Sudan’da Beşir rejiminin liderleri serbest bırakıldı

Muhalefet lideri Taha Osman cezaevine sevk edilirken İhvan lideri Enes Öner ise serbest bırakıldı.

Hartum’un merkezi birçok kez protestolara sahne oldu. (Reuters)
Hartum’un merkezi birçok kez protestolara sahne oldu. (Reuters)
TT

Sudan’da Beşir rejiminin liderleri serbest bırakıldı

Hartum’un merkezi birçok kez protestolara sahne oldu. (Reuters)
Hartum’un merkezi birçok kez protestolara sahne oldu. (Reuters)

Sudanlı yetkililer, Direniş Komiteleri’nin birçok liderine karşı geniş çaplı bir tutuklama operasyonu yürütüyor. Sudan Meslek Odaları Birliği’nin önde gelen lideri Taha Osman Hartum’un güneyindeki bir hapishaneye sevk edilirken Müslüman Kardeşler (İhvan) lideri Enes Ömer’in yanı sıra Ulusal Kongre Partisi’nin bir dizi lideri ve emekli asker idam cezası ile yargılandıkları suçlamalardan beraat edilmelerinin ardından serbest bırakıldı.
Sudan’daki bir mahkeme dün, ülkedeki Müslüman Kardeşler’in siyasi kolu olan Ulusal Kongre Partisi lideri emekli Tümgeneral Enes Ömer ve bazı İhvan liderlerini serbest bıraktı. Anayasal düzeni bozmak ve güç kullanarak otoriteye karşı gelmekle suçlanan söz konusu kişiler idamla yargılanıyordu. Aynı mahkeme ayrıca ordu ve istihbarat teşkilatının çeşitli kademelerinde görev yapmış olan altı emekli subay ile diğer bazı sanıklara, mahkumiyet gerektirecek deliller bulunmadığı gerekçesiyle beraat kararı verdi.
Diğer yandan kendilerini ‘acil durum avukatları’ olarak adlandıran avukatlar, güvenlik güçlerinin ‘devrimcilerin’ evlerine baskın düzenleyerek ailelerinin korknasına neden olduğunu ve ağır silahlı kuvvetler aracılığıyla mahallelerde ateş açarak gaz bombası atılmasının ardından gözaltına alındıklarını duyurdu.
Güvenlik güçleri Hartum’un güneyindeki el-Ezheri’de Raşid Abbaş’ın evine baskın düzenledi. Raşid’i bulamayan güvenlik güçleri kendisini teslim olmaya zorlamak amacıyla kuzenini rehin aldı. Söz konusu baskın, yetkililerin protesto gösterilerinden sonra çok sayıda protestocuyu tutukladığı operasyon kapsamında geldi. Avukatlarının açıklamasına göre protestocuların aileleri, yakınlarının kaybolduğunu ve nerede tutulduklarını bilmediklerini aktardı. Bu operasyonla birlikte son birkaç gün içinde gözaltına alınanların sayısı sadece Hartum'un el-Diyum semtinden 10’a yükseldi.
Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ittifakı dün, askeri yetkililerin Sudan Meslek Odaları Birliği ve Yetkilendirmeyi Kaldırma Komitesi lideri Taha Osman’ı Hartum’un güneyindeki Soba hapishanesine sevk ettiğini duyurdu. ÖDBG’ye göre Taha Osman İshak böylece Direniş Komiteleri, siyasi partiler, sendika ve meslek kuruluşlarının üyelerine uygulanan bir dizi keyfi tutuklama kampanyasındaki yerini aldı.
Ekim darbesi öncesinde orduyla birlikte iktidarı paylaşan ÖDBG, İshak’ın bir polis koruması altında, ‘son derece kötü sağlık koşullarında’ yaklaşık bir buçuk ay geçirdiğini söyledi. Sağ ayağından yaralanan İshak’a gerekli tedavinin sağlanmadığı, yemek verilmediği ve uzun süre ziyaretlerin engellendiği belirtildi. İshak’ın uzun süreli göz altına alınmasını ‘yasal hakların heder edilmesi’ olarak değerlendiren ÖDBG, “Soba Hapishanesi’ndeki kötü koşullara ilişkin belgelenmiş raporlar doğrultusunda Taha İshak ve diğer siyasi tutukluların sağlık durumlarıyla ilgili ciddi endişelerini dile getirdi.
ÖDBG aurıca Direniş Komiteleri üyesi Musab el-Şerif’in tek başına hücrede tutulduğu Kober Hapishanesi’ndeki kötü sağlık koşullarının ciddiyetine dikkat çekti.  Aynı şekilde Şerif’i savunmak üzere çalışan kurula göre sağlık durumu daha da kötüleşti. ÖDBG Direniş Komiteleri’nden, siyasi partilerden, sendika ve meslek kuruluşlardan olan tüm siyasi tutuklulara yönelik dayanışmasını yineledi ve güvenlik, sağlık ve yasal haklarından mahrum bırakılmalarının sonuçlarından yönetimi sorumlu tuttu.
Geçiş hükümetinin önde gelen liderleri, herhangi bir soruşturmaya tabi tutulmadan, aylardır gözaltına alınıyor. Söz konusu kişilerin önde gelenleri arasında Egemenlik Konseyi Üyesi Muhammed el-Faki Süleyman, Eski Kabine İşleri Bakanı Halid Ömer Yusuf, 30 Haziran 1989 Rejimini Tasfiye Komitesi üyesi Vecdi Salih, Federal Birlik Partisi Yönetim Ofisi Başkanı Babiker Faysal ve komitenin diğer üyeleri yer alıyor.
Sudan aylardır ordu komutanının ekim ayında gerçekleştirdiği hamleye meydan okumak için Direniş Komiteleri tarafından düzenlenen kitlesel protesto ve gösterilere tanık oluyor. Muhalefet, ordu komutanının aldığı kararları, sivil hükümete karşı askeri darbe olarak değerlendiriyor. Zira söz konusu kararlar gereğince Bakanlar Kurulu feshedildi, olağanüstü hal (OHAL) ilan edildi ve geçiş dönemine yönelik anayasal belgenin hükümlerinin çoğu askıya alındı.



Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
TT

Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)

Lübnan'da Hizbullah'ın çağrı cihazlarının ardından telsiz, radyo ve güneş enerjisi panellerinin patlatılmasıyla bölge topyekun savaşa doğru sürükleniyor. 

17 Eylül'de Hizbullah'ın kullandığı çağrı cihazlarında eş zamanlı patlamalar yaşanmış, ikisi çocuk 12 kişi hayatını kaybetmiş, 2 bin 800 kişi de yaralanmıştı. 

Dün de ülkedeki telsiz, radyo ve güneş enerji sistemlerinde patlama gerçekleşti. En az 20 kişinin öldüğü, 450'den fazla kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Lübnanlı yetkililer, olaydan İsrail'i sorumlu tutarken Tel Aviv'den henüz açıklama gelmedi.

Diğer yandan saldırıyla ilgili bilgiye sahip olan fakat adlarının gizli tutulmasını isteyen kaynaklar, Amerikan gazetesi New York Times'a (NYT) operasyonun ardında İsrail'in olduğunu doğruluyor. 

Mossad'ın BAC Consulting adlı bir paravan şirket kurduğu ve çağrı cihazlarını bubi tuzağına dönüştürerek Lübnan'a soktuğu iddia ediliyor. Macaristan merkezli bu paravan şirket, kağıt üstünde Tayvanlı Gold Apollo firması adına çağrı cihazı üretiyor. Kimliklerinin açıklanmasını istemeyen İsrailli istihbaratçılar, buna ek olarak operasyonda en az iki paravan şirket daha oluşturulduğunu belirtiyor. 

Kaynaklar, AR-924 model numaralı cihazların bataryalarına patlayıcı bir madde olan pentaeritritol tetranitrat (PENT) yerleştirildiğini ve bunların 2022 yazında Lübnan'a gönderildiğini ifade ediyor.

Hizbullah, İsrail istihbaratı tarafından takip edilmemek için cep telefonlarını bırakıp çağrı cihazı kullanmaya başlamıştı. Kaynaklar, bu kararın ardından milyonlarca dolarlık yatırımla üretimin artırıldığını ve Lübnan'a bubi tuzağı haline getirilmiş binlerce cihaz sokulduğunu söylüyor.

Öte yandan ikinci dalga saldırıda telsiz ve güneş enerji panellerinin nasıl patlatıldığı henüz bilinmiyor.

NYT'nin patlayan telsizlerin görüntülerinden yola çıkarak yaptığı analizde, bunların çağrı cihazlarından daha ağır ve büyük olduğuna, bu yüzden daha fazla hasar yarattığına işaret ediliyor. 

Ayrıca telsizlerin patlamasıyla daha büyük yangınlar çıktığına, bunun da çağrı cihazlarına kıyasla telsizlere daha fazla patlayıcı yerleştirilmiş olabileceğini gösterdiğine dikkat çekiliyor.

Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre telsizlerin patlatılmasıyla en az 71 ev ve dükkanla 18 sivil araç ve motosiklet yandı. 

Telsizlerden bazılarında Japon firması Icom'un amblemi görülüyor. Ancak şirket, IC-V82 model numaralı telsizlerin ve bunlarda kullanılan bataryaların üretiminin neredeyse 10 yıl önce durdurulduğunu belirtiyor. Patlayıcıların bu cihazlara nasıl yerleştirildiğiyse henüz netleştirilemedi. Icom, bu telsizlerin sahte olabileceğini öne sürüyor.

Lübnan medyasındaki haberlerde, saldırıda en az iki güneş enerjisi panelinin de alev aldığı bildiriliyor. Saldırılarda çıkan küçük çaplı yangınların söndürüldüğü bildirilirken, patlamada bir kız çocuğunun yaralandığı aktarılıyor. Ancak bu panellerin infilak ettirilen diğer cihazların etkisiyle mi alev aldığı yoksa uzaktan kumandayla mı patlatıldığı belli değil. 

Amerikan düşünce kuruluşu Soufan Center'dan Clara Broekaert, CNN'e açıklamasında saldırı dalgasının Lübnan halkının psikolojisini olumsuz etkilediğini ve Hizbullah üzerinde misilleme baskısı oluşturduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor:

Saldırılarda günlük hayatın böylesine korkunç, beklenmedik ve geniş ölçekte kesintiye uğratılması, misilleme yapılmasına yönelik ekstra bir baskı yaratacaktır diye düşünüyorum. İnsanlar yaşananların hesabının sorulduğunu görmek istiyor.

Üst üste gelen saldırıların ardından dün Hizbullah, İsrail sınırındaki el-Merc bölgesine füze fırlattı. İkisi ağır 8 İsraillinin yaralandığı bildirilirken, bu kişilerin sivil veya asker olduğuna ilişkin bilgi paylaşılmadı.

Independent Türkçe, Times of Israel, New York Time, Japan Times, CNN, France 24