Suudi Arabistan sineması İsveç'in Malmö kentinde düzenlenen Arap Film Festivali’nin onur konuğu

“Erbaun Ammen ve Leyle” filmi İsveç'teki Malmö Film Festivali'nde gösterime girdi (Şarku’l Avsat)
“Erbaun Ammen ve Leyle” filmi İsveç'teki Malmö Film Festivali'nde gösterime girdi (Şarku’l Avsat)
TT

Suudi Arabistan sineması İsveç'in Malmö kentinde düzenlenen Arap Film Festivali’nin onur konuğu

“Erbaun Ammen ve Leyle” filmi İsveç'teki Malmö Film Festivali'nde gösterime girdi (Şarku’l Avsat)
“Erbaun Ammen ve Leyle” filmi İsveç'teki Malmö Film Festivali'nde gösterime girdi (Şarku’l Avsat)

Suudi Arabistan sineması, 4-9 Mayıs tarihleri ​​arasında İsveç’in Malmö kentinde 12’ncisi düzenlenecek olan Malmö Arap Film Festivali’nin (MAFF) onur konuğu olacak. Festivalde Suudi Arabistan filmlerinin gösterimleri ve Suudi Arabistan’da film yapımı üzerine özel seminerleri içeren etkinlikler yapılacak.
Festivalde Suudi Arabistan yapımı uzun metrajlı beş film gösterilecek. Bunlar, Muhammed el-Halil'in yönettiği “Erbaun Ammen ve Leyle” (Kırk Yıl Bir Gece), Abdulaziz eş-Şelahi’nin “Had et-Tar” (Uçmanın Sınırı), Kibon Shizuno'nun (Suudi-Japon ortak yapımı) “er-Rıhle” (Seyahat), Faris Kuds’ün “Şemsu’l-Mağrife” (Bilgi Güneşi) ve Ömer Naim'in “et-Tarik” (10 nolu Yol) filmleri olacak. Ayrıca 7 kısa film de festivalde yer alacak. Bunlar ise Hala el-Haid'in yönettiği (Suudi-Amerikan ortak yapım) "Ummu’s-Saaf va Al-Lif" (Ummu's-Saaf ve El-Lif), Halid Zeydan'dan “Havas" (Havas), Mucteba Said’in yönettiği (Suudi-Alman-Fransız ortak yapımı) “Zeval” (Affedilen), Vicdan el-Merzuk’un yönettiği "Saaf" (Yapraklar), Mansur el-Bedran'dan “Şems 89” (Güneş 89), Halid Fahd'ın "et-Tair es-Sagir” (Küçük Kuş) ve Feyza Amba'nın “Nur Şems” (Güneş Işığı) adlı filmlerdir.
Festivalin resmi programına Suudi Arabistan yapımı dört film katılıyor. Bunlar arasında uzun metrajlı film kategorisinde Maan Abdurahman ve Yasir Abdurrahman'ın yönettikleri “Film Cunun” (Delilik) ve Ragid el-Berki'nin “Telefon Hırban” (Bozuk Telefon) ile kısa film kategorisinden Fahd Fayiz'in yönettiği “Diyar Hasma” (Hasma Diyarı), Nura el-Mevlid ve Ragid el-Nahdi’nin yönettikleri “Kavarir” (Şişeler) ve Binbir Gece Masalları kategorisinde Ruba Hafaci, Fatıma el-Hazımi ve Nur el-Emir’in yönettikleri filmler yer alıyor.
Festivaldeki etkinlikler arasında ise Suudi Arabistan Film Otoritesi’ni ve girişimlerini tanıtmayı amaçlayan bir seminer, ‘Film Yapımcıları’ programının yoğun eğitim programı ‘Yetenekler Köprüsü’ ve Malmö Film Endüstrisi Destek Programı’na katılan projeler yer alıyor. Etkinlikler Suudi Arabistan Müzik Orkestrası’nın sunacağı Suudi sanat gecesi ile sona erecek.
Suudi Arabistan Film Otoritesi Başkanı Abdullah Al Ayyaf, festivale katılımın sektörü inşa etme yolculuğuna katkıda bulunan ortaklıklar kurmak amacıyla Suudi Arabistan sinemasının uluslararası platformlardaki varlığının devamı niteliğinde olduğunu söyledi. Al-i Ayyaf, özellikle Suudi Arabistan’da film endüstrisini destekleyen ve teşvik eden bir hükümet sistemi olması, özel sektörden önemli ortaklıklar ve çeşitli üretim projelerini mümkün kılan büyük bir coğrafi çeşitlilikle, Suudi Arabistan’daki film endüstrisi çevresindeki büyük değişimden sonra uluslararası film festivallerinin Suudi Arabistan’daki yetenekleri öne çıkarma ve aynı zamanda uluslararası film endüstrisindeki yetenekleri de Suudi Arabistan’a çekmek için bir alan oluşturduğuna işaret etti.
Malmö Arap Film Festivali’nin Avrupa'nın en büyük Arap filmleri etkinliği olması dikkati çekiyor. İlk olarak 2011 yılında düzenlenen Festival ve o tarihten beri her yıl düzenleniyor. Festival kamuoyunu ve uzmanları ilgilendiren yapıcı diyalogları yönetme konusunda önemli adımlar atmıştır. İsveç, birçok kültürü bünyesinde barındıran ve büyük bir Arap topluluğunun yaşadığı bir ülkedir. Böyle bir ülkede düzenlenen festivalin görevi, evrensel bir görsel dil olan sinema aracılığıyla bu kültürler arasında köprüler kurmak ve çeşitliliği içinde insani boyutunu ortaya koymaktır.



146 bin yıllık kafatası Denisova insanlarının yüzünü nihayet ortaya çıkardı

146 bin yıllık kafatasında Denisova insanlarına ait protein ve DNA izleri bulundu (Qiaomei Fu)
146 bin yıllık kafatasında Denisova insanlarına ait protein ve DNA izleri bulundu (Qiaomei Fu)
TT

146 bin yıllık kafatası Denisova insanlarının yüzünü nihayet ortaya çıkardı

146 bin yıllık kafatasında Denisova insanlarına ait protein ve DNA izleri bulundu (Qiaomei Fu)
146 bin yıllık kafatasında Denisova insanlarına ait protein ve DNA izleri bulundu (Qiaomei Fu)

Araştırmacılar ilk kez Denisova insanlarına ait tam bir kafatası keşfetti. Bulgular bu antik insanların nasıl göründüğünün nihayet anlaşılmasını sağlıyor.

2010 gibi yakın bir tarihte keşfedilen Denisova insanları, Neandertallerle birlikte Homo sapiens'in (modern insanlar) en yakın akrabası. Sibirya'daki Denisova isimli mağarada bir parmak kemiği yoluyla keşfedilen bu insan türü bilim dünyasını şoke etmişti. 

Aradan geçen zamanda paleontolog Dr. Qiaomei Fu ve diğer araştırmacılar, Denisova mağarasından çıkarılan diş ve kemik parçalarında, Tibet'teki bir mağara zemininde ve hatta bugün Asya ve Pasifik'te yaşayan insanlarda Denisova DNA'sının izlerini bulmaya devam etti.

Ancak hakkında hâlâ çok az şey bilinen bu türle ilgili gizemlerden biri de nasıl göründükleriydi. Dr. Fu ve ekip arkadaşları bu sorunun cevabını beklenmedik bir yerden, zorlu bir süreçle bulmayı başardı. 

Çin'in Harbin kentinde 1933'te bir işçi tarafından bulunan bir kafatası, yıllar sonra bilim insanları tarafından incelendiğinde en az 146 bin yıllık olduğu tespit edilmişti.

Paleoantropolog Dr. Qiang Ji ve ekip arkadaşları kafatasının düz yanakları ve geniş bir ağzı olan, çenesiz bir erkeğe ait olduğu sonucuna varmıştı. Devasa kafatası, büyük bir vücuda sahip olduğunu ve beyninin ortalama bir modern insanınkinden yaklaşık yüzde 7 daha büyük olduğunu gösteriyor.

Araştırmacılar bütün bu özelliklere dayanarak örneğin daha önce bilinmeyen bir insan türüne ait olduğu sonucuna varmış ve 2021'de ona Homo longi adını vermişti. Fosilin bulunduğu Kara Ejderha Nehri bölgesinden dolayı bu insan türü "Ejderha Adam" diye biliniyor.

Ancak kafatasının bir Denisova insanından kaldığından şüphelenen Dr. Fu, örneği tekrar inceleyerek DNA kalıntıları aradı. 

İlk denemelerinde DNA'ya rastlamayan araştırmacılar örneği proteinler aracılığıyla kimliklendirmeye çalıştı. DNA'dan daha dayanıklı olan proteinler genetik ipuçları sağlayabiliyor.

95 protein saptayan ekip, bunlardan bazılarının Denisova insanlarındaki varyantlar olduğunu belirledi. 

fgbhju
Yeni bulgular Denisova insanlarının görüntüsünün oluşturulmasını sağladı (Chuang Zhao)

Dr. Fu yine de DNA yoluyla bu bulguları desteklemek için kafatasındaki tek dişi incelemeye koyuldu. Öte yandan diş plağı çok dayanıklı bir materyal olmasına rağmen araştırmacılar bu örneklerde genellikle dişin sahibinin değil, bakterilerin DNA'sını bulur.

Ancak dikkatli bir inceleme sonucunda kafatasının bir Denisova insanına ait olduğunu kanıtlayan çok az miktarda DNA bulmayı başardılar. Dr. Fu "Yalnızca bilinen 7 Denisova insanında bulunan 27 gen varyantı içeriyor" diyerek ekliyor: 

Bunların hiçbiri modern insanlardan bulaşmış olamaz.

Çalışmada yer almayan çeşitli uzmanlar da Ejderha Adam'ın asılında Denisova insanı olduğuna katılıyor. Max Planck Enstitüsü'nden genetikçi Janet Kelso, "olağanüstü" dediği keşfi şöyle değerlendiriyor:

Harbin bireyinin DNA'sının sertleşmiş plak tabakasında, onun Denisova insanı olduğunu başarıyla belirleyebilecek kadar iyi korunması büyüleyici.

Bulguları hakemli dergiler Science ve Cell'de dün (18 Haziran) yayımlanan yeni çalışma, bu türün tanımlanmasından yıllar sonra görünüşleri hakkında fikir vermesi açısından büyük önem taşıyor.

Pekin'deki Omurgalı Paleontoloji ve Paleoantropoloji Enstitüsü'nden Dr. Fu "15 yılın ardından Denisova insanlarının yüzünü gördük" diyor: 

Bu gerçekten çok özel bir duygu, çok mutluyum.

Ancak paleontolog bunun tek bir popülasyonu temsil edebileceğini de belirtiyor. Ekip, Harbin kafatasının, fosilleri yaklaşık 200 bin yıl öncesine tarihlenen gruba ait olduğunu saptadı. Fakat yine Denisova mağarasında bulunan 66 bin yıllık parmak kemiği, başka bir soya aitti.

Dr. Fu bütün bu genetik çeşitlilikten dolayı Harbin kafatasının tipik bir Denisova insanı yüzü olduğunu kesin bir şekilde söyleyemiyor.

Yeni çalışma bu türün ismi hakkında tartışmaları da beraberinde getirdi. Bazı uzmanlar Denisova insanlarına artık Homo longi denmesi gerektiğini düşünürken, diğerleri pek emin değil. 

Paleoantropolog Chris Stringer "Homo longi, bu grup için uygun tür adı" derken, meslektaşı John Hawks, bu türün modern insanlarla çiftleşmiş olmasının, onları Neandertallerle birlikte Homo sapiens'in bir soyu haline getirdiğini savunuyor:

Bunların hepsinin Homo sapiens olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim.

Independent Türkçe, National Geographic, New York Times, Science