Libya’da Dibeybe ve Başağa’nın petrol krizini çözme rekabeti

Washington'ın Libya’daki petrol üretiminin durdurulmasına yönelik ‘endişeleri’ devam ediyor

UBH Başbakanı Dibeybe, Başkent Trablus'ta yerel bir yolun açılışına katıldı (UBH)
UBH Başbakanı Dibeybe, Başkent Trablus'ta yerel bir yolun açılışına katıldı (UBH)
TT

Libya’da Dibeybe ve Başağa’nın petrol krizini çözme rekabeti

UBH Başbakanı Dibeybe, Başkent Trablus'ta yerel bir yolun açılışına katıldı (UBH)
UBH Başbakanı Dibeybe, Başkent Trablus'ta yerel bir yolun açılışına katıldı (UBH)

Abdulhamid ed-Dibeybe’nin başbakanı olduğu geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH), petrol sahalarının yeniden açılması konusunda ‘ileriye yönelik adımlar’ atma sürecinde olduğunu duyurdu. Bu açıklamanın yapıldığı sıralarda Dibeybe’nin rakibi İstikrar Hükümeti’nin Başbakanı Fethi Başağa’nın petrol krizini sona erdirmek için çeşitli taraflarla görüştüğü açıklandı.
Öte yandan ABD’nin Trablus Büyükelçiliği’nden Cumartesi akşamı yapılan açıklamada, Libya’nın petrol üretiminin ve ihracatının sürekli olarak kapanmalara maruz kalmasının, yaz aylarında daha sık ve uzun süreli elektrik kesintilerine ve yüksek maliyetlerle elektrik üretilmesine neden olabileceği belirtildi. Açıklamada, Libya Genel Elektrik Şirketi’nin (GECOL) bu sorunları hafifletmesine yardımcı olmaya devam edeceği vurgulandı.
ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın (USAID) Libyalı ve uluslararası ortaklara Libya’daki elektrik ağının istikrarı için sağlanan destek ve bu yaz elektrik üretimi beklentileri hakkında bilgi verdiğini açıkladı.  USAID, gereksiz elektrikli aletlerin kapatılmasını önerirken elektrik kesintilerini azaltmak ve petrol sahalarının kapanmasından kaynaklanan kısıtlamalar nedeniyle GECOL’un yakıt tasarrufu yapmasını sağlamak için yoğun elektrik kullanımını yoğun saatlerin dışına kaydırılması, klima kullanımının azaltılması tavsiyesinde bulundu.
Öte yandan Fethi Başaağa’ya yakın kaynakların aktardığına göre Başağa, Cumartesi akşamı Ankara’da Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) müsteşarı ile görüştü. Yerel basın, MİT müsteşarının Başağa’ya petrol sahalarının ve ihracat limanlarının kapatılmasından memnun olmadığını bildirdi. Başağa ise görüşmede, yakın bölgelerde yaşayanların uğradığı adaletsizliğin, ülkedeki zenginliğin adil bir şekilde dağıtılmaması ve bölgelerinde kalkınmanın olmamasının bir sonucu olduğunu söylerken bu konudaki talepleri yerine getirmek için çalışma sözü verdi.
Şu an bu konuya tam bir çözüm geliştirmek ve koordinasyon kurmak için toplantı yapmak isteyen taraflar olduğunu söyleyen Başağa, petrol gelirlerinin Dibeybe hükümetine aktarılmasından duyduğu şaşkınlığı ifade etti.
Hükümetinin yakında Temsilciler Meclisi'ne (TM) bütçe için bir plan sunacağını açıklayan Başağa, planın tüm bölgeleri kapsayan bir kalkınma vizyonuna sahip olduğunu vurguladı. Başağa, günlük hayatın çeşitli alanlarında daha önce eşi benzeri görülmemiş sıkıntılar çeken vatandaşların durumunu göz ardı etmeyeceğini de sözlerine ekledi.
Diğer taraftan UBH’nin Başbakan ve Bakanlar Kurulu İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil Cuma Amir, düzenlediği basın toplantısında, petrol sahalarının kapatılması dosyasını ele almakla görevli komitenin, petrol sahalarının yeniden açılması için ileriye yönelik adımlar attığını açıkladı.
Libya Ulusal Petrol Kurumu (NOC), daha önce olası bir çevre felaketini önleyebilmek için Zeytuna Limanı'ndaki mücbir sebep ilan etmişti. NOC, limandaki petrol stokunun azaltılması ve depolama kapasitelerinin artırılması için limanın çalışmasına derhal izin verilmesi çağrısında bulundu.
NOC tarafından yapılan açıklamada, limandaki petrol stokunun azaltılması ve depolama kapasitelerinin artırılması için limanın derhal çalışmasına ya da en azından bir sevkiyatın yapılmasına izin verilmesi çağrısı yapıldı.
Limanda düzenli bakım yapılamaması nedeniyle depolardan sızıntıların başladığı konusunda uyaran NOC açıklamasında, “Mumsu yapısı nedeniyle ham petrol miktarının ve taşıma hattının kaybolması ya da limandaki tanklardan ham petrolün sızması ve dolayısıyla bir çevre felaketine yol açması riski taşıyor” ifadelerini kullandı.
Bir başka gelişmede, idari ihlalle suçlanan UBH Kültür Bakanı Mebruke Osman, geçtiğimiz Cumartesi günü Abdulhamid ed-Dibeybe’nin talebi üzerine görevine geri döndü.
Dibeybe, Mebruke Osman’a işinin başına dönmesini istediği resmi bir mektup gönderdi. UBH Sözcüsü Muhammed Hammude, mektup sonrası Bakan Osman’ın görevine geri döndüğünü açıkladı.
Libya resmi haber ajansı LANA’da yer alan haberde Bakan Mebruke ile ilgili idari soruşturmadan sorumlu hükümet komitesinin, idari ihlal suçlamasını doğrulayacak bir kanıt bulunamadığı için Bakan’ın görevine iadesini tavsiye ettiği belirtildi. Habere göre komitenin raporunda, Bakanın herhangi bir idari ya da mali ihlal yaptığı suçlamasını inkar ettiği, Bakanlığın genel merkezinin tadilatına kamu parasının israf edilmesine dair hiçbir niyeti olmaksızın izin verdiğini ve kamu yararına uygun olduğunu söylediği belirtildi.
Öte yandan hükümeti tarafından yakın zamanda başlatılan ‘Hayata Dönüş Planı’ çerçevesinde Başkent Trablus'taki bir yolun üçüncü aşamasının açılışına katılan UBH Başbakanı Dibeybe, işçilere Ramazan Bayramı ve işçi bayramını tatil ilan eden bir karar yayınladıklarını duyurdu.
UBH Adalet Bakanı Halime Abdurrahman, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Zekat Fonu ile yapılan işbirliği, koordinasyon ve destek çerçevesinde ıslah ve rehabilitasyon kurumlarında bulunan vatandaşlardan borçlu olanların borçlarını ödemelerinin kolaylaştırılması amacıyla ‘kolaylaştırma’ sloganı altında bir girişim başlattı.
Bakan Abdurrahman, Cumartesi akşamı düzenlenen törende, girişimin, zorlu hayat şartları çerçevesinde başta ıslah ve rehabilitasyon kurumlarında bulunanlar olmak üzere iflas etmiş olan vatandaşların sıkıntılarını hafifletmeyi amaçladığını söyledi.
Bu arada NOC, dün Zeytuna Limanı’ndaki mücbir sebep halinin geçici olarak kaldırıldığını duyurdu. NOC, limanın petrol depoları boşaltılmadığı takdirde oluşabilecek çevre felaketinin önüne geçilmesi amacıyla geçici olarak çalışmaya devam ettiğini açıkladı.
NOC tarafından dün yapılan açıklamada,  petrol krizinin yakında çözülmesi umuduyla petrol tankerlerine yakıt sevkiyatı talimatı verildiği belirtildi. Açıklamada, ülkenin hayırsever insanlarının çabalarına övgüde bulunurken ilgili kişilerle düzenli ve sürekli olarak iletişim halinde olunduğu kaydedildi.



Irak'taki büyük bir doğalgaz sahasındaki çalışmalar İHA saldırısının ardından askıya alındı

Irak Kürdistanı, Süleymaniye ilindeki Kormor gaz sahası (Arşiv- Reuters)
Irak Kürdistanı, Süleymaniye ilindeki Kormor gaz sahası (Arşiv- Reuters)
TT

Irak'taki büyük bir doğalgaz sahasındaki çalışmalar İHA saldırısının ardından askıya alındı

Irak Kürdistanı, Süleymaniye ilindeki Kormor gaz sahası (Arşiv- Reuters)
Irak Kürdistanı, Süleymaniye ilindeki Kormor gaz sahası (Arşiv- Reuters)

Irak Kürdistanı'ndaki Kormor gaz sahasındaki mühendisler, dün yaptıkları açıklamada, insansız hava aracı (İHA) saldırısının sahadaki faaliyetlerin askıya alınmasına neden olduğunu duyurdular.

Kürdistan Bölgesi Doğal Kaynaklar ve Elektrik Bakanlıkları ortak bir açıklamada, saldırının ardından bölgedeki tüm elektrik santrallerine gaz arzının durdurulduğunu açıkladı. Güvenlik kaynakları, sahadaki depolama tanklarını vuran saldırının yangına yol açtığını ve bazı işçilerin yaralandığını bildirdi.

Şarku'l Avsat'ın Reuters'ten aktardığına göre bir işçi, çalışanların daha fazla saldırı korkusuyla sığındıkları sahadaki sığınağın içinden, "Bir İHA, sahadaki büyük bir gaz depolama tesisine saldırarak büyük hasara yol açtı ve yangın hala devam ediyor" dedi. Rudaw'ın X internet sitesinde yayınladığı bir videoda, saldırının ardından bölgeden dumanların yükseldiği görülüyor

Ortak açıklamada, iki bakanlıktan ve sahayı işleten BAE merkezli şirket Dana Gas'tan ekiplerin şu anda olay yerinde inceleme yaptığı belirtildi. Saldırının faillerinin kimliği henüz belirlenemedi.

Bu, son günlerde sahaya yapılan ikinci İHA saldırısı. Pazar akşamı, Irak Kürt güvenlik güçleri, sahaya ulaşmasını engellemek için bir İHA’yı düşürdü.


Lübnan, İran'ın Hizbullah'ın silahlarına ilişkin ısrarını reddetti

Meclis Başkanı Nebih Berri, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati'yi kabul etti, (Temsilciler Meclisi Başkanlığı)
Meclis Başkanı Nebih Berri, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati'yi kabul etti, (Temsilciler Meclisi Başkanlığı)
TT

Lübnan, İran'ın Hizbullah'ın silahlarına ilişkin ısrarını reddetti

Meclis Başkanı Nebih Berri, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati'yi kabul etti, (Temsilciler Meclisi Başkanlığı)
Meclis Başkanı Nebih Berri, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati'yi kabul etti, (Temsilciler Meclisi Başkanlığı)

Lübnan dün, İran'ın Hizbullah'ın silahlarına verdiği sürekli desteği reddettiğini yineledi. Dışişleri Bakanı Yusuf Recci, "Bizim için su ve ekmekten daha önemli olan, egemenliğimiz, özgürlüğümüz ve ülkemizi mahveden ve bizi yıkıma sürüklemeye devam eden ideolojik sloganlardan ve sınır ötesi bölgesel gündemlerden uzak, iç karar alma mekanizmalarımızın bağımsızlığıdır." dedi.

Lübnan'dan gelen bu ret cevabı, İran Dini Lideri'nin uluslararası ilişkiler danışmanı Ali Ekber Velayeti'nin, "Hizbullah'ın bugünkü varlığı Lübnan için vazgeçilmezdir" demesinin ardından geldi. Velayeti, "Siyonist oluşumun Lübnan'a karşı işlediği devam eden saldırılar ve suçlar, (Hizbullah'ın) varlığının Lübnan için günlük ekmekten daha önemli hale geldiğini gösteriyor" dedi.

Benzer bir bağlamda, Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn ile Güney Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, iki ülke arasındaki deniz sınırı belirleme çalışmalarının tamamlandığını duyurarak, anlaşmanın ikili ve bölgesel iş birliğinde yeni aşamaya kapı açan stratejik bir dönüm noktası teşkil ettiğini vurguladılar.

Aynı zamanda İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, "İsrail'in güvenliği garanti altına alınmazsa Lübnan'ın barışa kavuşamayacağı" uyarısında bulunarak, Lübnan ile deniz sınırı belirleme anlaşmasından çekilme tehdidinde bulundu.


Hamas: İsrail'in Refah tünellerinde mahsur kalanların peşine düşmesi Gazze Anlaşmasını ihlal ediyor

Cibaliye, Kuzey Gazze Şeridi, 25 Kasım 2025 (AFP)
Cibaliye, Kuzey Gazze Şeridi, 25 Kasım 2025 (AFP)
TT

Hamas: İsrail'in Refah tünellerinde mahsur kalanların peşine düşmesi Gazze Anlaşmasını ihlal ediyor

Cibaliye, Kuzey Gazze Şeridi, 25 Kasım 2025 (AFP)
Cibaliye, Kuzey Gazze Şeridi, 25 Kasım 2025 (AFP)

Hamas hareketi yaptığı açıklamada, İsrail'in Refah tünellerinde mahsur kalanların peşine düşme, öldürme ve tutuklama konusundaki ısrarının Gazze ateşkes anlaşmasının açık bir ihlali olduğunu belirtti. Hamas yaptığı açıklamada, “İşgalin Refah tünellerinde mahsur kalan direnişçilerin peşine düşme, öldürme ve tutuklama yoluyla işlediği vahşi suç, Gazze ateşkes anlaşmasının açık bir ihlali ve anlaşmayı baltalama ve çökertme yönündeki devam eden girişimlerin kesin kanıtıdır” ifadelerini kullandı.

Hamas, savaşçılar ve evlerine dönüş sorununu çözmek için geçtiğimiz ay boyunca çeşitli siyasi liderler ve arabulucularla temaslarda bulunarak önemli çabalar sarf ettiğini belirtti ve “Ancak İşgal, öldürme, kovalama ve tutuklama söylemlerine öncelik vererek tüm bu çabaları engelledi” ifadelerini kullandı.

 İsrail, bu ayın başlarında Teğmen Hadar Goldin'in naaşını teslim almasının ardından, tünellerden güvenle çıkabileceklerine dair verdiği sözü görmezden gelerek, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah kentinde tünellerde saklanan Hamas'ın silahlı kanadı Kassam Tugayları'nın peşine düştü, onlara yönelik operasyonlarını yoğunlaştırdı.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, salı sabahı ordu güçlerinin, Gazze'nin güneyindeki Refah kentinde, bölgedeki bir tünelden çıktıklarına inanılan altı militanı hedef aldığını söyledi.

İsrail ordusu, hava kuvvetlerinin militanlara ateş açtığını belirtti. Daha sonra bölgede bir ceset bulunurken, yakınlardaki bir çatışmada üç silahlı adamın daha öldürüldüğünü, askerlerin ayrıca bir binada bulunan iki militanı tutukladığını açıkladı.

İsrail medyası, ateşkes anlaşmasına göre İsrail kontrolü altında olan Refah bölgesinde onlarca silahlı adamın bir yeraltı tüneline sığındığını bildirdi. Bu kişilere güvenli koridor sağlama taleplerine ilişkin müzakereler başarısızlıkla sonuçlandı.

İsrail Kamu Yayın Kurumu’na göre “Tutuklananlar, kendilerini sorgulamak üzere götüren askerlere ateş açmadan Nahal Tugayı'na teslim oldular. Askerler sorguda Refah'ın doğusundaki el-Cüneyne semtinde devam eden operasyona yakın tünellerde ve bölgelerde kalan militan sayısı hakkında yeni bilgiler edinmeye çalıştılar.”

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre geçen hafta 20 militan etkisiz hale getirildi, 8 militan ise bölgeden kaçmaya çalışırken tutuklandı.

İsrail askeri kaynakları, bölgede yaklaşık 40 militan olduğunu tahmin ediyor. Bu sayı, son günlerde 60 ila 80’di. Kaynaklar, Refah'taki Doğu Bölgesi Tabur komutanı veya yardımcısının da bu militanlar arasında olduğunu tahmin ediyor.

Artan baskı

İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nin en güneyinde bulunan kentte son kalan tünellere yönelik operasyonlar başlatarak, Hamas militanları üzerindeki baskısını artırmaya başladı. İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, bu savaşçılara güvenli geçiş sağlayacak her türlü çözümü reddederek, sert bir tutum benimsedi. Onları öldürmenin veya teslim olmaya zorlamanın önemini vurguladı. Kuvvetlerine bu doğrultuda talimat verdi ve yaklaşık iki hafta önce onların peşine düşüp yakalamak için askeri harekâtlarını yoğunlaştırdı.

Hamas, arabulucularla koordinasyon halinde, savaşçılarının güvenli bir şekilde bölgeden çıkışını garanti eden bir çözüm karşılığında, 2014’teki savaşta esir alınan Teğmen Hadar Goldin'in naaşının iadesi konusunda mutabakata varmıştı.

 İsrailli Teğmen Hadar Goldin'in naaşı 2014'ten beri Hamas'ın elindeydi (İsrail medyası).

İsrailli Teğmen Hadar Goldin'in naaşı 2014'ten beri Hamas'ın elindeydi (İsrail medyası).

ABD, bu süreci tamamlamak için başta Türkiye olmak üzere arabulucularla çalıştı. Hamas, savaşçılarının güvenli bir şekilde çıkışı için çalışılacağına dair güvence aldıktan sonra naaşı teslim etti. Ancak Trump yönetiminin temsilcileri İsrail'i bu konuda ikna edemedi ve mesele çözümsüz kaldı.

Üst düzey bir Hamas heyeti, geçtiğimiz günlerde Mısır İstihbarat Şefi Hasan Reşad ile Refah tünellerindeki savaşçılar konusunu görüştü. Hamas heyeti, Mısır tarafının savaşçıların güvenli bir şekilde bölgeden çıkışı ve can güvenliklerinin sağlanması için tüm arabulucular ve taraflarla yoğun bir şekilde çalışmasını talep etti.

Hamas kaynakları Şarkul Avsat'a, İsrail'in uzlaşmaz tutumu ve işgalcilerin herhangi bir çözümü reddetmesi nedeniyle sorunun çözümsüz kaldığını söyledi.

Devam eden ihlaller

İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki ihlalleri de devam etti. Bir İsrail tankından ateşlenen top mermisi, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Magazi Mülteci Kampı’nın doğusunda odun toplayan bir Filistinliyi öldürdü. Bir Filistinli de Gazze Şeridi'nin güneyinde bulunan Han Yunus'un doğusundaki Beni Süheyla beldesine düzenlenen İHA saldırısında hayatını kaybetti. Bir diğer Filistinli ise iki gün önce beldeye düzenlenen saldırıda aldığı yaralar nedeniyle hayatını kaybetti.

İsrail güçleri, Sarı Hat'ın doğusunda kontrolü altındaki bölgelerde ve Hamas kontrolündeki çevre bölgelerde Filistinlilerin evlerini ve altyapıyı büyük çapta yıkmaya devam ediyor. Bu bölgelerde hava saldırıları, topçu bombardımanı ve silahlı çatışmalar yaşanıyor.

Trump (Beyaz Saray) planına göre Gazze'den çekilişin aşamalarını gösteren haritaTrump (Beyaz Saray) planına göre Gazze'den çekilişin aşamalarını gösteren harita

Gazze Sağlık Bakanlığı günlük raporunda, son 24 saatte (Salı öğleden sonra ve dün arasında) Gazze Şeridi'ndeki hastanelere iki yeni ölü ve sekiz yeni ulaşılan naaş olmak üzere 10 cenaze geldiğini duyurdu. Böylece ateşkesten bu yana toplam ölü sayısı 347'ye (dünkü yeni kayıplar hariç), yaralı sayısı 889’a ulaştı. Savaş sırasında ve daha önceki dönemlerde düzenlenen hava saldırılarında hayatını kaybedenlerin 596'sının cenazesine ulaşıldı.

7 Ekim 2023'ten bu yana İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı 69 bin785'e, yaralıların sayısı ise 170 bin 965 kişiye yükseldi.

Bakanlık ayrıca, İsrail tarafından Uluslararası Kızılhaç Komitesi aracılığıyla teslim edilen 15 Filistinlinin naaşının teslim alındığını duyurdu. Böylece teslim alınan toplam naaş sayısı 345'e ulaştı ve bunlardan 99'unun kimliği belirlendi. Bakanlık, ekiplerinin naaşları muayene, kaydetme ve ailelerine teslim hazırlıkları kapsamında, yerleşik tıbbi prosedür ve protokollere göre incelemeye devam ettiğini belirtti.

Son cenazeleri teslim etme operasyonu, Hamas ile İsrail arasında gerçekleşen ve İsrail'in bir başka rehinenin cenazesini teslim aldığı takasın bir parçasıydı. Böylece Gazze Şeridi'nde biri İsrailli işçiye, diğeri ise Taylandlı bir işçiye ait iki cenaze kaldı.