İsrail, Suriye'deki saldırılarının Rusya tarafından engellenmeyeceğinden emin 

Fotoğraf (Reuters_Arşiv)
Fotoğraf (Reuters_Arşiv)
TT

İsrail, Suriye'deki saldırılarının Rusya tarafından engellenmeyeceğinden emin 

Fotoğraf (Reuters_Arşiv)
Fotoğraf (Reuters_Arşiv)

Moskova her ne kadar İsrail'in Ukrayna’da Rusya karşıtı tutumundan rahatsız olsa da Tel Aviv’deki siyasi ve güvenlik kaynakları, iki ülke arasındaki soğukluğun geçici olduğunu ve süreç içinde ilişkilerin ortak çıkarlar temelinde yeniden ısınacağını öngörüyor. Savaşın ilk başlarında tarafsız bir tutum takınmaya çalışan Tel Aviv yönetimi, süreç içinde ABD’nin yanında yer almıştı.  
Siyasi ve güvenlik kaynakları, İsrail ordusu ve diğer yüksek güvenlik teşkilatlarının liderliğinde yürütülen müzakerelerin ve araştırmaların içeriğine dayanarak şunları söyledi:
“Rusya, Ukrayna'daki savaşına yönelik herhangi bir olumsuz tutum konusunda öfkeli olabiliyor, ancak aynı zamanda çıkarlarına dayalı olarak bir esnekliğe sahip. İsrail ve Rusya’nın özellikle Suriye’de ortak çıkarları bulunuyor, dolayısıyla Tel Aviv ve Moskova arasındaki yakın ilişkilerde ve 2015 yılından beri sürdürülen üst düzey güvenlik koordinasyonunda köklü bir değişiklik yaşanması öngörülmüyor.”  
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid'in Rusya karşıtı açıklamalarının ardından, Rusya’dan, İsrail yönetimi tarafından ‘sarı kart’ olarak yorumlanan bir dizi açıklama geldi. Rusya’nın Şam Büyükelçisi Aleksandr Yefimov, mart ayının sonunda yaptığı açıklamada, İsrail'in Suriye'ye saldırarak, Rusya’yı bu saldırılara yanıt vermesi için kışkırttığını söyledi. Yefimov, İsrail’in saldırılarının tansiyonu yükseltmeyi ve Batı’nın Suriye'de askeri faaliyetlerde bulunmasına zemin sağlamayı amaçladığını savundu. Bu açıklamanın yapıldığı gün, Rusya'nın İsrail büyükelçiliği, iki ülke arasındaki güvenlik koordinasyonunun değişmeden devam edeceğini duyurdu. Buna rağmen İsrail yönetimi, Rusya’nın bir tavır değişikliğine gitme ihtimaline karşı hazırlıklar yaptı. Nitekim Rusya, İsrail’in, Suriye’deki İran hedeflerine yönelik saldırılarını engelleme girişiminde bulunabilir. Rusya Dışişleri Bakanlığı, İsrail’e, Lapid’in Rusya’nın ‘savaş suçu’ işlediği sözleri nedeniyle nota verdi. İsrail’in Moskova Büyükelçisi Aleksandr Ben Zvi’yi Dış İşleri Bakanlığı’na çağrılarak hükümetine bir mesaj iletmesi istendi. Ardından İsrail, Rusya'nın Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi (BMİHK) üyeliğinin askıya alınması yönünde oy kullandı. Bunun üzerine Rusya Dışişleri Bakanlığı, İsrail hükümetinin, BM Genel Kurulu ve BM Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal ederek Filistin topraklarını yasa dışı ilhak etmeye devam ettiğini, Batılı ülkelerin göz yumması ve ABD'nin desteği ile savaş sonrası dünya tarihindeki en uzun süren işgali sürdürdüğünü vurguladı.  
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, pazartesi günü Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile Filistin meselesini ve Rusya’nın Ukrayna’daki operasyonlarını ele aldı. Rus haber ajansına göre Putin, Abbas’a Donbas’taki operasyonla ilgili bilgi aktardı. Putin, Ukrayna’daki savaş nedeniyle dünyada gıda fiyatlarının arttığını hatırlatarak, Moskova’nın Filistinlilere buğday ve benzeri Rus gıda ürünlerini sağlama hususunda güvence verdi. Filistin Vefa haber ajansına göre, Putin, Rusya'nın Filistin halkının haklarını destekleme konusundaki kararlı duruşunu vurguladı ve Filistin-Kudüs davasına tüm uluslararası forumlarda siyasi desteğini sürdüreceğini belirtti. Rusya Devlet Başkanı, İsrail’in Müslümanların Mescid-i Aksa’ya girişini engellemesini kınadı ve İsrail’in kutsal mekanların tarihi statüsüne saygılı olması gerektiğini ifade etti.  
Tel Aviv'deki bazı siyasi çevreler, Rusya'nın bu tutumunu iki ülke ilişkilerinde bir çatlağın başlangıcı olarak görürken, güvenlik çevreleri, Rusya'nın Ukrayna'daki savaş nedeniyle çok gergin olduğunu ve her türlü karşıt pozisyona aşırı tepki gösterdiğini söyledi. Ancak bununla birlikte  Moskova’nın İsrail’e kapıyı kapatmayı göze alamayacağı değerlendirildi. Rusya ve İsrail’in, Suriye’deki güvenlik koordinasyonunun, ortak çıkarlara dayandığına ve İran’ın Suriye’deki etkisinin sınırlandırılmasının Moskova’ya da yaradığına işaret eden kaynaklar, iki tarafın da gerilim tırmanmasını istemediğini vurguladı.  



Çin-Rusya işbirliğinin güçlenmesi, ABD'yi endişelendiriyor

Çin lideri Şi Cinping, mayısta Putin'i Pekin'de ağırlamıştı (Reuters)
Çin lideri Şi Cinping, mayısta Putin'i Pekin'de ağırlamıştı (Reuters)
TT

Çin-Rusya işbirliğinin güçlenmesi, ABD'yi endişelendiriyor

Çin lideri Şi Cinping, mayısta Putin'i Pekin'de ağırlamıştı (Reuters)
Çin lideri Şi Cinping, mayısta Putin'i Pekin'de ağırlamıştı (Reuters)

Çin ve Rusya'nın ortak askeri tatbikatları artırması ABD'yi endişelendiriyor.

Amerikan medya kuruluşu CNN'in analizinde, Pekin ve Kremlin'in geçen hafta düzenlediği geniş kapsamlı Okyanus-2024 tatbikatı, "ABD'ye yönelik bir gövde gösterisi" diye niteleniyor. 

Pasifik ve Arktik okyanusları başta olmak üzere Akdeniz, Hazar ve Baltık sularında gerçekleştirilen ve pazartesi günü sonlanan 7 günlük tatbikata 90 binden fazla asker, 500'den fazla savaş gemisi ve denizaltının yanı sıra en az 120 helikopter ve jet katıldı. 

Rusya lideri Vladimir Putin, bunun son 30 yıldır düzenlenen en büyük tatbikat olduğunu belirterek şunları söyledi:

Dost ülkelerimizle işbirliğimizi güçlendirmeye özel önem atfediyoruz. Bu, dünya genelinde jeopolitik gerilimin arttığı günümüzde özellikle önemlidir.

Alaska açıklarında temmuzda düzenlenen tatbikatta da Rus ve Çin ordularına ait bombardıman jetleri ilk kez birlikte uçuş yaparken görüntülendi. Diğer yandan Rusya'nın Alaska civarında son dönemde artan faaliyetlerinden rahatsız olan Amerikan ordusu, dün bölgeye asker sevk etti.

Washington merkezli düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nin verilerine göre 2014-2023'te iki ülke orduları her yıl en az 4, en fazla 10 ortak askeri tatbikat ya da devriye gerçekleştirdi. 

Analizde, son dönemde Rusya ve Çin arasında artan askeri işbirliğinin Washington'da tedirginlik yarattığına dikkat çekilerek şu ifadelere yer veriliyor:

Ortak tatbikatlar, nükleer silaha sahip iki gücün gelecekte olasi bir çatışmada birlikte harekete edip etmeyeceğine dair soruları gündeme getiriyor.

Putin, ABD'nin Ukrayna cephesinde saldırganlığını artırması durumunda birçok kez nükleer silah kullanma tehdidinde bulunmuştu. 

Sidney'deki Yeni Güney Galler Üniversitesi'nden Alexander Korolev, Rusya-Çin işbirliğine dair şu yorumları paylaşıyor: 

NATO müttefikleri kadar etkili biçimde birlikte çalışacak seviyede değiller fakat stratejik ortaklıklarını ve uyumluluklarını geliştirip pekiştiriyorlar.

Analize göre Putin, NATO'nun genişlemesini engellemeyi hedeflerken, Çin lideri Şi Cinping de Tayvan'ın kontrolünü ve Güney Çin Denizi'nin hakimiyetini ele geçirmek istiyor. 

Diğer yandan bazı analistlerse Rusya ve Çin arasındaki işbirliğinin henüz net bir hedefi takip etmediğini savunuyor. ABD merkezli araştırma kuruluşu CNA'den Elizabeth Wishnick, şu değerlendirmeleri paylaşıyor: 

Örneğin Tayvan'a yönelik bir Çin saldırısını destekleyen Rus uçakları görecek miyiz ya da Filipinler'le bir çatışmada Rus gemileri Çin donanmasını destekleyecek mi? Pek zannetmiyorum. Sırf daha fazla askeri tatbikat yaptıkları için birbirleriyle uyum içinde hareket ettiklerini varsayamayız.

Independent Türkçe, CNN, CBS News, Moscow Times