Eski Mısırlıların göz sürmesinde 8 yeni mineral keşfedildi

Londra'daki Petrie Mısır Arkeolojisi Müzesi’nde sürme kapları (Scientific Reports)
Londra'daki Petrie Mısır Arkeolojisi Müzesi’nde sürme kapları (Scientific Reports)
TT

Eski Mısırlıların göz sürmesinde 8 yeni mineral keşfedildi

Londra'daki Petrie Mısır Arkeolojisi Müzesi’nde sürme kapları (Scientific Reports)
Londra'daki Petrie Mısır Arkeolojisi Müzesi’nde sürme kapları (Scientific Reports)

Oxford Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Araştırma Laboratuvarı ve Cambridge Üniversitesi Tarih ve Bilim Felsefesi Bölümü'nden bir İngiliz araştırma ekibi, Eski Mısır kültürünün iyi bilinen bir parçası ve bir kozmetik ürünü olan sürmenin, tahmin edilenden daha çeşitli tarifler kullanılarak üretildiğine ulaştı.
Sürmenin modern kimyasal analizleri, büyük ölçüde kurşun bazlı inorganik bileşenlerden oluştuğunu ortaya koydu. Ancak araştırma ekibinin Londra'daki Petrie Müzesi'ndeki Eski Mısır koleksiyonundan 11 sürme kabı üzerine yaptıkları analiz, eski Mısır’ın sürme yapımında organik malzemeler de dahil olmak üzere daha önce bahsedilmeyen daha geniş bir bileşen kullandığını keşfetti.
Scientific Reports dergisinin son sayısında yayınlanan araştırmada araştırmacıların sunduğu veriler, sürme tariflerindeki inorganik bileşenlerin yalnızca kurşundan oluşmadığını gösteriyor. Ayrıca manganez, silikon ve daha önce sürmelerde görülmemiş, biyotit, paraluronit, lizardit, talk, hematit, nitroksalat, ve gluchinskit olmak üzere sekiz mineralin de bu sürmelerin yapımında kullanıldığı ortaya kondu.
Analizler ayrıca, ‘hem bitki hem de hayvan kaynaklarından elde edilen organik bileşenlerin, sürme tariflerinde yaygın olarak kullanıldığını ve bazen ana bileşeni oluşturduklarını’ gösterdi. Çünkü biri hariç tüm numuneler bitkisel yağlar içeriyordu ve üç numune bitkisel yağlara ek olarak hayvanlardan elde edilen yağlar kullanılarak oluşturulmuştu.
Araştırmacılar, çalışmalarında, sürmede kullanılan hayvansal yağların, göz merhemlerinde çeşitli hayvan özlerinin kullanıldığını gösteren yazılı kayıtlarla tutarlı olduğunu ifade etti. Hayvan özleri genellikle keçilerden ve bazen de domuzlardan, kaplumbağalardan, kartallardan ve başka hayvanlardan elde ediliyordu.
Çalışmada keşfedilen organik bileşenler arasında çam reçinesi ve balmumu da yer alıyordu. Bu aynı zamanda, eski Mısır sürme ve göz merhemlerinin reçineler, bitki özleri, yapraklar ve tohumlar dahil olmak üzere organik bileşenler içerdiğine dair yazılı kayıtlarla da tutarlı.
Tüm bu sonuçlar, sürme tariflerinin başlangıçta düşünülenden daha çeşitli olduğunu gösteriyor. Bu durum eski Mısır’da kullanılan göz sürmesi hakkındaki hakim anlayışı önemli ölçüde değiştiriyor.



Yapay zeka, insanların zihnine sahte hatıralar yerleştirebiliyor

Araştırmacılar, görüntülerdeki küçük değişikliklerin insanların bir resmi farklı anımsamasına yol açabileceğini söylüyor (Pixabay)
Araştırmacılar, görüntülerdeki küçük değişikliklerin insanların bir resmi farklı anımsamasına yol açabileceğini söylüyor (Pixabay)
TT

Yapay zeka, insanların zihnine sahte hatıralar yerleştirebiliyor

Araştırmacılar, görüntülerdeki küçük değişikliklerin insanların bir resmi farklı anımsamasına yol açabileceğini söylüyor (Pixabay)
Araştırmacılar, görüntülerdeki küçük değişikliklerin insanların bir resmi farklı anımsamasına yol açabileceğini söylüyor (Pixabay)

Yapay zekanın, insanların belleğine sahte hatıralar yerleştirebileceği öne sürüldü. 

Son yıllarda gittikçe yaygınlaşan yapay zeka araçlarının zaman zaman yanıltıcı bilgiler verdiği veya "halüsinasyon" ürettiği biliniyor. 

Yakın zamanda yapılan bazı çalışmalarda insanların da halüsinasyon görmesine yol açabildikleri kaydedildi.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) ve Kaliforniya Üniversitesi Irvine kampüsünden araştırmacılar, yapay zeka tarafından değiştirilen görsellerin, insanların hafızasını etkileyip etkilemediğini test etti.

Henüz hakem denetiminden geçmeyen ve ön baskı sunucusu arXiv'de geçen hafta yayımlanan çalışmada 200 katılımcıya birtakım resimler gösterildi.

Daha sonra 4 gruba ayrılan katılımcılara aynı resimler, resimlerin yapay zeka tarafından düzenlenmiş hali, yapay zekanın ürettiği videolar veya yapay zekanın düzenlediği resimleri içeren videolar sunuldu. 

Ardından katılımcılardan asıl resimdeki bazı detayları anlatması istendi. 

Araştırmacılar, yapay zeka tarafından düzenlenmiş görsellerin, katılımcıların sahte anılarını kayda değer derece artırdığını gözlemledi. 

Ayrıca yapay zekanın düzenlediği resimleri içeren videoların sahte anı oluşturmakta en büyük etkiyi yarattığı kaydedildi. Bu gruptaki katılımcılarda sahte hatıra oluşma oranı, kontrol grubunun 2,05 katıydı.

Bu gruptaki katılımcıların, görüntüleri doğru hatırladığına inancı da diğerlerine kıyasla en yüksek seviyedeydi. 

Aynı araştırma ekibi geçen ay, yapay zeka sohbet botlarının sahte anılar oluşturabileceğini bulmuştu.

Yine arXiv'de yayımlanan araştırmada, yapay zeka sohbet botlarının yanıltıcı soru sormasının bile insanların videosunu izledikleri bir olayı yanlış hatırlamasına yol açtığı gözlemlenmişti.

Bulguların başka çalışmalarla desteklenmeye ihtiyacı var. Ancak yine de bu iki çalışma, yapay zekanın yarattığı potansiyel tehditlerden birine dikkat çekiyor.

Sahte hatıralar oluşturulması örneğin mahkemede yanlış ifade verilmesine yol açabilir. 

Araştırmacılar, yapay zeka etkileşimlerinin insan belleği üzerinde önemli bir etki yaratabileceğini ve bu tür teknolojik araçların hassas bağlamlarda dikkatli bir şekilde kullanılması gerektiğini savunuyor.

Independent Türkçe, AZoAi, Register, arXiv