Sudan’da geçiş dönemine yönelik belge imzalandı

Geçiş dönemi belgesi geniş bir katılımla düzenlenen törende imzalandı. (SUNA)
Geçiş dönemi belgesi geniş bir katılımla düzenlenen törende imzalandı. (SUNA)
TT

Sudan’da geçiş dönemine yönelik belge imzalandı

Geçiş dönemi belgesi geniş bir katılımla düzenlenen törende imzalandı. (SUNA)
Geçiş dönemi belgesi geniş bir katılımla düzenlenen törende imzalandı. (SUNA)

Sudan’da başta Ulusal Ümmet Partisi, İttihatçı Parti, Ulusal Tüzük Grubu, Devrimci Cephe ve Cuba Anlaşması’nı imzalayan barış süreci tarafları olmak üzere ülkedeki siyasi partiler ve silahlı hareketler 19 Nisan’da, geçiş dönemini yönetmek için bir mutabakat belgesi imzaladılar.
Belgeye Ulusal Ümmet Partisi Başkanı Fadlallah Burma Nasır tarafından imza atıldı.
Belge, Hartum’daki Bahri Üniversitesi’nde Afrika Yönetim, Barış ve Dönüşüm Araştırmaları Merkezi ve Barış ve Kalkınma Araştırmaları Merkezi’nin girişimiyle hazırlandı. Geçiş dönemini yönetmek için sivil ve askeri bileşen ile barış sürecinin tarafları arasında bir ortaklık sağlanırken geçiş döneminin tüm organlarının görev ve yetkileri de tanımlandı.
Afrika Yönetim, Barış ve Dönüşüm Araştırmaları Merkezi Müdürü Mahmud Zeynel Abidin Mahmud, Sudan Haber Ajansı’na (SUNA) yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Birleşik ve ulusal Sudan girişimi, mevcut siyasi krizin üstesinden gelmek ve ülkede demokratik sivil yönetime ulaşmak için güvenli bir geçiş sağlamak amacıyla, birden fazla siyasi ve toplumsal gücün vizyonlarını ortaya koyuyor. Belge, geçiş döneminin başarısı için istikrarı güvence altına alan ve özgür ve adil seçimler yoluyla tam demokratik sivil yönetime olanak tanıyan geniş bir ulusal uzlaşı sağlamayı amaçlıyor. Çağrı, ulusal inisiyatife sahip tüm tarafları kapsıyordu. Çoğu taraf da olumlu yanıt verdi. Bu, herkesin koşulsuz ve kısıtlamasız katıldığı açık bir ulusal platformdur. Kapı halen herkese açık.”
Belge, siyasi tutukluların serbest bırakılarak demokratik siyasi uygulama için genel bir iklim yaratılmasını ve tüm bileşenler arasında güvenin yeniden tesis edilmesini hedefliyor.
Ayrıca Cuba Barış Anlaşması hükümlerine bağlı kalarak federal hükümet sistemini ve federal, eyalet ve yerel yönetim düzeylerini de tanımlıyor.
Siyasi güçlerle geniş istişare içerisinde, ulusal yeterliliklere sahip bir başbakanın aday gösterilmesiyle Sudan’ın tüm vilayetlerini temsil eden 20 bakandan oluşmuş bir Bakanlar Kurulu’nun oluşturulmasını da şart koşuyor.
Zeynel Abidin konuya dair açıklamasında geçiş döneminde demokrasi, sivil yönetim, federalizm ve geçiş adaleti gibi tüm girişimlerde yüzde 70 anlaşma düzeyinde uzlaşı sağlandığını vurguladı.
Şu ana kadar sayı 76’ya ulaşırken siyasi, toplumsal, akademik, sivil güçler ve ulusal isimler de dahil olmak üzere girişime katılanların sayısı toplam 32’ye ulaştı.
Mutabakat belgesini imzalayan başlıca gruplar arasında Ulusal Ümmet Partisi, Muhammed Osman el-Mirgani liderliğindeki Demokratik İttihatçı Parti, Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi ve Musa Hilal liderliğindeki Uyanış Hareketi bulunuyor.
‘Baj News’ haber sitesine göre belgede siyasi katılım çemberinin geçiş dönemindeki tüm bileşenler için genişletilmesi, geçiş döneminin gereklerine yönelik rızaya dayalı yeni bir anayasal belgenin formüle edilmesi ve geçiş döneminin Mayıs 2024’teki seçimlerle sona ermek üzere dokuz ay daha uzatılması öngörülüyor.
Aynı şekilde Egemenlik Konseyi üyeliğinin siviller ve askerler arasında eşit olarak bölünen sekiz üyeden ve Cuba Barış Anlaşması tarafları arasında üç üyeden oluşacak şekilde 11 üyeye indirilmesini, 300 üyeden oluşan bir geçiş yasama konseyinin oluşturulmasının yanı sıra siyasi ve toplumsal güçler ve Cuba Barış Anlaşması tarafları ile istişare edilerek ulusal yetkinliğe sahip bir başbakan seçilmesini de şart koşuyor.



Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
TT

Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)

Lübnan'da Hizbullah'ın çağrı cihazlarının ardından telsiz, radyo ve güneş enerjisi panellerinin patlatılmasıyla bölge topyekun savaşa doğru sürükleniyor. 

17 Eylül'de Hizbullah'ın kullandığı çağrı cihazlarında eş zamanlı patlamalar yaşanmış, ikisi çocuk 12 kişi hayatını kaybetmiş, 2 bin 800 kişi de yaralanmıştı. 

Dün de ülkedeki telsiz, radyo ve güneş enerji sistemlerinde patlama gerçekleşti. En az 20 kişinin öldüğü, 450'den fazla kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Lübnanlı yetkililer, olaydan İsrail'i sorumlu tutarken Tel Aviv'den henüz açıklama gelmedi.

Diğer yandan saldırıyla ilgili bilgiye sahip olan fakat adlarının gizli tutulmasını isteyen kaynaklar, Amerikan gazetesi New York Times'a (NYT) operasyonun ardında İsrail'in olduğunu doğruluyor. 

Mossad'ın BAC Consulting adlı bir paravan şirket kurduğu ve çağrı cihazlarını bubi tuzağına dönüştürerek Lübnan'a soktuğu iddia ediliyor. Macaristan merkezli bu paravan şirket, kağıt üstünde Tayvanlı Gold Apollo firması adına çağrı cihazı üretiyor. Kimliklerinin açıklanmasını istemeyen İsrailli istihbaratçılar, buna ek olarak operasyonda en az iki paravan şirket daha oluşturulduğunu belirtiyor. 

Kaynaklar, AR-924 model numaralı cihazların bataryalarına patlayıcı bir madde olan pentaeritritol tetranitrat (PENT) yerleştirildiğini ve bunların 2022 yazında Lübnan'a gönderildiğini ifade ediyor.

Hizbullah, İsrail istihbaratı tarafından takip edilmemek için cep telefonlarını bırakıp çağrı cihazı kullanmaya başlamıştı. Kaynaklar, bu kararın ardından milyonlarca dolarlık yatırımla üretimin artırıldığını ve Lübnan'a bubi tuzağı haline getirilmiş binlerce cihaz sokulduğunu söylüyor.

Öte yandan ikinci dalga saldırıda telsiz ve güneş enerji panellerinin nasıl patlatıldığı henüz bilinmiyor.

NYT'nin patlayan telsizlerin görüntülerinden yola çıkarak yaptığı analizde, bunların çağrı cihazlarından daha ağır ve büyük olduğuna, bu yüzden daha fazla hasar yarattığına işaret ediliyor. 

Ayrıca telsizlerin patlamasıyla daha büyük yangınlar çıktığına, bunun da çağrı cihazlarına kıyasla telsizlere daha fazla patlayıcı yerleştirilmiş olabileceğini gösterdiğine dikkat çekiliyor.

Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre telsizlerin patlatılmasıyla en az 71 ev ve dükkanla 18 sivil araç ve motosiklet yandı. 

Telsizlerden bazılarında Japon firması Icom'un amblemi görülüyor. Ancak şirket, IC-V82 model numaralı telsizlerin ve bunlarda kullanılan bataryaların üretiminin neredeyse 10 yıl önce durdurulduğunu belirtiyor. Patlayıcıların bu cihazlara nasıl yerleştirildiğiyse henüz netleştirilemedi. Icom, bu telsizlerin sahte olabileceğini öne sürüyor.

Lübnan medyasındaki haberlerde, saldırıda en az iki güneş enerjisi panelinin de alev aldığı bildiriliyor. Saldırılarda çıkan küçük çaplı yangınların söndürüldüğü bildirilirken, patlamada bir kız çocuğunun yaralandığı aktarılıyor. Ancak bu panellerin infilak ettirilen diğer cihazların etkisiyle mi alev aldığı yoksa uzaktan kumandayla mı patlatıldığı belli değil. 

Amerikan düşünce kuruluşu Soufan Center'dan Clara Broekaert, CNN'e açıklamasında saldırı dalgasının Lübnan halkının psikolojisini olumsuz etkilediğini ve Hizbullah üzerinde misilleme baskısı oluşturduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor:

Saldırılarda günlük hayatın böylesine korkunç, beklenmedik ve geniş ölçekte kesintiye uğratılması, misilleme yapılmasına yönelik ekstra bir baskı yaratacaktır diye düşünüyorum. İnsanlar yaşananların hesabının sorulduğunu görmek istiyor.

Üst üste gelen saldırıların ardından dün Hizbullah, İsrail sınırındaki el-Merc bölgesine füze fırlattı. İkisi ağır 8 İsraillinin yaralandığı bildirilirken, bu kişilerin sivil veya asker olduğuna ilişkin bilgi paylaşılmadı.

Independent Türkçe, Times of Israel, New York Time, Japan Times, CNN, France 24