Irak’ta Şii din adamı Mahmud es-Sarhi’nin bir takipçisinin cuma hutbesi sırasında kabirlerin ve türbelerin inşa edilmesi ve ziyaret edilmesinin haram olduğu yönündeki ifadesine tepki olarak ülkenin güneyinde ve Orta Fırat bölgesinde yer alan bazı vilayetlerde düzenlenen protestolar dört gündür devam ediyor.
Babil vilayetinin el-Hamza el-Garbi ilçesindeki bir caminin Hüseyniye minberinden yapılan bu açıklama, halkı dini türbeleri yıkmaya ve her yıl milyonlarca Iraklının katıldığı dini ziyaret törenlerine dil uzatmaya kışkırtma girişimi olarak değerlendirildi.
Üç gün boyunca geceleri düzenlenen protestolara yüzlerce kişi katılırken, dördüncü gün protestolara katılımın azaldığı görüldü. Sarhi’nin takipçilerinden onlarcasının tutuklanması, ofislerinin ve dini kurumlarının kapatılması, bazılarının ateşe verilmesi veya tahrip edilmesiyle öfke zirveye ulaştı.
Sarhi’nin geçtiğimiz yıllarda ülkede yaşanan bazı olaylarla ilgili aldığı pozisyon öfke ve kızgınlığı daha da artırdı. Nitekim Sarhi’nin takipçileri 2006 yılında Basra vilayetindeki İran Konsolosluk binasına yapılan baskında yer alırken, Sarhi ise 2014’te Iraklı Şiilerin en üst dini mercii Ali es-Sistani’nin DEAŞ’a karşı yayınladığı ‘kifai cihad’ fetvasına açıkça karşı çıkmıştı.
Sadr’dan takipçilerine mesaj
Sosyal medya platformlarında, protestocuların Irak’ın birkaç vilayetinde Sarhi’ye bağlı Hüseyniye salonlarını, mescitleri ve ofisleri tahrip ettiği görüntüler dolaşıma koyuldu. Babil’in El-Kasım ilçesinde kaydedilen bir görüntüde bir caminin tahrip edildiği ve minaresinin söküldüğü görülüyor.
Bu tür görüntülere vatandaşlardan, siyasetçilerden ve din adamlarından çeşitli tepkiler geldi. Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, yaptığı açıklamada, “Türbelerin yıkılmasını talep edenlerin mezhebine mensup olanlara yönelik halkın tepkisinde yaşananlar güzel bir şey. Bu, dini ve mezhebi savunmaktır. Fakat camileri bırakın patlatmayı yakıp yıkmaktan ve tahrip etmekten kaçınmak, kapatmakla yetinmek ve fitne sahiplerinin şüpheli ritüellerini yerine getirmesini engellemek gerekir. Camileri yıkmak, türbeleri yıkmaktan daha az tehlikeli değil” ifadelerini kullandı.
Aşiretlerden açıklama
Aşiretler de kriz hattına dahil oldu. Irak’ın güneyindeki ve Orta Fırat bölgesindeki bazı aşiretler yayınladıkları yazılı açıklamalarda, türbelere, anıt mezarlara ve buralarda yapılan dini ritüellere dokunulmasını reddederek, bu tür girişimleri kınadı. Irak’ın güneyinde en büyük aşiretlerden biri kabul edilen Beni Malik kabilesinin lideri Abdusselam el-Maliki, kınamanın da ötesine geçerek, kabile içerisinde Sarhi takipçilerinden bir kişinin kabileyle ilişkisini kestiğini ilan etti.
Irak Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlığı ve Meclis Başkanlığı’nın yaşanan olaylarla ilgili yorum yapmaktan kaçınması dikkat çekti. Zira ülkenin güvenlik güçleri Sarhi’nin takipçilerine operasyonlar düzenlerken ne Cumhurbaşkanı Berhem Salih ne Başbakan Mustafa el-Kazımi ne de Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi şu ana kadar herhangi bir açıklama yayınlamadı. Son üç gün içerisinde Bağdat, Zikar, Babil, Divaniye, Müsenna, Necef, Basra, Meysan ve Vasıt vilayetlerinde Sarhi takipçisi onlarca kişi tutuklandı.