Yaptırımlardan etkilenen bir Rus otomobil üreticisi, İran'dan yedek parça istedi

Rusya'nın İjevsk şehrindeki AvtoVAZ firması kapsamındaki Lada otomobil fabrikasının montaj hattındaki çalışanlar (Reuters)
Rusya'nın İjevsk şehrindeki AvtoVAZ firması kapsamındaki Lada otomobil fabrikasının montaj hattındaki çalışanlar (Reuters)
TT

Yaptırımlardan etkilenen bir Rus otomobil üreticisi, İran'dan yedek parça istedi

Rusya'nın İjevsk şehrindeki AvtoVAZ firması kapsamındaki Lada otomobil fabrikasının montaj hattındaki çalışanlar (Reuters)
Rusya'nın İjevsk şehrindeki AvtoVAZ firması kapsamındaki Lada otomobil fabrikasının montaj hattındaki çalışanlar (Reuters)

Bir Rus otomobil üreticisi, Ukrayna işgali sonrası Batı'nın uyguladığı yaptırımlar nedeniyle tedarik edemediği parçaları İran'dan istedi.
Resmi IRNA haber ajansının bildirdiğine göre İran Otomotiv Parça Üreticileri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Bahreyniyan, bir Rus otomobil üreticisinin yedek parça satın almak için iletişime geçtiğini aktardı. Hangi firma olduğunu ise açıklamadı.
Pazartesi günü geç saatlerde açıklamalarda bulunan Bahreyniyan, söz konusu parçalar arasında fren sistemleri, emniyet kemerleri, hava yastıkları, jenatörler, klimalar, termostatlar ve elektrikli cam sistemleri bulunduğuna değindi.
Bahreyniyan aynı zamanda “Rus otomobil üreticisinin İran merkezli yedek parça üreticileriyle işbirliği talebi göz önüne alındığında, Rusya otomobil pazarına kalite ve üretim miktarı açısından Rusya ile tanışma kabiliyetine sahip şirketler girebilir” dedi.
AFP’nin haberine göre, motor soğutucuları ve denge sistemleri gibi bazı otomobil parçaları geçtiğimiz yıllarda İran’dan Rusya'ya ihraç edilmişti.
İran, nükleer programı üzerine dünya güçleriyle yaptığı anlaşmadan Washington'un tek taraflı olarak çekilmesinin ardından 2018'de ABD’nin uyguladığı sert ekonomik yaptırımların yansımalarına maruz kalmıştı.  
Batılı şirketler, ülke ekonomisinin genişlediği son 20 yılda otomobil üretimi için Rusya pazarına girmişti. Ancak Rusya’nın Şubat ayında Ukrayna’ya yönelik başlattığı harekat sebebiyle Audi, Honda, Jaguar ve Porsche dahil olmak üzere yabancı şirketlerin çoğu Rusya'ya araç veya parça satmayı bırakmıştı.
BMW, Ford, Hyundai, Mercedes, Volkswagen ve Volvo da Rusya'da üretimi askıya alan şirketler arasında yer alıyor.
Büyük bir kısmına Fransız Renault Nissan grubunun sahip olduğu Rusya otomobil üreticisi AvtoVAZ ise ithal parça eksikliği nedeniyle üretimi neredeyse durdurdu.
Rusya'yı boykot etmesi yönünde ciddi bir baskı altındaki Renault grubu, AvtoVAZ'dan çekilme konusunu değerlendiriyor.
Renault AvtoVAZ, devlete ait savunma holdingini Rostec ile ortaklaşa yürütüyor. Rostec’in başında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yakın müttefiki Sergey Chemezov bulunuyor. Chemezov, Batı tarafından yaptırım uygulanan isimler arasında yer alıyor.



Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
TT

Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)

Hindistan'ın kuzeyindeki Akalia Kalan köyü sakinleri 7 Mayıs günü erken saatlerde art arda gelen patlama sesleri üzerine yataklarından fırladılar. Dışarı çıktıklarında bir alev topunun başlarının üzerinden geçerek yakındaki bir tarlaya düştüğünü gördüler. Enkazın bir savaş uçağı olduğu açıkça görülebiliyordu. İki Hintli pilot daha önce uçaktan fırlatılmış ve yakındaki tarlalarda yaralı olarak bulunmuşlardı.

Şarku’l Avsat’ın The Economist'ten aktardığına göre Hindistan henüz resmi olarak doğrulamadı ama bu uçak mayıs ayında Pakistan'la dört gün süren çatışmalar sırasında kaybolan savaş uçaklarından biriydi.

Hindistan hükümeti Pakistan'ın, üçü yeni Fransız Rafale jetleri olmak üzere altı savaş uçağını düşürdüğü iddiasına şüpheyle yaklaşıyor. Ancak yabancı askeri yetkililer, en az biri Rafale olmak üzere beş Hint uçağının imha edildiğine inanıyor. Hintli askeri yetkililer rakamları doğrulamayı reddederken, bazı uçakların kaybolduğunu kabul ediyorlar.

Söz konusu itiraflar, Çin'in Pakistan'ın en büyük silah tedarikçisi olması nedeniyle önemli. Bu, gelişmiş Çin savaş uçakları ve füzelerinin Batılı ve Rus muadillerine karşı kullanıldığı ilk çatışmaydı. ABD ve müttefikleri, Çin'in Tayvan'a karşı olası bir savaşta aynı silahların birçoğunu kullanabileceği için bu konuyla yakından ilgileniyor.

İlk raporlar belirleyici faktörün Pakistan-Çin yapımı J-10 savaş uçakları ve PL-15 havadan havaya füzelerinin üstünlüğü olduğunu gösteriyordu. Hindistan onları hafife almış gibi görünüyor.

Ayrıca Çin, Pakistan'a gerçek zamanlı erken uyarı ve hedefleme verileri sağlayarak dengeyi değiştirmiş olabilir.

Ancak savaşın ilerleyen safhalarında Hindistan'ın elde ettiği başarı göz önüne alındığında, belki de en büyük sorun Hindistan'ın o ilk gece savaş uçaklarını nasıl kullandığıdır. En son ve en tartışmalı değişimlerden biri haziran ayında, Hindistan medyasının Hindistan'ın Cakarta'daki Savunma Ataşesi Yüzbaşı Shiv Kumar'ın ay başında bir seminerde yaptığı konuşmanın kaydını yayınlamasıyla yaşandı.

Kumar, Hindistan'ın bazı uçaklarını kaybettiğini, çünkü siyasi liderliğinin hava kuvvetlerine Pakistan'ın hava savunma sistemlerini vurmamalarını emrettiğini söyledi. Bunun yerine ilk gün sadece militan mevzilerini hedef aldılar. Kumar, “Kayıptan sonra taktiklerimizi değiştirdik ve askeri tesislerine yöneldik” dedi.

Bu gelişme, Hindistan Genelkurmay Başkanı Anil Chauhan'ın mayıs ayı sonunda bir televizyon röportajında Hindistan'ın çatışmanın ilk gecesinde ‘taktiksel hatalar’ nedeniyle bazı uçaklarını kaybettiğini itiraf etmesinin ardından geldi.

Chauhan, Hindistan'ın iki gün sonra hatalarını düzelttiğini ve tüm savaş uçaklarının yeniden uçmasına izin vererek Pakistan'daki hedefleri uzaktan vurduğunu kaydetti. Hindistan çatışmanın ilerleyen safhalarında füzelerinin Pakistan'ın hava savunmasını aşması ve bazı askeri üslerini vurmasıyla daha büyük başarılar elde etti.

Yabancı yetkililer arasındaki bir teoriye göre Hindistan ilk gün Rafale savaş uçaklarını uzun menzilli Meteor havadan havaya füzelerle donatmadı. Muhtemelen Pakistan savaş uçaklarının ulaşamayacağını ya da Pakistan'ın ilk tepkisinin daha az şiddetli olacağını düşündü.

Bir başka neden de Hindistan'ın savaş uçaklarının Pakistan'ın yeni silahlarından korunmak için uygun elektronik karıştırma ekipmanına, güncellenmiş yazılıma ya da ilgili verilere sahip olmamasıdır.

Üçüncü ve daha geniş bir açıklama ise Hindistan'ın, Pakistan'ın Hint planlarını nasıl tespit edebileceğini, verileri savaş uçaklarına nasıl aktarabileceğini ve füzeleri hedeflerine nasıl yönlendirebileceğini anlamak için gereken ‘görev verilerinden’ yoksun olmasıdır.

Ancak Yüzbaşı Kumar'ın öne sürdüğü gibi savaş uçakları siyasi liderlerin sadece militanları vurma emri nedeniyle tehlikeye girdiyse, sorumluluk daha çok Narendra Modi hükümetine aittir.

Rafale'nin Fransız üreticisi Dassault, İsveçli Saab, Boeing ve Lockheed Martin ile birlikte Hindistan'ın silah anlaşmalarındaki başlıca rakibi. Ancak bazı Hintli askeri figürler Rafale'nin son çatışmada iyi performans göstermediğine dikkat çekti. Diğerleri ise Dassault'nun Rafale'nin kaynak kodunu paylaşmakta isteksiz davranarak Hindistan'ın uçağı kendi ihtiyaçlarına göre özelleştirmesini engellediğinden şikayetçi.

Anlaşmazlıktan bu yana Çinli diplomatların Rafale'yi diğer potansiyel alıcılara küçümsediği ve onları bunun yerine Çinli savaş uçakları almaya çağırdığı bildiriliyor.

Dassault yöneticileri, Mısır, Endonezya, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de dahil olmak üzere Rafale uçağı satın alan ülkelerin yanı sıra gelecekteki potansiyel müşterilere güven vermek istiyor.

Dassault Aviation Yönetim Kurulu Başkanı Eric Trappier, Pakistan'ın üç Rafale jetini düşürdüğü iddialarını “Kesinlikle doğru değil” diyerek reddetti.

Trappier, bir Fransız dergisine verdiği ve 11 Haziran'da yayınlanan röportajda, “Tüm ayrıntılar bilindiğinde, gerçek birçok kişiyi şaşırtabilir” ifadesini kullandı. Trappier ayrıca, Rafale'in ‘Çin'in şu anda sunduğu her şeyden çok daha iyi’ olduğunu söyledi.

Fransız hükümeti de bir Rafale'in savaşta ilk kez kaybedilmesi konusunda açıklama yapması için baskı altında. Fransız parlamentosunun bir üyesi olan Marc Chavanne, mayıs ayı sonunda hükümete yazılı bir soru önergesi sunarak Hint Rafale jetlerindeki Spectra elektronik harp sisteminin Pakistan yapımı PL-15 havadan havaya füzeleri tespit edemediği ya da karıştıramadığı yönündeki endişelerini dile getirmişti.