Antarktika deniz buzu 44 yılın en düşük seviyesinde

Bir araştırmaya göre, Antarktika’yı kaplayan buzullar, 44 yılın en düşük seviyesine geriledi

Antarktika kıtasındaki bir buzdağında görünen penguenler (Reuters)
Antarktika kıtasındaki bir buzdağında görünen penguenler (Reuters)
TT

Antarktika deniz buzu 44 yılın en düşük seviyesinde

Antarktika kıtasındaki bir buzdağında görünen penguenler (Reuters)
Antarktika kıtasındaki bir buzdağında görünen penguenler (Reuters)

Yakın tarihte yapılan bir araştırmaya göre, Antarktika kıtasını kaplayan buzullar, bir önceki rekor seviyeden beş yıl sonra son olarak 44 yılın en düşük seviyesine geriledi.
Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Advances in the Atmospheric Sciences dergisinde yayınlanan bir araştırma, şubat ayı sonlarında, uydu kayıtlarının başladığı 1978’den bu yana okyanus buz tabakasının boyutunun ilk kez 2 milyon kilometrekarelik sembolik sınırın altına düştüğünü ortaya koydu.
Araştırmacılar, buz kütlesindeki değişiklikler daha küçük rol oynarken, buz kaybına neden olan ana faktörün, sıcaklık değişimi olduğunu belirtiyorlar. Kuzey Kutbu ve Güney Kutbundaki Antarktika kıtası, on dokuzuncu yüzyılın sonlarındaki seviyelere kıyasla, küresel ortalamanın üç katı yani yaklaşık üç santigrat derece ısındı.
Antarktika, kaydedilmiş ilk sıcaklık dalgasını 2020’de, maksimumun ortalamanın üzerinde 9,2 santigrat derece ile yaşadı. Mart ayında, Doğu Antarktika’daki bir araştırma merkezi, normalin üzerinde bir şekilde 30 derecelik bir sıcaklık artışı kaydetti. Ancak sıcaklık oranlarındaki bu tür aşırı sapmalar yeni bir durum.
1970'lerin sonlarından bu yana her yıl yüzde üç küçülen Arktik deniz buzunun aksine, Antarktika deniz buzu, önemli yıllık değişikliklerle birlikte aynı dönemde on yılda yüzde bir oranında genişledi.
Bu yılın yaz döneminde Antarktika buz örtüsü, ısınmaya, alan olarak çok büyük olan Doğu Antarktika’dan daha duyarlı olan Batı Antarktika çevresinde önemli ölçüde küçüldü. Deniz buzunun erimesinin deniz seviyeleri üzerinde belirgin bir etkisi yok çünkü buz zaten okyanus sularında mevcut.
Araştırmanın ortak yazarı ve Guangzhou'daki Sun Yat-sen Üniversitesi'nde profesör olan Chenghua Yang'a göre, ısınmayı hızlandırmaya yardımcı olduğu için, buz tabakasının küçülmesi yine de büyük bir endişe sebebi.



Musul'da nadir rastlanan bir Asur taş levhası bulundu

Taş levhanın bir parçası (Schmitt)
Taş levhanın bir parçası (Schmitt)
TT

Musul'da nadir rastlanan bir Asur taş levhası bulundu

Taş levhanın bir parçası (Schmitt)
Taş levhanın bir parçası (Schmitt)

Arkeologlar Irak'ta, MÖ 7. yüzyılda yaşamış bir Asur imparatorunu, Mezopotamya uygarlığında tapınılan tanrılarla çevrelenmiş halde tasvir eden ilginç bir antik taş levhayı gün yüzüne çıkardı. 

Yaklaşık 5,5 metre uzunluğunda ve 3 metre genişliğindeki dev levha, Musul yakınlarında yer alan Ninova antik kentindeki Kral Asurbanipal'ın Kuzey Sarayı'nın taht odasında keşfedildi.

Kuzey Mezopotamya'nın en önemli bölgelerinden biri kabul edilen antik kent, MÖ 8. yüzyılın sonlarında Kral Sanherib döneminde Asur İmparatorluğu'nun başkenti olmuştu.

Son kazıda yer alan araştırmacılar taş levhayı sadece büyüklüğünden dolayı değil, aynı zamanda tasvir ettiği sahneler açısından da "olağanüstü" buluyor.

Bunun başlıca nedeni, Asur İmparatorluğu'na ait bugüne kadarki dini kabartma resimlerinde tanrılara pek yer verilmemesiydi.

Prehistorya, Protohistorya ve Antik Yakın Doğu Arkeolojisi Enstitüsü'nden Aaron Schmitt, "Bildiğimiz Asur saraylarına ait çok sayıda kabartma resim arasında büyük tanrıların tasvirleri yok" diyor.

o9p0thyj
Kabartmanın 3D modelinde rekonstrüksiyon koyu renkte gösteriliyor (Michael Rummel)

Kral Asurbanipal'ın yaptırdığı Kuzey Sarayı'nın merkezi bir bölümündeki kazılar 2022'den bu yana devam ediyor. Yeni ortaya çıkarılan levhanın merkezinde, Asur İmparatorluğu'nun son büyük hükümdarı Asurbanipal'ın, iki yüce tanrı tarafından çevrelendiği tespit edildi: Aşur ve Ninova'nın koruyucu tanrıçası İştar.

Ayrıca tanrılara ve hükümdara kurtuluş ve hayat bahşeden balık benzeri bir tanrının yanı sıra büyük olasılıkla bir akrep-adam olarak restore edilmesi gereken, kollarını kaldırmış bir destek figürü de yer alıyor.

Dr. Schmitt, "Bu figürler, kabartmanın üzerine ilk başta devasa bir kanatlı güneş diskinin yerleştirildiğine işaret ediyor" diyor.

defrgthyu
Antik Ninova'daki kazı çalışmaları (Schmitt)

Araştırmacılar gelecek aylarda levhayı detaylıca incelemeyi, tasvirlerin ardındaki bağlamı bulmayı ve sonuçları bilimsel bir dergide yayımlamayı umuyor.

Levha ilk başta, araştırmacıların saraydaki en önemli yer olabileceğini söylediği taht odasının ana girişinin karşısındaki bir alandaydı.

Levhanın parçaları bu girintinin arkasındaki toprak dolu bir çukurda ortaya çıkarıldı.

Araştırmacılar bu çukurun MÖ 3. ya da 2. yüzyılda Helenistik dönemde kazıldığından şüpheleniyor.

Dr. Schmitt şu ifadeleri kullanıyor: 

Britanyalı arkeologların yüz yıldan uzun bir süre önce bunları bulamamasının nedenlerinden biri, kuşkusuz bu parçaların gömülü olmasıydı.

Independent Türkçe