Şiddetli fırtınalar, 2050 yılına kadar her yerde iki kat daha fazla görülebilir

Yapılan yeni bir çalışma, önümüzdeki yıllarda dünyada şiddetli fırtına yaşanma olasılığının iki kat daha fazla olduğunu ortaya koydu (Reuters arşiv)
Yapılan yeni bir çalışma, önümüzdeki yıllarda dünyada şiddetli fırtına yaşanma olasılığının iki kat daha fazla olduğunu ortaya koydu (Reuters arşiv)
TT

Şiddetli fırtınalar, 2050 yılına kadar her yerde iki kat daha fazla görülebilir

Yapılan yeni bir çalışma, önümüzdeki yıllarda dünyada şiddetli fırtına yaşanma olasılığının iki kat daha fazla olduğunu ortaya koydu (Reuters arşiv)
Yapılan yeni bir çalışma, önümüzdeki yıllarda dünyada şiddetli fırtına yaşanma olasılığının iki kat daha fazla olduğunu ortaya koydu (Reuters arşiv)

Bilim adamları, iklim değişikliği nedeniyle dünyanın neredeyse tüm bölgelerinde 2050 yılına kadar iki kat daha fazla fırtına yaşanabileceğini açıkladı.
CNN’in haberine göre, Science Advances dergisinde yapılan çalışmada şiddetli fırtınalar Kategori 3 olarak değerlendirildi. Önümüzdeki yıllarda Kategori 3 şiddetindeki fırtınaların daha sık gerçekleşeceği ve gelişmemiş ülkelerde daha fazla insanın bu fırtınalardan etkileneceği belirtildi.
Araştırmacılar, bu fırtınaların hızlarının yüzde 20 oranında artabileceğini ortaya koydu. Kategori 4 ve Kategori 5 şiddetindeki fırtınaların daha sık yaşanacağı belirtildi. Çalışmaya göre bazı bölgelerde ise fırtınalarda yüzde 200’lük bir artış yaşanacak.
Amsterdam Üniversitesi’nde iklim bilimcisi olan ve çalışmanın başyazarı Nadia Bloemendaal, CNN’e verdiği demeçte, “Sonuçlarımız, şu anda düşük riske sahip bölgelerin iklim değişikliği yüzünden tropik fırtınalardan etkileneceğini gösteriyor. Orantısız şekilde gelişen ülkelerin gelecekte iklim değişikliği nedeniyle risk altında olduğunu görmek bizleri şok etti” dedi.
Araştırmacılar, gelecekteki iklim koşullarını tahmin etmek için STORM adını verdikleri istatiksel bir tahmin sistemi oluşturdu. Bloemendaal, yerel ölçekte yaşanacak değişimleri incelemek için kullandıkları yüksek çözünürlüklü rüzgar haritalarının olası riskleri değerlendirmek için oldukça önemli olduklarını belirtti.
Bilim adamları, Hong Kong çevresini ve Pasifik’in güneyindeki bazı bölgeleri, fırtına görülme olasılığının en fazla oranda arttığı bölgeler olarak değerlendirdi.
Yaklaşık 38 milyonluk nüfusuyla dünyanın en büyük metropolü olan Tokyo, yılda yüzde 4,6’lık bir oranla şiddetli fırtınalardan etkileniyor. Çalışma, bu oranın gelecekte yüzde 13,9’a yükseleceğini ortaya koydu.
Hawaii’de şiddetli fırtınalardan etkilenecek. Honolulu’da yılda yüzde 4’lük bir oranla şiddetli fırtınalar yaşanıyor. Bu sayı, ilerleyen yıllarda 8,6’ya yükselecek.
Araştırmacılar, fırtına görülme olasılığının artmasının nedeninin yükselen deniz sıcaklıkları olduğunu belirtti. Fosil yakıtlarının kullanılmasının artması, deniz sıcaklıklarını oldukça etkiliyor. Bloemendaal, daha sıcak suların şiddetli fırtınalar için daha uygun ortam sağlayacağını belirtti.
Bilim adamlarına göre fırtına sayısının artmayacağı bölgeler ise Meksika ve Bengal Körfezi. Bloemendaal, bu bölgelerdeki hava koşullarının gelecek yıllarda fırtına için daha elverişsiz olacağını açıkladı.
Bloemendaal, yaptığı açıklama şu ifadeleri kullandı:
“Küresel iklim modellemeleri, gelecekte herhangi bir bölgede atmosferin nasıl olacağını gösteriyor. Atmosferimiz nedeniyle, tropikal fırtınaların gelişimi için Meksika ve Bengal Körfezi’nde koşullar elverişsiz olacak. Meksika’da tropikal fırtınaların daha az yaşanması bekleniyor.”
Ancak bu bölgelerde tropik fırtınaların oluşması durumunda sıcak suların Kategori 3 ve daha şiddetli fırtınalar için ‘yakıt olacağı’ belirtildi.



Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
TT

Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

İlk kez bir robot, insan yardımı olmadan gerçekçi bir ameliyat gerçekleştirdi.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, robotun ekipten gelen sesli komutlara yanıt vererek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir operasyonu "sakince" gerçekleştirdiğini çarşamba günü açıkladı. Robot, gerçek hayattaki tıbbi acil durumlara özgü beklenmedik senaryolar sırasında bile yetenekli bir insan cerrahın uzmanlığını sergiledi.

Tıbbi robotik uzmanı Axel Krieger yaptığı açıklamada, "Bu ilerleme bizi belirli cerrahi görevleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri gerçekten anlayan robotlara taşıyor" diyor.

Bu kritik ayrım bizi, gerçek hasta bakımının karmaşık, öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik düzeyde uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere önemli ölçüde yaklaştırıyor.

"SRT-H" ya da "Surgical Robot Transformer-Hierarchy" (Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi) diye bilinen robot, Johns Hopkins cerrahlarının domuz kadavraları üzerinde yaptıkları operasyonları izleyerek ameliyat videolarıyla eğitim aldı. Videolarda görevleri açıklayan altyazılar vardı.

Johns Hopkins, robotun videoları izledikten sonra ameliyatı yüzde 100 doğrulukla gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Robotun ameliyatı gerçekleştirmesi daha uzun sürse de sonuçlar bir cerrahla kıyaslanabilir düzeydeydi.

Popüler yapay zeka sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle geliştirilen robotun, kanalları ve arterleri tanımlama, bunları hassas bir şekilde tutma, klipsleri stratejik olarak yerleştirme ve parçaları makasla kesme gibi 17 dakika süren görevleri tamamlaması gerekti.

Bu, Krieger'in "Akıllı Doku Otonom Robotu"nun (Smart Tissue Autonomous Robot) üç yıl önce bir hayvan üzerindeki ilk otonom robotik ameliyatta (canlı bir domuz üzerinde laparoskopi ameliyatı) yaptığından daha fazla görev içeriyor. O robot da özel olarak işaretlenmiş dokulara ihtiyaç duymuş, son derece kontrollü bir ortamda çalışmış ve katı bir cerrahi planı takip etmişti.

Buna karşılık SRT-H, tek tip olmayan anatomik koşullarda kusursuz bir performans sergiledi. Araştırmacılar robotun başlangıç pozisyonunu değiştirdiğinde ve safra kesesi ve çevresindeki dokuların görünümünü değiştiren kan benzeri boyalar eklediğinde bile durum böyleydi.

fgrthyju
Robot, popüler OpenAI sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle çalıştırılıyor. Robot 17 dakika süren görevleri tamamlayabildi (XinHao Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

Krieger geçen yıl sistemi kullanarak bir robotu üç kritik cerrahi görevi yerine getirecek şekilde eğitmişti: bir iğneyi yönlendirmek, vücut dokusunu kaldırmak ve dikiş atmak. Ancak bu görevlerin her biri sadece birkaç saniye sürmüştü.

Araştırmacı ekip bundan sonra sistemi daha fazla ameliyat türü üzerinde eğitip test etmek ve yeteneklerini tam bir otonom ameliyat gerçekleştirecek şekilde genişletmek istiyor.

Daha önce Johns Hopkins'te doktora sonrası araştırmacı olan ve artık Stanford Üniversitesi'nde çalışan başyazar Ji Woong "Brian" Kim, "Bu çalışma, otonom cerrahi robotların gerçek dünyada kullanılmasının önündeki bazı temel engelleri aştığı için önceki çabalara göre büyük bir sıçramayı temsil ediyor" diyor. 

Çalışmamız, yapay zeka modellerinin cerrahi otonomi için yeterince güvenilir hale getirilebileceğini gösteriyor; bu bir zamanlar çok uzak görünse de artık uygulanabilir olduğu kanıtlanıyor.

Bulgular hakemli dergi Science Robotics'te yayımlandı.

Independent Türkçe