetin, bu anlaşmayı takip etmek üzere salı günü Tahran’ı ziyaret ettiğini’ dile getirdi. Abdullahiyan, heyetin Merkez Bankası, Ekonomi Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı ile istişarelerde bulunduğunu söyledi. Bakan ayrıca, “Dondurulmuş varlıkların nasıl ve ne zaman serbest bırakılacağı konusunda ilkesel bir anlaşmaya vardık” dedi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, ‘7 milyar doların yakın zamanda serbest bırakılacağı’ hususunda IRNA tarafından yayınlanan haberi yalanladığı açıklamasından geri adım attı. Basın toplantısından bir saat sonra yayınlanan bir açıklamada Hatipzade, İran’ın dondurulan varlıklarının bir kısmının yakında serbest bırakılacağını söylerken, dondurulmuş varlıkların önemli bir kısmının alıkoyulması eylemini sonlandırmak için gerekli çerçevenin belirlendiğine dikkati çekti.
IRNA, ‘İran’ın dondurulan varlıklarının serbest bırakılması sürecini tamamlamak için’ salı günü üst düzey bir bölgesel yetkilinin İran’ı ziyaret ettiğini duyurmuştu. Aynı şekilde Devrim Muhafızları’na bağlı Tesnim haber ajansı ise İran varlıklarının ‘muhtemelen İran Merkez Bankası’nın Umman’daki (şube) hesabına aktarılacağını’ öne sürdü.
Bu çerçevede İran’daki bazı internet siteleri, Umman Dışişleri Bakanı Bedr el-Busaidi’nin Tahran’ı ziyaret edebileceğini belirtti.
Geçen perşembe günü İran rejim lideri Ali Hamaney’in uluslararası ilişkiler danışmanı Ali Ekber Velayeti’nin ofisine bağlı ‘Farheekhtegan’ gazetesi, 3 İran asıllı ABD’li mahkûm olan Siamak Namazi, babası Muhammed Bakır Namazi ve çevre uzmanı Murad Tahbaz karşılığında 7 milyarın serbest bırakılması için müzakereler yapıldığını duyurdu.



Şiddetli su kıtlığı, yağışların az olduğu bir dönemin ardından Beyrut'un sıkıntılarını daha da artırıyor

Beyrut sokaklarında su taşıyan bir tanker, 3 Temmuz 2025 (AFP)
Beyrut sokaklarında su taşıyan bir tanker, 3 Temmuz 2025 (AFP)
TT

Şiddetli su kıtlığı, yağışların az olduğu bir dönemin ardından Beyrut'un sıkıntılarını daha da artırıyor

Beyrut sokaklarında su taşıyan bir tanker, 3 Temmuz 2025 (AFP)
Beyrut sokaklarında su taşıyan bir tanker, 3 Temmuz 2025 (AFP)

Beyrut sokakları, Lübnanlıların yıllardır görmediği ciddi bir su kıtlığıyla başa çıkmak için halkın satın aldığı su depolarıyla dolup taşıyor. Bu kıtlık, yağışların rekor düzeyde azalması, kuyuların kuruması ve dağıtım şebekelerinin yıpranmasına bağlı.

Beyrut'un güney banliyösü Burc el-Baracne'deki evinde mutfak eşyalarını özenle yıkayan 50 yaşındaki Rima es-Seba, “Su eskiden her gün geliyordu, ama şimdi üç günde bir geliyor” diyor.

Resmi kurumun su tedarikini kesmesi durumunda es-Seba ailesi, yaşadıkları binanın su depolarına su pompalayan özel tankerlere başvuruyor. Rima, mutfak eşyalarını paslandıran tuzlu suyla depoyu doldurmak için 5 dolar ödediğini belirtiyor. İçme suyunu ise Lübnan'daki çoğu kişi gibi hazır şişelerde satın alıyor.

Ancak sosyal hizmet alanında çalışan Rima es-Seba, bu maliyetlerin sınırlı gelire sahip aile için çok ağır olduğunu belirtiyor. Rima, “Bu parayı nereden bulacağım?” diye soruyor. Ülke, Hizbullah ile İsrail arasındaki savaşın yanı sıra, birçok vatandaşını yoksullaştıran ağır bir ekonomik krizle boğuşuyor.

Lübnanlılar uzun yıllardır su kıtlığına alışkın. Enerji ve Su Bakanlığı'nın Ulusal Su Sektörü Stratejisi metninde belirtildiği gibi, ‘nüfusun yüzde 50'den fazlası düzenli olarak kamu su hizmetlerinden yararlanamıyor’.

Bakanlık, barajlar gibi yüzey depolamanın bu açığı kapatmak için yeterli olmadığını, hükümetin sağladığı suyun yarısının ulusal su şebekelerindeki sızıntılar veya hırsızlık nedeniyle ‘israf edildiğini’ belirtiyor.

Yağışların azalması, krizi daha da kötüleştirdi.

Meteoroloji İdaresi'nin yüzey tahminleri bölüm başkanı Muhammed Kenc, 2024-2025 kışında yağış miktarının ‘çok az’ olduğunu belirterek, bu miktarın gözlemlerin başladığı günden bu yana ‘80 yılın en düşük yağış miktarı’ olduğunu söyledi.

cdfgthy
Beyrut'taki bir kuyu suyu dağıtım tesisinde tankerini dolduran bir adam, 3 Temmuz 2025 (AFP)

Ulusal Su Sektörü Stratejisi’ne göre iklim değişikliği su kıtlığını artıracak. Dünya Bankası ise yılın başında ‘iklim değişikliğinin 2040 yılına kadar kuraklık mevsiminde su miktarını yarı yarıya azaltacağı’ öngörüsünde bulundu.

Kısıtlama

Enerji ve Su Bakanı Joseph Saddi geçen hafta ‘mevcut durumun çok zor’ olduğunu bildirdi.

Su kıtlığı, Beyrut'un farklı bölgelerinde farklılık gösteriyor. Yollar, binaların çatılarında yoğun olarak bulunan su depolarını besleyen tankerlerle dolup taşıyor.

Hükümet geçen ay, su tüketimini azaltmaya teşvik etmek için bir kampanya başlattı ve ülke genelinde kurumuş kaynak ve göllerin fotoğraflarını yayınladı.

Beyrut Kuzey İstasyonları Bölümü Başkanı Zuheyr Kazzi, “33 yıldır buradayım ve bu, Beyrut'a pompaladığımız su miktarı açısından geçirdiğimiz en kötü yıl” dedi.

Beyrut ve Lübnan Dağı Su Tesisleri Teknik Uzmanı Antoine ez-Zağbi, geçtiğimiz temmuz ayında AFP ile yaptığı röportajda, başkentte su kısıtlamasının genellikle yaz mevsiminin bitiminden ve kış mevsiminin başlamasından önce, ekim ve kasım aylarında başladığını açıkladı.

Ancak ez-Zağbi'ye göre bu yıl su sıkıntısı erken başladı. Zira bazı kaynaklarda yağışların azalması nedeniyle su miktarının yüzde 50'si bitti. Ez-Zağbi, aşırı tüketim ve deniz suyunun sızma riskini azaltmak için bazı kuyularda kısıtlamanın haziran ayında başladığını belirtti.

Ez-Zağbi, barajlar da dahil olmak üzere daha fazla depolama tesisine ihtiyaç olduğunu vurguladı.

cf90p
Lübnan'ın Batroun kentindeki bir baraj, 10 Temmuz 2025... Lübnan, yağışların az olduğu bir mevsimden sonra bu yaz şiddetli su kıtlığı çekiyor. (Reuters)

Dünya Bankası geçtiğimiz ocak ayında, Beyrut ve çevresindeki bölgelerde su hizmetlerini iyileştirmek için 250 milyon dolardan fazla bir kredi onayladı.

2020 yılında ise çevre aktivistlerinin biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir vadiyi tahrip edebileceği gerekçesiyle, başkentin güneyinde bir baraj inşa etmek için verdiği krediyi iptal etti.

Kuyular

Beyrut'un güney banliyösünde yaşayan 66 yaşındaki emekli memur Ebu Ali Nasreddin, aylardır devletin su şebekesinden su alamadığını söyledi.

“Devletin suyu nerede? Nereye aktarılıyor? Kimse bilmiyor” diyen Nasreddin, yaşadığı binayı besleyen kuyunun da kuruduğunu belirtti. Nasreddin ayrıca, tankerlerin sağladığı suyun fiyatının da günden güne yükseldiğini ifade etti.

Bazı bölgelerde 2 bin litre kapasiteli su tankeri fiyatı 20 dolara ulaşıyor ve bu fiyat, tasarruflu kullanımla 5 kişilik bir ailenin bir haftalık ihtiyacını zar zor karşılıyor.

Küçük kamyonuyla su taşıyan 45 yaşındaki Bilal Selheb, suya olan talebin büyük ölçüde arttığını kaydetti.

“Su durumu çok kritik” diyen Selheb, kuyular kuruduğu veya tuzlu hale geldiği için su temininde zorluk yaşadığını belirtti.

Beyrut'un bazı bölgelerinde kuyular uzun zamandır devlet şebekesinin alternatifi veya tamamlayıcısı olarak kullanılıyordu. Ancak söz konusu kuyuların çoğu eskimiş durumda; bu da boruların hasar görmesine ve suyun tuzluluğunun artmasına neden oluyor.

Lübnan Amerikan Üniversitesi Sürdürülebilirlik Sorumlusu Nedim Faracallah, Beyrut'un iç savaşın (1975-1990) başlangıcından bu yana alan ve nüfus açısından büyük ölçüde genişlediğini, ancak su altyapısının bu büyümeye ayak uyduramadığını ifade etti.

Faracallah, birçok sakinin yasadışı olarak kuyular kazdığını, bunların arasında stratejik yeraltı su rezervlerine ulaşan kuyuların da olduğunu belirterek, “Kuyuların sayısını kimse bilmiyor” dedi.

Faracallah, mevcut krizle birlikte tasarruf ve farkındalık kampanyalarının daha erken başlaması gerektiğini düşünüyor.