Katliamlara öfkelenen Suriyelilerden rejimden hesap sorma çağrısı

Sivillerin 2013 yılında Şam’ın güneyindeki bir mahallede infaz edildiğini gösteren bir video yayınlandı.

The Guardian, Tadamon Mahallesi’ndeki katliama ilişkin görüntüler yayınladı.
The Guardian, Tadamon Mahallesi’ndeki katliama ilişkin görüntüler yayınladı.
TT

Katliamlara öfkelenen Suriyelilerden rejimden hesap sorma çağrısı

The Guardian, Tadamon Mahallesi’ndeki katliama ilişkin görüntüler yayınladı.
The Guardian, Tadamon Mahallesi’ndeki katliama ilişkin görüntüler yayınladı.

İngiliz The Guardian gazetesi tarafından yayınlanan, Suriye rejim güçlerine bağlı unsurların başkent Şam’ın Tadamon Mahallesi’nde, 2013 yılında işlediği bir ‘savaş suçunun’ görüntüleri krize neden oldu. Video, uluslararası toplumu ‘tutuklulara karşı işlediği iğrenç suçlar nedeniyle Suriye rejiminden hesap sormaya’ çağıran Suriyeliler, devrimci aktivistler ve muhalifler arasında büyük bir öfke dalgasına yol açtı.
Videoda onlarca sivilin toplu olarak infaz edildiği ve cesetlerin üst üste yığılarak derin bir çukura atıldıktan sonra yakıldığı görülüyor.
Suriye’nin kuzeybatısındaki Halep kırsalından muhalif aktivist olan Ahmed el-Ömer şu açıklamada bulundu:
“İngiliz The Guardian gazetesi tarafından yakın zamanda yayınlanan ve Suriye rejim güçlerinin onlarca sivil tutukluya yönelik toplu infazını ortaya çıkaran video ve soruşturma raporu, 2013 yılında başkent Şam’ın et-Tadamon Mahallesi’nde meydana geldi. Video, vatandaşların öfkelenmesine neden oldu. Geçen yıllarda rejim güçlerinin Suriye şehir ve mahallelerine yönelik baskınları, kitlesel tutuklamaları, sivilleri meydanlarda yakmaları ve evlere ateş açmaları sırasında tanık olunan vahşet ve suçlar, halkın hafızalarına kazınmış durumda. Rejim güçlerinin yaptıkları, uluslararası toplumun Şam’ın son 10 yılda Suriyelilerin haklarına karşı işlediği suçlara karşı sessiz kalması karşısında büyük bir şaşkınlığa neden oldu. Şehirler, uluslararası açıdan yasaklı olanlar da dahil olmak üzere silahlarla, varil bombalarıyla bombalandı ve siviller en korkunç şekilde ve yöntemlerle öldürüldü.”
Diğer yandan Şam kırsalından göç etmiş ve İdlib’in kuzeyinde yerinden edilmiş insanlar için kurulan bir kampta ikamet eden 56 yaşındaki Um Mazen, İngiliz gazetesi tarafından yayınlanan videoya ve yürütülen soruşturmaya ilişkin şunları söyledi:
“Bir gazete tarafından yayınlanan videoyu izlerken, Aralık 2013’te Şam kırsalındaki en-Nabek şehrinde rejim güçlerinin düzenlediği baskın operasyonunda gençlerin katledilmeleri, toplu olarak infaz edilmeleri ve aralarında çocukların da bulunduğu cesetlerin yakılması sahnelerinin de aralarında olduğu korkunç sahneler ile ilgili yoğun bir korku hissettim. Dehşet duydum.”
Eşi 2013 yılından bu yana tutuklu bulunan Um Mazen, 2013 yılında rejim güçlerinin Tadamon Mahallesi’nde gerçekleştirdiği ve onlarca sivilin korkunç bir şekilde infaz edildiği katliamın videosunu izledikten sonra duyduğu dehşet hissin halen devam ettiğini belirtti. Um Mazen, bu hissi ‘rejim güçleri tarafından alıkonulan ve akıbeti henüz bilinmeyen her eş ve oğul için, her kadın ve annenin hissettiği, onların her an öldürüleceği korkusu’ olarak nitelendirdi.
Suriye İslam Konseyi, Tadamon Mahallesi katliamıyla ilgili şu  açıklamayı yayınladı:
“Rejim güçlerinin Tadamon Mahallesi’nde işlediği korkunç suçun kurbanlarının ailelerine taziyelerimizi sunuyoruz, Allah onlara sabır verdin. Katillerden ve rejime destek verenlerden intikam almalarını nasip etsin. Suriye rejiminin suçları, ‘Sezar Yasası’nın dahli süreci ve ‘mezar kazıcının tanıklığı’ ile başlamadı. Tutuklularla parmaklıklar ardında yaşananlarla devam ettiği gibi Tadamon Mahallesi’nin katliamıyla da bitmeyecek.”
Açıklamada ayrıca mültecilerin geri dönüşüne ilişkin tartışmalara da dikkat çekildi:
“Nasıl ki ortak bir anayasa komitesinden veya uzlaşıdan söz etmek bu suçluların iktidarda olmasıyla mümkün değilse, herhangi bir Suriyelinin rejime iadesinin de onların ölümü anlamına geldiğini hatırlatıyoruz.”
 ‘Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu’ da yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Dünya, İngiliz gazetesinin (The Guardian) cani Esed rejimine ait unsurlara dair sızdırdığı katliamlarından birini üzüntüyle izledi. Unsurlar, onlarca sivili infaz ediyor, çukurlara atıyor ve cesetlerini vahşice yakıyor. Bu durum, Esed rejimi ve müttefiklerinin Suriye halkına karşı gerçekleştirdiği binlerce kanlı katliamdan sadece biridir. Suriyeliler tarafından bilinenler tüm dünyada görünür hale geldi. Bu durum, geride acımasız rejimin sayısız katliamdaki sorumluluğu konusunda herhangi bir şüphe bırakmadı. Şam’ın Tadamon Mahallesi’nde gazete tarafından takip edilen bu vahşet, bütünleşmiş ve failleri belli olan bir savaş suçudur. Bu ve benzeri belgelenmiş suçlar, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde adil bir hesap verebilirlik gerektiriyor. Bıçakla katliam yapma, kurşuna dizme, top, varil ve uçakla bombalama, kimyasal silahlarla boğma dahil her türlü suçu işleyen bu sistem varken Suriye’de ve bölgede barış olmaz. Tüm bunlar, uluslararası hesap verebilirlik dosyasının açılmasını, suçluların adil biçimde yargılanmasını, adaletin zaferini ve Suriyelilerin trajedisinin sona ermesini gerektirmektedir.”
İngiliz The Guardian gazetesi 27 Nisan Çarşamba günü Suriye rejim güçlerine bağlı Askeri İstihbarat Teşkilatı Bölge Şubesi olarak bilinen 227. şube unsurlarının, başkent Şam’ın güneyindeki Tadamon Mahallesi’nde sivillere yönelik toplu infazlarını gösteren bir video yayınladı. Videolar, Suriye rejim güçlerinin, cesetleri üst üste yığarak yaktığını da gösterdi. Yeni ortaya çıkan görüntüler, Nisan 2013’te Şam’ın güneyindeki Tadamon Mahallesi’nde işlenen, sivillerin tutuklandığı, gözlerinin ve ellerinin kelepçelendiği, vurulmak üzere olduklarının farkında olmadan infaz çukuruna doğru yürüdükleri katliama ışık tutuyor. 



Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
TT

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)

Refik Huri

Ukrayna savaşı, bazen unutulmuş bir savaş gibi görünse de Gazze ve Lübnan’daki savaştan ve İran'ın başını çektiği tüm “direniş ekseninden” çok daha tehlikelidir. Burada Ortadoğu için yeni bir sahne ya da büyüklerin onayladığı bir bölgesel güvenlik sistemine götürecek beklentiler olmaksızın çok fazla gürültü, slogan ve yıkım var. Gazze, savaş bitmeden sona erdi ve kimse onu yönetmeye hazır değil. Önceki “statüko”nun geri gelmesi yönündeki bahisler arasında, herhangi bir siyasi sempati olmaksızın ya da herhangi bir ülke İsrail ile ilişkilerinin gidişatında herhangi bir değişikliğe gitmeden Lübnan neredeyse tamamen yerle bir oldu. Ama Ukrayna'da oyun daha büyük.

Bu, kıtalararası balistik füzelerle ve Rusya'nın nükleer tehdidinin eşiğinde yürütülen bir savaş. Avrupa'yı kontrol etme ve yeni bir çok taraflı dünya düzeni kurma konusunda belirleyici bir savaş. Hayati bir jeopolitik ve stratejik konum ile bağlantıyı sağlama veya koparma savaşı. Zira Başkan Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Profesör Zbigniew Brzezinski'nin tekrarladığı gibi, “Ukrayna olmadan Rusya'nın imparatorluk olmaktan çıktığı” tarihsel bir gerçektir. Tıpkı Batı'nın, Moskova'nın bir imparatorluk olmasını engellemek için Ukrayna'yı Rusya'dan uzaklaştırmakta ısrar etmesi gibi, Başkan Putin de imparatorluğu kurmak için Ukrayna'yı geri almakta ısrar etti. Eski Almanya Şansölyesi Angela Merkel, başından beri bunu fark etmişti ve bunun nedenle anılarında Putin'i kızdırmamak için Ukrayna'nın NATO'ya katılımını ertelemeye çalıştığını söylüyor. Sovyetler Birliği ile Batı arasındaki Soğuk Savaş'ın sona ermesinden yıllar sonra, Rusya ile Batı arasında sıcak bir vekâlet savaşının yaşanması da bu nedenle kaçınılmaz.

ABD ile Çin arasında, Çin'in Tayvan'ı zorla ilhak etmeye karar vermesi durumunda daha da kızışabilecek soğuk savaşın kaçınılmazlığı da buradan kaynaklanıyor. Sahne her şeyi anlatıyor; ABD dünyanın zirvesinde endişeli ve gergin iken, Çin zirveye ulaştıktan sonra kendinden emin ve sakin. Rusya, korkutan ve korkan rolünde seferberlik halinde. NATO'nun kapısına kadar genişlemesinden korkuyor ve NATO'nun Ukrayna'yı kabul etmeyi düşünmesini engellemek için aceleyle savaşa girerek korkutuyor.

ABD, tüm uyarılara rağmen güçlünün yükselen güçten korkmasını simgeleyen “Thucydides” tuzağına düştü. Tarihçilere göre bu, Atina ile Sparta arasında yaşananların bir örneğidir. Güçlü Atina Sparta'nın artan gücünden korktuğu için kendisine savaş açmıştı. Ancak Çin, her ne kadar daha büyük, daha geniş bir tuzağa hazırlanıyor olsa da bu tuzağa düşmemeye çalışıyor.

Biden yönetimi Çin ile ilişkileri üç şekilde özetliyor: rekabet, husumet ve iş birliği. Trump yönetimi ise daha büyük bir şeyden söz ediyor. Başkan Şi Cinping iş birliği arzusunu kullanıyor ancak pratikte “dünyayı yeniden oluşturmak, Batı değerlerini uluslararası kurumlardan kovmak ve doları tahtından indirmek” istiyor. Stanford Üniversitesi'nden ve “Çin'e Göre Dünya” kitabı yazarının Elizabeth Economy’nin söylediğine göre, Şi ayrıca, “Kuşak ve Yol, küresel büyüme, küresel güvenlik ve küresel medeniyet” programlarını gerçekleştirmek için uluslararası uzlaşma çağrısında bulunuyor. Bu ise kısaca, sadece çok kutuplu bir sistemden ibaret olmayan yeni bir dünya düzenidir.

Ancak ABD'de ve tabii ki Avrupa'da, Çin ile anlaşmayı savunanlar da az değil. G7 ve G20 arasında ABD ve Çin’den oluşan “G2” fikrini öne sürenler var. Nitekim tarihçi Adam Tur, “Çin'in tarihsel yükselişine uyum” çağrısında bulundu. Siyaset bilimci Graham Allison, “Asya'daki Çin etkisinin” kabul edilmesi çağrısında bulundu. Ancak olumsuz dalga da artıyor. Tufts Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Michael Buckley, “hayati çıkarların çatıştığına ve iki ülkenin sistemlerinde bunun güçlü köklere sahip olduğuna, güç dengesinde büyük bir değişiklik olmadan düşmanlığın azaltılamayacağına, düşmanlığın iki tarafın birbirini yanlış anlamasından değil, birbirini iyi tanımasından kaynaklandığına” inanıyor. Dahası eski ulusal güvenlik danışman yardımcısı Matt Pottinger ve eski kongre üyesi Mike Gallagher Çin ile rekabeti yönetmeyi reddedip, Pekin ile çatışmacı bir söylem ve böylece “rekabeti kazanmayı” talep ediyorlar.

Şi’ye gelince Çin'in yükselişte, ABD'nin ise düşüşte olduğuna inanıyor. Çin Komünist Partisi'nin 2021 yılında yayınlanan “100 Yıllık Resmi Tarihçe”sinde şu ifadelere yer verildi: “Çin, dünya sahnesinde merkeze eskisinden daha yakın. Kendi doğuşuna hiçbir zaman bugün olduğundan daha yakın olmamıştı.”  Şi'nin istediği, Çin ile savaşın üzerinde çok fazla duman görmek isteyen ABD ile “dumansız bir savaş” kazanmaktır. Gerçek şu ki her zaman soğuk savaş zihniyetinden uzaklaşma çağrısında bulunan Çin, ABD’ye karşı bir soğuk savaş başlattı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre ABD'ye karşı koymak ve dünyadaki Amerikan hegemonyasını zayıflatmak için Rusya ile “sınırsız ortaklık” kurmayı tercih etti. Her ne kadar Çin, Kuşak ve Yol çerçevesinde yüzden fazla ülke ile anlaşmalar imzalamış olsa da Pew Vakfı'nın 2023 yılında tüm kıtalardan 24 ülkede yaptığı kamuoyu yoklaması, katılımcıların yüzde 22'sinin Çin'i tercih ettiğini, yüzde 60'ının ise ABD'ye olumlu baktığını ortaya koydu.

Oyun ikili bir oyun değil, üçlü bir oyun; Çin ve Rusya, ABD'ye karşı. Sıcak arena Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa, Gazze ve Lübnan savaşları nedeniyle de Ortadoğu ise ekonomik ve jeopolitik rekabetin soğuk arenası, Küresel Güney olarak adlandırılan bölgedir. Ama bu, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya ve Endonezya gibi rolleri olan büyük ülkeleri içerdiğinden coğrafi olarak tamamen güneyli değil. Aynı zamanda İran, Türkiye ve İsrail gibi rolleri olan bölge ülkelerini de içeriyor.

Hiç kimse bir soğuk savaşı tamamen kazanamaz. İlk soğuk savaş bile bir ölü ve bir yaralı ile sona erdi. Zafer coşkusu ve “tarihin sonu” konuşmalarının ardından yaşanan olayların da doğruladığı gibi, ölen Sovyetler Birliği, yaralı ise ABD’deydi.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.