Rusya, İngiltere'nin ‘Buça tiyatrosunda’ rol üstlendiğine dair verileri açıklayacak

İngiltere Büyükelçisine protesto notası verildi, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılması, Ukrayna savaşında suç ortağı sayılmaları anlamına gelir

Ukraynalılar, Donetsk bölgesinde tahrip olan evlerinin pencerelerini ahşap panellerle kapattı. (AP)
Ukraynalılar, Donetsk bölgesinde tahrip olan evlerinin pencerelerini ahşap panellerle kapattı. (AP)
TT

Rusya, İngiltere'nin ‘Buça tiyatrosunda’ rol üstlendiğine dair verileri açıklayacak

Ukraynalılar, Donetsk bölgesinde tahrip olan evlerinin pencerelerini ahşap panellerle kapattı. (AP)
Ukraynalılar, Donetsk bölgesinde tahrip olan evlerinin pencerelerini ahşap panellerle kapattı. (AP)

Ukrayna'nın başkenti Kiev yakınlarındaki Buça yerleşkesinde meydana gelen kanlı olaylarla ilgili Rusya-Batı anlatımlarındaki çelişkiler devam ediyor. Rus tarafı, İngiliz istihbaratının Buça’da ‘Rusya’yı savaş suçlusu göstermek üzere bir tiyatro sahnelenmesine’ destek verdiğini ima etti. Kremlin, ‘katliam senaryosuyla ilgili’ Rusya’nın bakış açısını yansıtan belgeler yayınlama sözü verdi.  
Batı'da Ukrayna'da işlenen ‘savaş suçlarını’ belgeleyecek ve soruşturma standartlarını belirleyecek bir mekanizma kurulması konusundaki tartışmalar yaşanırken, Rus medyasında, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun, Buça katliamında Batılı istihbaratların rolünü gösteren verileri Devlet Başkanı Vladimir Putin’e teslim ettiği iddia edildi. Lukaşenko’nun Putin’e verdiği dosyada, İngiliz istihbarat elemanlarının Buça’da ‘mizansen çekimler yaptığı’ ve sosyal medya üzerinden paylaşarak Rusların ‘savaş suçu işlediğine dair algı yaratmak istediği yer alıyor.  
Belarus lideri Lukaşenko’nun Buça’da düzenlenen provokasyonda İngiltere’nin parmağı olduğuna dair kanıtları Rusya’ya ilettikleri sözleri hatırlatılarak bu konunun, Putin ile görüşmesinde gündeme gelip gelmediği Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov’a soruldu. Peskov, ‘’Buça’daki provokasyonun hikayesini ayrıntılı olarak biliyoruz, bu dosya toplantının gündemindeydi. Buça’daki provokasyonlara karışanlarla ilgili veriler, uygun bir zamanda kamuoyuyla paylaşılacaktır, yakında bu tiyatro sahneleriyle ilgili tüm ayrıntılar ortaya çıkarılacaktır” dedi.  
Rusya’nın Moskova kruvazörünün ABD’nin verdiği istihbarat üzerine batırıldığı iddialarını da yanıtlayan Peskov, Kremlin’in bu iddiaları doğrulayacak net bilgilere sahip olmadığını aktardı. Peskov, Kiev yönetiminin, Karadeniz’de Amiral Makarov adlı fırkateyni vurdukları yönündeki açıklamalarını ise, ‘’Karadeniz’deki Rus gemisine sözde saldırı yapılmasıyla ilgili bilgim yok’’ diye yanıtladı.  
Rusya Devlet Başkanı Putin, Buça’da yaşanan katliamlarla ilgili raporları ‘sahte’ olarak nitelendirdi. Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko’nun kendisine Buça’daki olaylarla ilgili bir dosya verdiğini söyleyen Putin, provokasyonu kimin organize ettiği, nasıl gerçekleştiği ve kullanılan yöntemler hakkında bilgiler içeren söz konusu dosyanın, Federal Güvenlik Servisi’ne teslim edildiğini kaydetti.  
Rusya Dışişleri Bakanlığı, İngiltere'nin Moskova Büyükelçisi Deborah Bronner ile yapılan görüşmede, İngiltere'ye, Rus medya kuruluşlarına uygulanan yaptırımlar nedeniyle protesto notası verildiğini duyurdu. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Rusya’nın kendisine uygulanan tüm yaptırımlara misliyle mukabelede bulunacağı vurgulandı. İngiltere geçtiğimiz günlerde, Moskova’ya daha fazla baskı amacıyla Rus gazetecilere ve medya kuruluşlarına yaptırım uygulanacağını duyurmuştu.    

İsrail ile ilişkiler 
Kremlin Sözcüsü Peskov, son günlerde gerilim yaşanan İsrail-Rusya ilişkilerine değinerek, ‘’İsrailli dostlarımızla güçlü diyaloğumuzu sürdürüyoruz, başkanımız (Putin) Sayın Bennet ile sürekli iletişim halinde, iki gün önceki telefon görüşmesinde sürekli temas halinde kalınması üzerinde anlaştılar” dedi.  
Putin’in Bennet’e, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Hitler’in Yahudi kökeniyle ilgili açıklamaları nedeniyle resmi bir özür sunup sunmadığı sorulan Peskov, ‘’Görüşme oldukça önemliydi, ancak şu anda daha önce görüşmeyle ilgili açıklananlara ekleyecek bir şeyimiz bulunmuyor’’ ifadesini kullandı.  
Lavrov’un, “Hitler’in Yahudi kökenleri vardı ve Yahudilerin düşmanlarının çoğu Yahudilerin içinden çıkıyor” sözleri, İsrail ile Rusya arasında diplomatik gerilime sebebiyet vermişti. İsrailli diplomatik kaynaklar, Putin’in İsrail Başbakanı Naftali Bennett ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde bu sözler için özür dilediğini aktardı.  
  
NATO üyeliği 
Öte yandan Rus çevreleri, Finlandiya ve İsveç'in NATO’ya üye olma ihtimaline karşı uyarılarının dozunu arttırdı. Rusya Devlet Duması Güvenlik Konseyi üyesi Adalbe Shkagushev, ‘’Kuzey Atlantik Örgütü, İsveç ve Finlandiya'yı NATO'ya katılmaya davet ederek onları Ukrayna'daki savaşın suç ortağı yapıyor. NATO Ukraynalı milliyetçilere milyarlarca dolarlık silah desteği sağlıyor, şimdi de İskandinav ülkelerini kullanmak istiyor, onların güvenliğini bahane ederek kendi gündemini dayatmak istiyor" dedi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İskandinavya ülkelerinden Finlandiya ve İsveç'in İttifak'a dahil olmayı istemeleri durumunda, bu talebin hızlı bir biçimde gerçekleştirileceğini ifade etmişti. İsveç ve Finlandiya 19 Mayıs’ta düzenlenecek NATO zirvesine davet edildiler.  
   
Asılsız suçlamalar  
Moskova, Rusya’nın Ukrayna’ya ait tahıl sevkiyatlarına el koyduğu iddialarını yalanladı. Kremlin Sözcüsü Peskov, Rusya’nın Ukrayna’nın tahıl stoklarını çaldığı ve kamyonlarla ülke dışına çıkardığına dair haberlerin gerçeği yansıtmadığını söyledi. Peskov, “Elimizde bu yönde bir bilgi yok. Bu haber sahte hatta kurgu gibi görünüyor. Bu sözü Birleşmiş Milletler (BM) toplantısında tam olarak kimin söylediğini bilmiyorum, ancak bu bilgiyi kontrol etme zahmetinde bulunmamış oldukları açık” dedi. 
Ayrılıkçı Donetsk güçleri, Ukrayna’nın Rus işgalinin başladığı 24 Şubat’tan bu yana kuşatma altındaki Mariupol kentinde bulunan Azovstal çelik fabrikasından 178 kadın, çocuk ve yaşlının tahliye edildiğini bildirdi. Tahliye edilenlerin kentin doğusundaki bir sığınma merkezine nakledildiği belirtildi.  

“Güney Ukrayna'da kalıcıyız”
Rus Milletvekili Andrei Torchak, ülkesinin ‘sonsuza kadar güney Ukrayna'da kalacağını’ vurguladı. Torchak, Rusların Mart ayında tam kontrol sağladığı Herson kenti ziyareti sırasında, ‘’Herson halkına sesleniyorum, hiç şüpheye düşmesinler Rusya burada sonsuza kadar kalacaktır” dedi.  
Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov, Rus hava savunma güçlerinin, Luhansk bölgesinde Ukrayna hava kuvvetlerine ait 1 adet Su-25 ve 1 adet Mig-29 savaş uçağını düşürdüklerini bildirdi. Ukrayna ‘operasyonun’ seyrine dair açıklamalarda bulunan Konaşenkov, "Havadan karaya yüksek hassasiyetli füzelerle Kramatorsk şehrinde Energomaşspetstal fabrikası sahasında bulunan Ukrayna askeri birliklerine ait büyük bir mühimmat deposu yok edildi. Dün gece topçu birliklerimiz 24 Ukrayna hedefini bombaladı. Novotavriçeskoye yerleşim birimi yakınlarında bulunan Toçka-U taktik füze sistemi yüksek hassasiyetli füzelerle vuruldu. Füze birlikleri, Donetsk'te Nikiforovka yerleşim birimi yakınlarında S-300 hava savunma füze sistemi ile askeri birliklerin toplandığı 5 mevziiyi imha etti” diye konuştu.  
Konaşenkov son 24 saat içinde Ukrayna güçlerindeki kayıpların, 280 milliyetçi savaşçı ve 41 askeri araç olarak tahmin ettiklerini kaydetti. Konaşenkov ayrıca, Donetsk ve Luhansk hava sahalarında, Ukrayna’ya ait 13 adet insansız hava aracının düşürüldüğünü belirtti.  



BM, İsrail'in Golan Tepeleri'nden çekilmesini talep eden kararı kabul etti

Golan Tepeleri'nde bulunan Kuneytra geçiş noktası yakınlarındaki Birleşmiş Milletler Ateşkes Gözlem Gücü (UNDOF) karakolunda bir tabelanın yanında duran iki İsrail askeri. (EPA)
Golan Tepeleri'nde bulunan Kuneytra geçiş noktası yakınlarındaki Birleşmiş Milletler Ateşkes Gözlem Gücü (UNDOF) karakolunda bir tabelanın yanında duran iki İsrail askeri. (EPA)
TT

BM, İsrail'in Golan Tepeleri'nden çekilmesini talep eden kararı kabul etti

Golan Tepeleri'nde bulunan Kuneytra geçiş noktası yakınlarındaki Birleşmiş Milletler Ateşkes Gözlem Gücü (UNDOF) karakolunda bir tabelanın yanında duran iki İsrail askeri. (EPA)
Golan Tepeleri'nde bulunan Kuneytra geçiş noktası yakınlarındaki Birleşmiş Milletler Ateşkes Gözlem Gücü (UNDOF) karakolunda bir tabelanın yanında duran iki İsrail askeri. (EPA)

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu dün akşam, İsrail'in 1967'de işgal ettiği ve 1981'de ilhak ettiği Golan Tepeleri'nden çekilmesini talep eden bir karar aldı.

Karar, 123 lehte, İsrail ve ABD dahil 7 aleyhte ve 41 çekimser oyla kabul edildi.

Golan Tepeleri, yaklaşık 60 kilometre uzunluğunda ve 25 kilometre genişliğinde stratejik bir kayalık platodur. İsrail, 1967'de burayı ele geçirdi ve 1981'de ilhak etti; ancak bu adım uluslararası alanda tanınmadı.

Genel Kurul kararı, İsrail'in 1981 yılında ‘işgal altındaki Suriye Golan'ına kendi kanunlarını, otoritesini ve yönetimini dayatma’ kararının ‘geçersiz ve hükümsüz’ olduğunu belirtti ve bu kararın iptalini talep etti.

rg
Golan Tepeleri'ndeki Kuneytra geçiş noktasında bir İsrail askeri (Arşiv – Reuters)

Kararda, BM Genel Kurulu'nun İsrail'e Suriye ve Lübnan ile müzakereleri yeniden başlatması ve önceki taahhüt ve vaatlerine uyması çağrısında bulunduğu da belirtildi. Ayrıca İsrail'in işgal altındaki Suriye Golanı'ndan 4 Haziran 1967 sınırlarına çekilmesi talep edildi.

193 üyeli BM Genel Kurulu tarafından çıkarılan kararlar yasal olarak bağlayıcı olmasa da, sembolik bir ağırlığa sahip ve küresel kamuoyunu yansıtıyor.

X platformunda oylama hakkında yorum yapan İsrail'in BM Daimî Temsilcisi Danny Danon şunları söyledi: “Genel Kurul, gerçeklikten ne kadar kopuk olduğunu bir kez daha kanıtladı. İran ekseninin suçları ve Suriye'deki milislerin tehlikeli faaliyetleriyle ilgilenmek yerine, İsrail'in vatandaşlarını koruyan hayati savunma hattı olan Golan Tepeleri'nden çekilmesini talep ediyor. İsrail 1967 sınırlarına geri dönmeyecek ve Golan'ı asla terk etmeyecek.”


Rubio: Amerika ile Rusya arasında Ukrayna konusunda yapılan görüşmelerde bazı ilerlemeler kaydedildi

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio (AFP)
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio (AFP)
TT

Rubio: Amerika ile Rusya arasında Ukrayna konusunda yapılan görüşmelerde bazı ilerlemeler kaydedildi

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio (AFP)
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio (AFP)

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, dün yayınlanan bir röportajında, Ukrayna ile savaşı sona erdirmek için Rusya ile yapılan görüşmelerde "bazı ilerlemeler" sağlandığını söyledi.

Rubio, Fox News’te yaptığı açıklamada, "Yapmaya çalıştığımız şey, bu konuda bir miktar ilerleme kaydettiğimizi düşünüyorum, Ukraynalıların gelecekte güvenlik garantisi sağlayacak şekilde yaşayabilecekleri şeyleri bulmaktır" dedi. ABD'nin, anlaşmanın onlara "sadece ekonomilerini yeniden inşa etmelerine değil, aynı zamanda bir ulus olarak refaha kavuşmalarına da olanak sağlayacağını" umduğunu belirtti.


Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.