عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Kamışlı’da rejim güçleri ile SDG arasında gerilim

Haseke’de rejimin kontrolü altında olan ‘güvenlik bölgesinden’ bir kare. (Şarku’l Avsat)
Haseke’de rejimin kontrolü altında olan ‘güvenlik bölgesinden’ bir kare. (Şarku’l Avsat)
    Kamışlı/Kemal Şeyho
TT
TT

Kamışlı’da rejim güçleri ile SDG arasında gerilim

Haseke’de rejimin kontrolü altında olan ‘güvenlik bölgesinden’ bir kare. (Şarku’l Avsat)
Haseke’de rejimin kontrolü altında olan ‘güvenlik bölgesinden’ bir kare. (Şarku’l Avsat)

Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke ve Kamışlı kentlerinde, rejim güçleri ile Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) bağlı İç Güvenlik Güçleri (Asayiş) arasındaki gerilim yeniden tırmandı. Asayiş güçleri, rejim güçlerinin kontrolündeki ‘güvenlik bölgesini’ kuşattı. Bu arada rejime bağlı Dördüncü Tümen güçleri, Halep’te Kürt nüfusun ağırlıklı olduğu Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallelerine uyguladığı ablukayı sürdürüyor.
Yerel kaynaklar, rejim güçleri ile özerk yönetim yetkililerinin, Rus subayların arabuluculuğuyla, Kamışlı’da bir toplantı düzenlediğini aktardı. Toplantıda, Kamışlı ve Haseke’de ‘rejim güçlerine yönelik kuşatmanın’ sona erdirilmesi karşılığında, Halep’teki Kürt mahallelerine yönelik ablukanın kaldırılmasının tartışıldığı öğrenildi. 
İç Güvenlik Güçleri, Kamışlı ve Haseke şehirlerinde rejime bağlı güçlerin konuşlandığı ‘güvenlik bölgesine’ giriş ve çıkışların tümünü trafiğe kapattı. Ayrıca askeri havaalanına giden yol ile, Seba Bahrat kavşağında da yeni kontrol noktaları oluşturdu. Haseke şehir merkezinde de ‘güvenlik alanına’ giden yollar kapatıldı. Rejim güçleri ise bu hareketliliklere herhangi bir tepki göstermedi. Dördüncü Tümene bağlı askerler, Halep’in Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallelerine yaklaşık on gündür, ilaç ve bazı ürünlerin sevkiyatının yapılmasını engelliyor. Daha önce de yakıt, un ve temel gıda maddelerinin bölgeye girişini engellemiştiler. Şeyh Maksud ve Eşrefiye’de Eczacılar Birliği üyesi bir kaynak, bölgeye ilaç sevkiyatı yapılamadığını aktardı. Şam’daki ilaç şirketlerini arayıp niçin ilaç göndermediklerini sorduklarında, Dördüncü Tümen’e bağlı askerlerin ilaç sevkiyatına izin vermediği yönünde yanıt aldıklarını bildirdi. Söz konusu bölge sakinlerinin, ilaç ve gıda eksikliği nedeniyle zor günler geçirdiği öğrenildi. Sınırlı miktarda gıda maddesi girişi fiyatları da yükseltti, ablukadan önce 1500 lira olan ekmek fiyatı 4 bine yükseldi. Dördüncü Tümen, Beşşar Esed’in kardeşi Mahir Esed tarafından yönetiliyor.  
Bu arada Haseke Valisi Gassan Halil, önceki gün yaptığı açıklamada, İç Güvenlik Güçlerini, Haseke kentini kuşatmak ve şehre gıda girişini engellemekle suçladı. Halil, Ramazan ayı koşullarında, şehre un ve akaryakıt sevkiyatı yapılmasının engellenmesinin vatandaşları zor durumda bıraktığını söyledi ve kuşatmanın bir an önce kaldırılması çağrısında bulundu. Halil ayrıca, ‘Rus dostların aracılığı ile Asayiş yetkilileri ile görüştüklerini ve meseleye bir çözüm bulmaya çalıştıklarını’ ifade etti. Fırınların şimdilik stokları kullanarak çalışabildiğini belirten Halil, bir an önce uzlaşma sağlanmasını istedi. Asayiş güçleri ayın 9’unda Kamışlı’nın en büyük fırını Baas Fırını’nı ele geçirerek, Halep’teki Dördüncü Tümen’in ablukayı kaldırılması için baskı kurmayı denemişti. Devlet Fırınları yetkilisi Abdullah Husar, Baas Fırını’nın üretimi durdurduğunu ve çalışanların kovulduğunu bildirdi. Husar, şehre un ve yakıt girişinin engellenmesi nedeniyle fırınların düşük kapasitede hizmet verdiğini ve bu soruna bir an önce çözüm bulunması gerektiğini söyledi.  
Rejim temsilcileri ile özerk yönetim sorumlularının toplantılarından ne gibi bir sonuç çıktığı ya da gerilimin temel nedeninin ne olduğu tam olarak öğrenilemedi. Washington liderliğindeki uluslararası koalisyon tarafından desteklenen SDG güçleri, Haseke şehir merkezi ve ilçelerinin çoğunu kontrol ediyor. Ancak rejime bağlı güçler, Haseke ve Kamışlı merkezinde ‘güvenlik alanı’ olarak adlandırılan bölgelerde varlık gösteriyor. Ayrıca Haseke’nin 15 kilometre doğusunda Cebel Kevkeb bölgesinde rejime ait büyük bir askeri üs bulunuyor, şehirdeki tek havaalanı da rejimin kontrolünde.  
SDG güçleri ise Halep’in Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallelerinde varlık gösteriyor, ancak bu bölgelerin giriş ve çıkışları rejim tarafından kontrol ediliyor.  

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
TT
TT

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)

Refik Huri

Ukrayna savaşı, bazen unutulmuş bir savaş gibi görünse de Gazze ve Lübnan’daki savaştan ve İran'ın başını çektiği tüm “direniş ekseninden” çok daha tehlikelidir. Burada Ortadoğu için yeni bir sahne ya da büyüklerin onayladığı bir bölgesel güvenlik sistemine götürecek beklentiler olmaksızın çok fazla gürültü, slogan ve yıkım var. Gazze, savaş bitmeden sona erdi ve kimse onu yönetmeye hazır değil. Önceki “statüko”nun geri gelmesi yönündeki bahisler arasında, herhangi bir siyasi sempati olmaksızın ya da herhangi bir ülke İsrail ile ilişkilerinin gidişatında herhangi bir değişikliğe gitmeden Lübnan neredeyse tamamen yerle bir oldu. Ama Ukrayna'da oyun daha büyük.

Bu, kıtalararası balistik füzelerle ve Rusya'nın nükleer tehdidinin eşiğinde yürütülen bir savaş. Avrupa'yı kontrol etme ve yeni bir çok taraflı dünya düzeni kurma konusunda belirleyici bir savaş. Hayati bir jeopolitik ve stratejik konum ile bağlantıyı sağlama veya koparma savaşı. Zira Başkan Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Profesör Zbigniew Brzezinski'nin tekrarladığı gibi, “Ukrayna olmadan Rusya'nın imparatorluk olmaktan çıktığı” tarihsel bir gerçektir. Tıpkı Batı'nın, Moskova'nın bir imparatorluk olmasını engellemek için Ukrayna'yı Rusya'dan uzaklaştırmakta ısrar etmesi gibi, Başkan Putin de imparatorluğu kurmak için Ukrayna'yı geri almakta ısrar etti. Eski Almanya Şansölyesi Angela Merkel, başından beri bunu fark etmişti ve bunun nedenle anılarında Putin'i kızdırmamak için Ukrayna'nın NATO'ya katılımını ertelemeye çalıştığını söylüyor. Sovyetler Birliği ile Batı arasındaki Soğuk Savaş'ın sona ermesinden yıllar sonra, Rusya ile Batı arasında sıcak bir vekâlet savaşının yaşanması da bu nedenle kaçınılmaz.

ABD ile Çin arasında, Çin'in Tayvan'ı zorla ilhak etmeye karar vermesi durumunda daha da kızışabilecek soğuk savaşın kaçınılmazlığı da buradan kaynaklanıyor. Sahne her şeyi anlatıyor; ABD dünyanın zirvesinde endişeli ve gergin iken, Çin zirveye ulaştıktan sonra kendinden emin ve sakin. Rusya, korkutan ve korkan rolünde seferberlik halinde. NATO'nun kapısına kadar genişlemesinden korkuyor ve NATO'nun Ukrayna'yı kabul etmeyi düşünmesini engellemek için aceleyle savaşa girerek korkutuyor.

ABD, tüm uyarılara rağmen güçlünün yükselen güçten korkmasını simgeleyen “Thucydides” tuzağına düştü. Tarihçilere göre bu, Atina ile Sparta arasında yaşananların bir örneğidir. Güçlü Atina Sparta'nın artan gücünden korktuğu için kendisine savaş açmıştı. Ancak Çin, her ne kadar daha büyük, daha geniş bir tuzağa hazırlanıyor olsa da bu tuzağa düşmemeye çalışıyor.

Biden yönetimi Çin ile ilişkileri üç şekilde özetliyor: rekabet, husumet ve iş birliği. Trump yönetimi ise daha büyük bir şeyden söz ediyor. Başkan Şi Cinping iş birliği arzusunu kullanıyor ancak pratikte “dünyayı yeniden oluşturmak, Batı değerlerini uluslararası kurumlardan kovmak ve doları tahtından indirmek” istiyor. Stanford Üniversitesi'nden ve “Çin'e Göre Dünya” kitabı yazarının Elizabeth Economy’nin söylediğine göre, Şi ayrıca, “Kuşak ve Yol, küresel büyüme, küresel güvenlik ve küresel medeniyet” programlarını gerçekleştirmek için uluslararası uzlaşma çağrısında bulunuyor. Bu ise kısaca, sadece çok kutuplu bir sistemden ibaret olmayan yeni bir dünya düzenidir.

Ancak ABD'de ve tabii ki Avrupa'da, Çin ile anlaşmayı savunanlar da az değil. G7 ve G20 arasında ABD ve Çin’den oluşan “G2” fikrini öne sürenler var. Nitekim tarihçi Adam Tur, “Çin'in tarihsel yükselişine uyum” çağrısında bulundu. Siyaset bilimci Graham Allison, “Asya'daki Çin etkisinin” kabul edilmesi çağrısında bulundu. Ancak olumsuz dalga da artıyor. Tufts Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Michael Buckley, “hayati çıkarların çatıştığına ve iki ülkenin sistemlerinde bunun güçlü köklere sahip olduğuna, güç dengesinde büyük bir değişiklik olmadan düşmanlığın azaltılamayacağına, düşmanlığın iki tarafın birbirini yanlış anlamasından değil, birbirini iyi tanımasından kaynaklandığına” inanıyor. Dahası eski ulusal güvenlik danışman yardımcısı Matt Pottinger ve eski kongre üyesi Mike Gallagher Çin ile rekabeti yönetmeyi reddedip, Pekin ile çatışmacı bir söylem ve böylece “rekabeti kazanmayı” talep ediyorlar.

Şi’ye gelince Çin'in yükselişte, ABD'nin ise düşüşte olduğuna inanıyor. Çin Komünist Partisi'nin 2021 yılında yayınlanan “100 Yıllık Resmi Tarihçe”sinde şu ifadelere yer verildi: “Çin, dünya sahnesinde merkeze eskisinden daha yakın. Kendi doğuşuna hiçbir zaman bugün olduğundan daha yakın olmamıştı.”  Şi'nin istediği, Çin ile savaşın üzerinde çok fazla duman görmek isteyen ABD ile “dumansız bir savaş” kazanmaktır. Gerçek şu ki her zaman soğuk savaş zihniyetinden uzaklaşma çağrısında bulunan Çin, ABD’ye karşı bir soğuk savaş başlattı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre ABD'ye karşı koymak ve dünyadaki Amerikan hegemonyasını zayıflatmak için Rusya ile “sınırsız ortaklık” kurmayı tercih etti. Her ne kadar Çin, Kuşak ve Yol çerçevesinde yüzden fazla ülke ile anlaşmalar imzalamış olsa da Pew Vakfı'nın 2023 yılında tüm kıtalardan 24 ülkede yaptığı kamuoyu yoklaması, katılımcıların yüzde 22'sinin Çin'i tercih ettiğini, yüzde 60'ının ise ABD'ye olumlu baktığını ortaya koydu.

Oyun ikili bir oyun değil, üçlü bir oyun; Çin ve Rusya, ABD'ye karşı. Sıcak arena Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa, Gazze ve Lübnan savaşları nedeniyle de Ortadoğu ise ekonomik ve jeopolitik rekabetin soğuk arenası, Küresel Güney olarak adlandırılan bölgedir. Ama bu, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya ve Endonezya gibi rolleri olan büyük ülkeleri içerdiğinden coğrafi olarak tamamen güneyli değil. Aynı zamanda İran, Türkiye ve İsrail gibi rolleri olan bölge ülkelerini de içeriyor.

Hiç kimse bir soğuk savaşı tamamen kazanamaz. İlk soğuk savaş bile bir ölü ve bir yaralı ile sona erdi. Zafer coşkusu ve “tarihin sonu” konuşmalarının ardından yaşanan olayların da doğruladığı gibi, ölen Sovyetler Birliği, yaralı ise ABD’deydi.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.