İsrail tatbikatlarında Arap beldelerinde ‘kontrolün kaybedilmesi’ senaryosu uygulanıyor

İsrail daha önce de Nablus'un kuzeybatısında tatbikatlar gerçekleştirmişti. (AFP Arşiv)
İsrail daha önce de Nablus'un kuzeybatısında tatbikatlar gerçekleştirmişti. (AFP Arşiv)
TT

İsrail tatbikatlarında Arap beldelerinde ‘kontrolün kaybedilmesi’ senaryosu uygulanıyor

İsrail daha önce de Nablus'un kuzeybatısında tatbikatlar gerçekleştirmişti. (AFP Arşiv)
İsrail daha önce de Nablus'un kuzeybatısında tatbikatlar gerçekleştirmişti. (AFP Arşiv)

Amal Şehade
İsrail güvenlik servislerinin geçtiğimiz mayıs ayında kaydedilen olaylarla da ilgili olmak üzere geliştirdiği senaryolara bakıldığında, her ne kadar Ramazan Ayı’nda geniş çaplı çatışmalar kaydedilmemiş olsa da İsrail vatandaşı Filistinliler (1948 Arapları) güvenlik güçlerinin gündeminde olmaya devam ediyor.
İsrail’den yapılan değerlendirmelerinde kuzeyde Hizbullah, güneyde ise Hamas ile çatışmaların halen gündemdeki yerini koruduğu ve patlak vermesinin an meselesi olduğuna işaret ediliyor. Güvenlik servisleri, ordu ve polis yetkilileri, 1948 Araplarının yaşadıkları yerlerde benzeri görülmemiş bir gerilim yaşanma olasılığıyla başa çıkmanın yollarını ele alıyor.
Alınan kararların çoğunda polis ve ordu kuvvetlerinin kapsamlı ve yoğun bir askeri eğitim gerçekleştirmesi gerektiği üzerinde duruluyor. Bu olaylar ile başa çıkma yolları arasında, kuzeyde ve merkezde İsrail kasabalarını birbirine bağlayan yolların arteri sayılan Arap kasabalarındaki ana caddelerin kapatılması yer alıyor.

‘İsyanların’ kontrolleri
Hamas ya da Hizbullah ile karşı karşıya gelinmesi durumunda İsrail'e düşman olan örgütlerin, İran ve Hizbullah gibi grupların menfaatine ‘1948 Araplarının kurduğu hücreler’ olarak nitelendirilen birimlerin harekete geçebileceğinin düşünülmesi dolayısıyla İsrail’de bir endişe hali mevcut. Güvenlik servisleri, İsrail'in ‘uyuyan hücrelerin ayaklanmalarını’ kontrol altına almasının zor olabileceği görüşünde.
Nitekim merkezi caddeler kapatıldığı takdirde nasıl hareket edileceği, kuzey ya da güneye asker veya askeri teçhizat taşıyan askeri otobüslerin nasıl ilerleyeceği konusunda eğitim verilmesine karar verildi.

Lübnan kaynaklı füzeler
Ordu ve polisin simüle ettiği senaryoların başında Hizbullah’ın Lübnan’dan, Hamas’ın ve İslami Cihad’ın ise Gazze’den füze fırlatmasıyla başlayacağı düşünülen savaşlar yer alıyor. Aynı zamanda Batı Şeria şehirleri ve köyleri, Hayfa, Lod ve Ramla gibi 1948 Araplarının yaşadığı kasabalar, Kudüs ve Necef’teki Bedevi topluluklarında bir gerilimin tanık olacağı üzerinde duruluyor.
Tatbikatlarda Tel Aviv’e, İsrail'in merkezine, Kudüs ve güneye doğru seyrin arteri olan kesişim noktasındaki Vadi Ara yolunun kapanması senaryosu uygulanıyor. Nitekim polis ve ordu, Arap kasabalarındaki protesto ve gösteriler ile başa çıkılması için düzenli özel kuvvetler ve sınır muhafızlarının konuşlandırılması operasyonuna hazırlanıyor.
Bu durumlara hazırlık olarak Sınır Muhafızları kuvvetleri kapsamında altı yeni tugay oluşturan polis, şuan iki yeni tugayın daha oluşturulması üzerinde duruyor. Üst düzey bir polis memurunun çeşitli güvenlik servislerinin alarmda olduğunu söylediği kaydedildi. Polis, dış tehditlere hazırlığın yanı sıra iç güvenlikte aksamalara yol açacak durumlara da hazırlanıyor. Üst düzey bir diğer polis memuru da şu açıklamada bulundu:
“Bu kararlar geçen yıl Mmayıs ayında Gazze Şeridi'nde gerçekleştirilen Duvarların Muhafızları Operasyonu’ndan alınan dersler üzerine kaydedildi. Bu operasyonlar, sürprizlerden kaçınma yönünde ordu ve İsrail İç Güvenlik Servisi Şin-Bet (Şabak) ile istihbarat birimleri gibi yeni modellerin kurulmasına veya donatılmasına yol açtı.” 
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre her tugay, plastik mermi ateşleme eğitimi almalarının yanı sıra çoğu daha önce orduda görev yapmış eğitimli 500 polisten oluşan özel bir kuvvet barındırıyor.
Teknoloji ve Lojistik Müdürlüğü başkanı General Yitzhak Turgeman, daha önceki bir açıklamasında ordunun bir sonraki savaşa dair hazırlıklarına dikkat çekmişti. Ordu konvoyları ve askeri teçhizatının engellenme, taş ve molotof kokteylleri ile taşlanma beklentisi dolayısıyla Vadi Ara’dan geçmeyeceğini bildirmişti.  

İHA’lar
Tüm bunların yanı sıra eğitimlere görevi eylemlerdeki biber gazı atmak olacak insansız hava araçlarının da (İHA) da dahil edildiği kaydedildi.  
Eğitimde silah depolarının hızla açılması, protestoları dağıtma yolları ve ordudan silah alma ihtiyacını beklemeden yedek kuvvetlerin çağrılması üzerine de duruluyor.
Polis, çağrılacak birliklerin ordunun değil, polisin yetki ve sorumluluğunda hareket edeceğini, ordunun ise gerektiğinde destek vereceğini bildirdi.
İsrail’de yayınlanan konuyla ilgili bir raporda, yetkililerin Arap toplumunda yaygın olan silahların kullanılması ve bunların ‘İsrail’e düşman terörist’ unsurlara aktarılmasından korktuğu kaydedildi.



Erdoğan: İsrail, Gazze'de hayatın normale dönmesine izin vermeli

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti'nin düzenlediği bir etkinlikte konuşurken, 9 Aralık 2025 (Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti'nin düzenlediği bir etkinlikte konuşurken, 9 Aralık 2025 (Cumhurbaşkanlığı)
TT

Erdoğan: İsrail, Gazze'de hayatın normale dönmesine izin vermeli

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti'nin düzenlediği bir etkinlikte konuşurken, 9 Aralık 2025 (Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti'nin düzenlediği bir etkinlikte konuşurken, 9 Aralık 2025 (Cumhurbaşkanlığı)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in verdiği sözleri yerine getirmesi ve Gazze’de ateşkese tam anlamıyla uyması gerektiğini söyledi.

Erdoğan, İsrail’in Gazze Şeridi’nde hayatın yeniden normale dönmesine izin vermesi gerektiğini vurguladı.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise İsrail’in Filistin’in birçok kentinde etnik temizlik uyguladığını ifade etti.

İstanbul’da konuşan Fidan, Türkiye’nin Gazze Şeridi’nde ateşkes anlaşmasının ihlallerini durdurmak için çalıştığını belirterek, ülkesinin bu anlaşmaya varılmasında arabulucularla birlikte etkin bir rol oynadığını kaydetti.

İsrail ile Hamas arasında, ABD Başkanı Donald Trump’ın barış planı çerçevesinde Şarm eş-Şeyh’te yapılan görüşmelerde mutabakata varılmış, anlaşma geçtiğimiz ekim ayında yürürlüğe girmişti.

Gazze’de iki yıldır süren çatışmayı sona erdirmeyi amaçlayan Trump planının bir sonraki aşamasını hayata geçirmek için görüşmeler sürüyor.

Plan, Gazze Şeridi'nde uluslararası bir barış konseyi tarafından denetlenen ve çok uluslu bir güvenlik gücü tarafından desteklenen geçici bir Filistin teknokrat yönetimi kurulmasını öngörüyor. Ancak bu gücün oluşturulması ve yetki alanı konusunda yürütülen müzakerelerin zorlu geçtiği belirtiliyor.


Erdoğan, Karadeniz'in "çatışma bölgesine" dönüştürülmesine karşı uyarıda bulundu

Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)
Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)
TT

Erdoğan, Karadeniz'in "çatışma bölgesine" dönüştürülmesine karşı uyarıda bulundu

Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)
Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son haftalarda yaşanan bir dizi saldırının ardından, Karadeniz'in Rusya ve Ukrayna arasında bir "çatışma bölgesi" haline gelmemesi konusunda bugün uyarılarda bulundu.

Anadolu Ajansı’nın (AA) haberine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, "Karadeniz bir çatışma bölgesi olarak görülmemeli. Bu ne Rusya'ya ne de Ukrayna'ya fayda sağlayacaktır. Karadeniz'de herkesin güvenli denizcilik yollarına ihtiyacı var" ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Çornomorsk limanında ticari gemilere yapılan saldırının, Ankara'nın mevcut savaşın Karadeniz'e sıçramasıyla ilgili endişelerini doğruladığını ifade etti.

Açıklamada, dün Ukrayna'nın Çornomorsk limanında Türk şirketine ait yabancı bandralı bir gemiye zarar veren saldırının, "bölgedeki devam eden savaşın Karadeniz'e sıçraması ve bunun deniz güvenliği ve seyrüsefer özgürlüğü üzerindeki etkisine ilişkin daha önce dile getirdiğimiz endişelerimizin geçerliliğini teyit ettiği" belirtildi.

Açıklama şöyle devam etti: "Bu vesileyle, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşa acilen son verilmesinin önemini bir kez daha teyit ediyor ve Karadeniz'deki gerginliğin durdurulması amacıyla, her iki taraftaki denizcilik güvenliğini, enerji tesislerini ve liman altyapısını hedef alan saldırıların askıya alınması gerektiğinin altını çiziyoruz."


Hamaney'in halefliği mücadelesinde “gölge filo” petrol milyarderlerinin oynadığı rol

ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)
ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)
TT

Hamaney'in halefliği mücadelesinde “gölge filo” petrol milyarderlerinin oynadığı rol

ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)
ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)

The Maritime Executive dergisi, İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney'in sağlığının kötüye gittiğini belirten bir makale yayınladı. Makalede Hamaney’in halefi meselesinin artık açıkça tartışıldığı, bu durumun rejim içinde bir iktidar mücadelesinin yaşanma olasılığını artırdığı vurgulandı.

Bu gelişmeler, Batı'nın yaptırımlarını aşmak için ağlar kuran petrol milyarderleri için özellikle büyük önem taşıyor.

Makaleye göre İran rejiminin üst düzey yetkilileri, rejimin hayatta kalmasını ve iktidar çevresine yakın olanlara büyük karlar sağlayan yolsuzluk ağlarına ve suç gruplarına güveniyor.

Dini Lider Hamaney'in halefi konusunda yapılan tartışmalarda iki isim öne çıkıyor. Her ikisi de İran petrolünün ihracatından sorumlu ‘gölge filosunun’ faaliyetlerinden büyük servetler elde ederken, bu faaliyetleri nedeniyle uluslararası yaptırımlar listesine alındı.

Dergi, bu kişilerin faaliyetlerinin kesin kayıtlarının, yarı yasal ticari cephelerin arkasında aracı rollerini gizleme yetenekleri nedeniyle kamuya tam olarak açık olmadığını vurguluyor. Ancak, mevcut bilgiler, kâr güdüsünün Batı'nın kısıtlamalarına uymaktan daha ağır bastığı için belirli faaliyetlere devam etmelerine rağmen, yaptırım listelerine dahil edilmelerini haklı göstermek için yeterliydi.

Hamaney’e yakınlığıyla bilinen eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Ali Şemhani’nin oğlu Muhammed Hüseyin Şemhani, bu isimler arasında en öne çıkanlardan biri. Şarku’l Avsat’ın aktardığı Independent Persian kaynaklı analize göre 2011'den bu yana, şirketleri Admiral ve Milavous aracılığıyla ‘İran petrolünü Rusya petrolüyle karıştırmak ve sevkiyatların nereden yapıldığının anlaşılmasını engellemekle’ suçlanan Hüseyin Şemhani, yıllarca bu petrolü prestijli Batılı petrol şirketlerine satmayı başardı.

Aynı yıl Avrupa yaptırımlarına tabi tutuldu ve en son Avrupa yaptırım güncellemesinde Rusya’nın ‘gölge filosu’ operasyonlarının kilit ismi olarak tanımlandı. Buna rağmen Şemhani, Milavous'un faaliyetlerine veya İran'ın Rusya'ya insansız hava aracı (İHA) sevkiyatına herhangi bir şekilde dahil olduğunu reddediyor.

ABD Hazine Bakanlığı, 30 Temmuz 2025 tarihinde, bağlantılı oldukları gerekçesiyle aralarında Marvis, Armada Global, Koban Shipping, Kryos Shipping ve Fractal Marine şirketlerinin de olduğu Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) onlarca şirkete de yaptırım uyguladı. Bakanlık, İran’ın gölge filosunda 50'den fazla geminin olduğunu tahmin ediyor.

Geniş bir bağlantı ağına sahip olan İranlı iş adamı Babek Zencani, 2013 yılında yolsuzlukla suçlandı ve tutuklandı. Uzun süre hapis yatan Zencani, 2021 yılında, organize yolsuzluk ve ticaret ağı aracılığıyla Petrol Bakanlığı'nın gelirlerinden 2,7 milyar dolar çalma suçlamasıyla ölüm cezasına çarptırıldı. Ancak 2024 yılında, Hamaney’in emriyle cezası 20 yıl hapis cezasına çevrildi ve daha sonra serbest bırakılarak faaliyetlerine geri döndü.

Zencani'nin sahibi olduğu BAE merkezli Sorinet Grup Holding, kozmetik, finans ve bankacılık hizmetleri, oteller, ticari havacılık, altyapı, inşaat malzemeleri, bilgi teknolojisi ve uluslararası gayrimenkul geliştirme alanlarında, Türkiye, Tacikistan, Malezya ve Çin'de faaliyet gösteriyor. Zencani, 2013 yılında net servetini yaklaşık 13,5 milyar dolar olarak açıklamıştı.

O yıla kadar sürdürdüğü ticari faaliyetleri, özellikle yaptırımları atlatmak amacıyla petrol ve ilgili fonların nakliyesinde oynadığı rol ve İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile bağlantılı kuruluşlarla iş birliği yapması nedeniyle, Avrupa ülkeleri ve ABD’nin yaptırım listelerine alınmasına neden oldu. Malezya'nın doğu kıyılarında gemiden gemiye petrol transferi yapmakla suçlandı.

Zencani, hapis cezasına çarptırıldıktan sonra, hükümet kurumları ve DMO ile bağlantılı kuruluşlarla olan bağlantıları sayesinde ‘Awan Group’ adı altında faaliyetlerine devam etti.

İranlı iş adamı 2 Aralık'ta sosyal medya platformu X hesabından Hamaney’in olası halefi olarak gösterilen eski İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye sert eleştirilerde bulundu.

The Maritime Executive dergisine göre Şemhani ve Zencani halen serbestçe seyahat edebiliyor gibi görünüyor, ancak son zamanlarda güvenliklerinden endişe duydukları için İran’da daha uzun süreler geçirmeyi tercih ediyorlar.

* Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.