Sudan: Hamideti’den ‘isyancı mühendislere’ gözdağı

Federal Komite Darfur'a ziyareti sırasında (SUNA)
Federal Komite Darfur'a ziyareti sırasında (SUNA)
TT

Sudan: Hamideti’den ‘isyancı mühendislere’ gözdağı

Federal Komite Darfur'a ziyareti sırasında (SUNA)
Federal Komite Darfur'a ziyareti sırasında (SUNA)

Sudan'ın Batı Darfur bölgesinde yer alan Cineyne kentindeki Kıreynik kasabasında geçtiğimiz Pazar günü Afrika ve Arap asıllı kabileler arasında çıkan çatışmalarda resmi kaynaklara göre 167 kişi öldü, 115 kişi yaralandı. Yerel kaynaklar ise ölü sayısının 201'den fazla olduğunu ve binlerce yaralı olduğunu duyurdu.
Diğer yandan Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) adını vermediği "mühendisler" grubunu olaylara karışmakla suçladı.
Hamideti, devletin sivillere karşı eksiklerinin olduğunu itiraf ederek şunları söyledi: “Şehitler, oturma eyleminin dağıtılması olayıyla başlayan kötü niyetli planların ve Güney Sudan, Kassala, Cineyne ve Güney Darfur'da art arda yaşanan olayların kurbanlarıdır. Bu olayların arkasında mühendisler var. Ülkede çıkarmak istedikleri ateş, Sudan halkını yakmadan önce kendilerini yakacak. Oturma eylemi dağıtıldığından beri olayı yatıştırmaya çalışıyoruz. Ne zaman bir yangın söndürsek, başka yerde yeni bir yangın çıkıyor."
Batı Darfur Valisi Hamis Abdullah Ebker, federal komite toplantısının ardından yaptığı basın açıklamasında şunları söyledi: “Batı Darfur, “tekrarlayan kabile çatışması” kaynaklı zor koşullardan geçiyor. Eyalet hükümetinin, düzenli teşkilatlarla koordineli olarak gösterdiği çaba ve aldığı önlemlere rağmen, saldırılar ve aşiret çatışmaları devam ediyor. Batı Darfur’un komşu Çad ile sınırının 750 kilometreyi bulması ve birçok ülkeye açık konumda olmasının yanı sıra, bölgede hukukun üstünlüğünün olmaması ve suçluların cezasız kalması, söz konusu olayların tekrarlanmasına neden oldu. Devletin, aşiret ihtilaflarını çözebilmek, saygınlık kazanmak, hukukun ve güvenliğin üstünlüğünü hayata geçirmek ve devlette istikrarı sağlayabilmek için eyalet başsavcısı, eyalet hükümetinin içinde bulunduğu düzenli kurumlarla koordineli olarak alınan kararlara ve hukuki desteğe ihtiyacı var. Vatandaşlar, yerel yönetim, gençlik ve çeşitli sosyal sektörler “devletin istikrarının temeli olarak barış içinde bir arada yaşamak ve toplum güvenliğini korumak” için çalışmalı.”
Sudan'ın Batı Darfur bölgesinde iki kabile arasında çıkan çatışmaların ardından düzenlenen komite toplantısına Egemenlik Konseyi üyesi ve Acil Sağlık Yüksek Komitesi Başkanı Abdulbaki Abdulkadir de katıldı. Abdülkadir, “Komitenin devlete yaptığı ziyaretin amacı, çeşitli güvenlik, insani ve sağlık yönleriyle sahadaki duruma vakıf olmak ve karar alıp hızlı çözüm bulunması için tavsiyelerde bulunmak.” dedi.
Sudan Sağlık Bakanı Heysem Muhammed İbrahim, Kıreynik ve Cineyne olaylarının patlak vermesinden bu yana bakanlığının acil servise sahip olduğunu söyledi.
Batı Darfur Hekimler Heyeti, Kıreynik olaylarının ardından yaralananlara tıbbi destek ve sağlık hizmeti verilmesine katkıda bulunmak için “doktorlar, sağlık çalışanları ve gönüllüleri” Cineyne Eğitim Hastanesi'ne gitmeye çağırdı.
Batı Darfur Hekimler Heyeti tarafından yapılan açıklamada ise şu ifadeler yer aldı: “Şehir genelinde kritik güvenlik durumu karşısında, sağlık çalışanları olarak hastalara karşı insani ve ahlaki görevimiz, mevcut imkanlar dahilinde tıbbi hizmet sunmak için gönüllü olmamızı gerektiriyor. Kıreynik kasabasında meydana gelen olaylarda yaralananlar, gerekli tıbbi destek ve sağlık hizmeti alamadan 4 gün boyunca felaket bölgesinde mahsur kaldılar.”
Bu bağlamda, Sudan Doktorları Merkez Komitesi, Cineyne ve Kıreynik’te yaşanan olaylarda ölü ve yaralı sayısının ürkütücü bir rakama ulaştığını açıkladı. Komitenin açıklamasına göre söz konusu olayların ürkütücü bilançosu: “177 ölü, kayda geçmeden toprağa gömülen çok sayıda ceset, 172 silahla yaralanma ve yangın kaynaklı yaşanan ölümler ve yaralanmalar.”
Batı Darfur bölgesinde yer alan Cineyne kentindeki Kıreynik kasabası, iki kabile arasında şiddetli ve kanlı çatışmalara tanık oluyor. Düzenli güçler ve Cancavid güçleri bu çatışmaya dahil olmakla suçlanıyor. Söz konusu şiddet olayları düzinelerce kişinin ölümüne ve yaralanmasına ve binlerce olduğu tahmin edilen kişinin kamplara göç etmesine yol açtı. Olaylar daha sonra başkent Cineyne’ye taşındı. Cineyne’de önceki gün şehrin bazı bölgelerinde silah ve ağır mühimmat sesleri duyuldu. Hartum'dan gelen güvenlik ve askeri takviyelerle alınan önlemlere rağmen Cineyne halihazırda ihtiyatlı bir sakinlik içinde yaşıyor.



Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International


İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.


Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.