عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Yemen’den uluslararası topluma Husilere baskı yapılması çağrısı

Hükümet, parlamentonun tavsiyelerini uygulama ve Başkanlık Konseyi’nin talimatlarına uygun hareket etme sözü verdi.

Yemen Parlamentosu’nda bütçe oturumu düzenlendi. (SABA)
Yemen Parlamentosu’nda bütçe oturumu düzenlendi. (SABA)
    Aden/ Ali Rebi
TT
TT

Yemen’den uluslararası topluma Husilere baskı yapılması çağrısı

Yemen Parlamentosu’nda bütçe oturumu düzenlendi. (SABA)
Yemen Parlamentosu’nda bütçe oturumu düzenlendi. (SABA)

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Uleymi, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile ilk kez bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede Husi milislere ateşkese uymaları, sınır kapılarını açmaları ve Taiz şehrine uygulanan kuşatmayı sona erdirmeleri için uluslararası baskının önemli olduğunu vurguladı.  
Yemen hükümeti, görüşmeyle eş zamanlı olarak, Başbakan Muin Abdulmelik Said aracılığıyla parlamentonu tavsiyelerini uygulama ve Başkanlık Konseyi Başkanı Uleymi’nin açıklamaları doğrultusunda çalışma taahhüdünde bulundu.
Resmi kaynaklar, Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Uleymi’nin ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini aktardı. Kaynaklara göre iki yetkili, ‘çeşitli alanlardaki ikili ilişkiler, ABD’nin Yemen’e desteği, devletin restorasyonunun tamamlanması, reform programının uygulanması ve terörle mücadele alanında iş birliğinin sürdürülmesi’ başlıklarında uzlaşı sürecini ele aldılar.
Uleymi, ABD’nin 2014 yılından bu yana Yemen hükümetine, iktidar geçişine ve Yemen Başkanlık Konseyi’ne verdiği desteğe övgüde bulunurken Husi milislerin devam eden ihlallerine rağmen hükümetin insani ateşkese bağlı olduğunu vurguladı.
SABA haber ajansına göre Başkanlık Konseyi, uluslararası toplumun ‘Husi milislere vatandaşlar üzerinden boğucu kuşatmayı kaldırmaları da dahil ateşkese uymaları ve Taiz şehrinde geçişleri açmaları’ için baskı uygulamasının önemine dikkat çekti. Ayrıca Bakan Blinken’a da ‘içerisinde bulundukları zor koşullar, ekonomik çöküş ve derinleşen yoksulluk’ göz önüne alındığında Yemen ekonomisine desteği artırmak için uluslararası finans kurumları ile görüşmesi çağrısı yaptı.
Yemenli resmi kaynaklara göre ABD Dışişleri Bakanı, Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı ve üyelerini tebrik ederken Washington’ın hükümet tarafından alınan tüm ekonomik reformlara yönelik desteğine dikkat çekti. ABD’nin Birleşmiş Milletler (BM) tarafından desteklenen insani ateşkesi desteklediğini belirten Blinken, insanların acısını hafifletmek için Taiz şehrine çıkan yolların açılmasının önemli olduğunu vurguladı.
Diğer yandan Yemen Başbakanı yaptığı resmi bir açıklamada hükümetinin Yemen Başkanlık Konseyi ve Temsilciler Meclisi’nde güvenle ve daha fazla çaba, sistematik ve yapıcı çalışmalar ortasında bu zor dönemi atlatmak için ek bir teşvikte bulunduğunu belirtti. Başbakan ayrıca Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Uleymi’nin anayasal yeminini ettikten sonra yaptığı konuşmadaki başlıklara ve Temsilciler Meclisi’nin önemli tavsiyelerine bağlı olduğunu vurguladı.
Abdulmelik, hükümetinin başta Yemen Başkanlık Konseyi’ni kurup yeni bir çalışma ve başarı aşaması başlatarak ortaya koyduğu tarihi dönüşüm’ olmak üzere meydana gelen değişikliklere ve gelişmelere uyum sağlamak için çalışacağını söyledi. Başbakan ayrıca Konsey Başkanı’nın konuşmasında yer alan yönergelerin yanı sıra Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi çatısı altında Riyad’da gerçekleştirilen Yemen-Yemen istişarelerinin sonuçlarına ve çalışma programına da bağlı olduğunu vurguladı.  
Yemen Başbakanı, Temsilciler Meclisi’nin ‘Temsilciler Meclisi’nin hükümetin yürütme performansı üzerindeki etkin gözetimini’ ve ‘bu performansı ülkenin çıkarlarını yansıtacak şekilde bütünleştirmek için hükümet ve çeşitli anayasal kurumlar arasında yakın iş birliği arzusunu’ memnuniyetle karşıladı.
Hükümetinin ‘güven oturumlarına hâkim olan atmosferden’ duyduğu memnuniyeti ve Temsilciler Meclisi üyeleri tarafından sunulan yorumların ve yapıcı eleştirilerin önemini dile getiren Abdulmelik, parlamento ve hükümet arasındaki iş birliği ve entegrasyon düzeyini artıracak birçok başlığın üzerinde durulduğu bilgisini verdi.  
Yemen Başbakanı, hükümetin şu an meydana gelen tüm gelişmelere ve değişikliklere uyum sağlamak için yeni planlar geliştirmeye çalıştığını belirttiği açıklamasında ayrıca yetki devrinin, Yemen Başkanlık Konseyi’nin Aden’deki görevlerini yerine getirmesinin, sözleşmenin tamamlanmasının ve çeşitli devlet makamlarının hükümeti kazanımlarının önüne koyan adımlarının yeni bir dönemin başlangıcı olduğunu vurguladı. Bunun, planlarına ve performansına yansıyacağını kaydetti.  
Yemen Parlamentosu, Husi darbesinden bu yana ilk kez geçici başkent Aden’de düzenlediği ve Liderlik Konseyi üyelerinin anayasal yeminini ettiği oturumları sırasında bütçeyi görüştü. Ardından da perşembe günü Muin Abdulmelik hükümetine güvenoyu verdi.
Ordu medyası, Husilerin bu ayın başında yürürlüğe giren BM ateşkesini ihlale devam etmesiyle ilgili yaptığı açıklamada Ulusal Ordu güçlerinin geçen çarşamba günü Taiz, Hudeyde, Marib, Hacca, el-Cevf ve ed-Dali vilayetlerindeki farklı cephelerde milisler tarafından BM ateşkesine yönelik 105 ihlal tespit ettiğini aktardı.
Yemen silahlı kuvvetlerine bağlı medya merkezi tarafından yayınlanan bir rapora göre Husi milisler, aynı gün Taiz’in batısındaki el-Berh ve Hudeyde’nin güneyindeki Hays eksenlerinde 26 ihlal, Marib’in güney, batı ve kuzeybatı cephelerinde 24 ihlal, Hacca’nın batısındaki Harad ve Beni Hasan cephelerinde 22 ihlal, Taiz ekseninde 18 ihlal, Cevf iline bağlı el-Hazm’ın doğusundaki el-Cedafir ve Huishian’da 8 ve ed-Dali’nin Maris cephesinde 7 ihlal gerçekleştirdi.
Yemen ordu medyasında yer alan haberlere göre ordu güçleri, çarşamba akşamı silahlı Husi milislerin Hays eksenindeki et-Tuhayta’nın güneyinde meydana gelen sızma girişimlerini engelledi. Husi milislerin tüm cephelerde ordu mevzilerine karşı ateş açmaya devam ettiği belirtildi.
Haberlerde, Marib’i çevreleyen cepheler ile Hays eksenindeHusi keşif uçaklarının görüldüğü  aktarıldı.
BM ve uluslararası toplumun Yemen’deki ateşkese dair iyimserliğine rağmen Husiler, 2 Nisan’dan bu yana en az 2 binin üzerinde ihlal gerçekleştirdi. Bu nedenle ateşkesin çökme ihtimaline yönelik endişeler arttı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.

ARAP DÜNYASI

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir

ARAP DÜNYASI

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.