Kültür savaşı: Alman müzesi Rusya'yı silerken Moskova'da NATO karşıtı sergi düzenlendi

Kremlin'in fonladığı sergide Ukraynalı askerlere ait olduğu öne sürülen ekipmanlar da gösterildi

Rusya Savunma Bakanlığı tarafından fonlanan sergide "NATO'nun suçlarının" sergilendiği öne sürülüyor (AFP)
Rusya Savunma Bakanlığı tarafından fonlanan sergide "NATO'nun suçlarının" sergilendiği öne sürülüyor (AFP)
TT

Kültür savaşı: Alman müzesi Rusya'yı silerken Moskova'da NATO karşıtı sergi düzenlendi

Rusya Savunma Bakanlığı tarafından fonlanan sergide "NATO'nun suçlarının" sergilendiği öne sürülüyor (AFP)
Rusya Savunma Bakanlığı tarafından fonlanan sergide "NATO'nun suçlarının" sergilendiği öne sürülüyor (AFP)

Rusya - Ukrayna savaşı tüm şiddetiyle sürerken, çatışmaların yarattığı kriz kültür alanında da yankılanıyor.
Almanya, II. Dünya Savaşı'nda Nazilerin Sovyetler Birliği'ne teslim olduğu binada yer alan Alman - Rus Müzesi'nin adından "Rusya" kelimesini çıkarmaya karar verdi. Rusya ise NATO karşıtı bir sergi düzenliyor.
Birleşik Krallık'ın (BK) önde gelen gazetelerinden Guardian'ın 6 Mayıs tarihli haberine göre, Berlin'in doğusundaki Karlshorst'ta yer alan müzenin direktörü Jörg Morré, "İstilanın ilk gününde bile öyle bir dönüm noktası yaşandı ki 'Bunu yapmak zorundayız' demiştik" ifadelerini kullandı.
Morré, müzenin adının artık Berlin-Karlshorst şeklinde değiştirileceğini söyledi.
Müzenin yer aldığı bina, II. Dünya Savaşında Nazi Almanyası'nın silahlı kuvvetleri Wehrmacht'ın üssü olarak kullanılıyordu. Wehrmacht, 8-9 Mayıs 1945'te Sovyetler Birliği'ne bağlı Kızıl Ordu'dan generaller ve ABD, BK ve Fransa'dan temsilcilerle bu binada görüşerek teslimiyet anlaşmasını imzalamıştı.
Bina, 30 yıl önce Rus ve Alman tarihçiler tarafından müzeye dönüştürülmüş ve bunun için her iki ülkeden de fon sağlanmıştı. Alman - Sovyet ilişkileri tarihine adanan müze 1995'te halka açılmıştı.  
Almanya ve Rusya'nın yanı sıra Belarus ve Ukrayna'dan da tarihçiler müzedeki sergilere katkı sağlamıştı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat'ta verdiği askeri operasyon emriyle başlayan savaşın ilk gününde Morré, müzenin önünde bu 4 devlete ait bayraklardan üçünü indirmiş, sadece Ukrayna'nın bayrağının kalmasına izin vermişti.

NATO karşıtı müze
Öte yandan Rusya'nın başkenti Moskova'da da NATO karşıtı bir sergi yoğun ilgi gördü.
Çağdaş Rus Tarihi Müzesi'nde nisan başlarında açılan "NATO: Bir Zulmün Tarihçesi" adlı sergide, 1999'da NATO'nun Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ni bombalamasının yanı sıra ABD'nin Irak ve Afganistan'daki savaşına dair de çizim ve bilgilere yer verildi.
 moskova sergi 3 afp.jpg
ABD'nin Irak ve Afganistan'daki harekatlarına NATO da destek vermişti (AFP)
Ayrı sergide, NATO 1949'da kurulmuş olmasına rağmen, ABD'nin II. Dünya Savaşı sırasında 1945'te Japonya'nın Hiroşima ve Nagasaki ülkelerine attığı atom bombalarına dair çizimler ve bilgiler de yer aldı.
Müzenin kıdemli araştırmacısı Fyodor Kokin, NATO'nun Rusya - Ukrayna savaşında önemli rol oynadığını belirterek "Birlikteki ülkelerin aslında hayli aktif şekilde bu çatışmaya dahil olduğunu görüyoruz. Ukrayna'ya silah, ekipman ve mühimmat gönderiyorlar" dedi.
 moskova sergi afp.jpg
Sergide, savaştaki Ukraynalı askerlere ait olduğu iddia edilen ekipmanlar da gösterildi (AFP)
Kokin, serginin birkaç hafta içinde hazırlandığını ve şimdiye dek 14 bin kişinin katıldığını söyledi. Araştırmacı, özellikle Rusya'nın II. Dünya Savaşı'ndaki galibiyetini anarak her yıl düzenlediği 9 Mayıs Zafer Günü öncesi katılımın yoğun olduğunu belirtti.
Sergide, savaşta Ukrayna ordusuna bağlı olan radikal sağcı Azov Taburu'ndan bir askerin üstünden çıktığı iddia edilen Amerikan bayrağı ve "SS" sembolünün yer aldığı bir kask da gösterildi. SS (Schutzstaffel; Almanca "Koruma Taburu") birlikleri Nazi Almanyası'nda önemli paramiliter oluşumlardan biriydi.
 moskova sergi 2 afp.jpg
Bir Azov Taburu savaşçısına ait olduğu öne sürülen Amerikan bayrağı, Ukrayna plakası ve Azov arması, SS kaskının yanında sergilendi (AFP)
Kokin, sergide "BK'de üretilmiş ve Ukrayna ordusu tarafından kullanılan bir tanksavar ateşleyicisinin de yer aldığını" belirtti.
Kütüphanecilik eğitimi veren, öğrencilerini sergiye getiren ve soyadını paylaşmayan Alexandra ise organizasyonunun "aceleyle düzenlendiğini ve vakit kaybı olduğunu" söyledi.

Independent Türkçe, AFP, Guardian



İran, ABD ile müzakerelerin üçüncü turu öncesinde Avrupa troykası ile görüşmek üzere harekete geçti

ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
TT

İran, ABD ile müzakerelerin üçüncü turu öncesinde Avrupa troykası ile görüşmek üzere harekete geçti

ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)

Dört diplomat dün yaptıkları açıklamada, İran’ın ABD ile müzakerelerin yeniden başlaması halinde 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarıyla Roma'da bir toplantı yapmayı önerdiğini belirtti. Diplomatlara göre toplantının cuma günü yapılması bekleniyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığı habere göre Avrupa troykasından bu öneriye şimdiye kadar herhangi bir yanıt gelmedi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, dün düzenlediği olağan basın toplantısında, Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi tarafından geçtiğimiz hafta gönderilen mektuba Avrupalıların yanıt verip vermediğini bilmediğini söyledi.

İran, ABD ile cumartesi günü Umman'da yeniden başlayan nükleer programına ilişkin müzakerelerdeki ve geçtiğimiz hafta Rusya ve Çin ile yapılan görüşmelerdeki ivmeden faydalanmaya çalışıyor.

Ummanlı yetkililer, ABD-İran görüşmelerinin yeni turunun 3 Mayıs'ta Avrupa'da yapılabileceğini açıkladı. Ancak henüz resmi karara ilişkin bir duyuru yapılmadı. İran medyası, Tahran'ın yeni turun İngiltere'nin başkenti Londra'da yapılmasını reddettiğini bildirdi.

İran'ın Avrupa Troykası olarak bilinen İngiltere, Fransa ve Almanya'ya ulaşması Tahran'ın seçeneklerini açık tuttuğunu gösteriyor. Ancak Avrupalıların, 2015 tarihli nükleer anlaşmanın sona ereceği ekim ayından önce Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını yeniden uygulamak üzere snapback mekanizmasını devreye sokma konusundaki tutumunu da değerlendirmek istiyor.

Avrupalı güçlerin (Fransa, Almanya ve İngiltere) müzakerelerde yer almamasını yorumlayan Bekayi, Avrupalıların bu turun dışında kalmalarının kendi kararlarının bir sonucu olduğunu belirterek, “Avrupalıların bir sonraki aşamada olumlu bir rol oynayacaklarını ve yapıcı bir seçim yapacaklarını umuyoruz” diye konuştu.

Avrupa troykasından iki diplomat ve Batılı bir diplomat, geçtiğimiz cumartesi günü ABD ile yapılan görüşmelerin ardından İran'ın Roma'da toplantı yapılması için bir teklif gönderdiğini ve toplantının muhtemelen cuma günü yapılacağını söylediler.

Bu teklifin gerçekleşmemesi halinde İran'ın görüşmelerin bu tarihten önce Tahran'da yapılmasını da önerdiğini belirten diplomatlar, Washington ve Tahran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun Roma'da yapıldığını ifade ettiler. İran tarafından yapılan açıklamada bu turda da önemli anlaşmazlıkların devam ettiği belirtilmişti.

İranlı bir yetkili, böyle bir teklifin sunulduğunu doğruladı, ancak Avrupa troykasının henüz yanıt vermediğini belirti. Diplomatlar, İran'la şimdi mi görüşmenin yoksa Washington'la görüşmelerin nasıl gelişeceğini görmeyi mi beklemenin kendi çıkarlarına olacağını değerlendirdiklerini, fakat Tahran'da bir toplantı yapılmasını ihtimal dışı bıraktıklarını ifade ettiler.

2015 tarihli nükleer anlaşmanın tüm taraflarıyla uzlaşıya varmanın önemli olduğunu söyleyen İranlı yetkili, bu yüzden Amerikalılarla yapılacak bir sonraki tur müzakerelerinden önce bu hafta Avrupa troykası ile bir araya gelmenin faydalı olacağını ifade etti.

BM yaptırımları için son tarih

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, perşembe günü yaptığı açıklamada, görüşmeler için Avrupa'ya gitmeye hazır olduğunu ifade etti. Ancak iki taraf arasındaki ilişkilerin bozulmasının ardından topun Avrupa'da olduğunun sinyalini verdi.

Tahran ve Avrupalı güçler geçtiğimiz eylül ayından bu yana aralarındaki ilişkileri ve nükleer meseleyi görüşmek üzere üç kez bir araya geldi. En son mart ayında, yaptırımların kaldırılması karşılığında İran'ın nükleer programının geri çekilmesini garanti altına alacak gelecekteki bir anlaşmanın parametrelerini araştırmak üzere teknik düzeyde bir toplantı yapıldı.

ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın nükleer silah geliştirmesini engelleyecek yeni bir anlaşmaya hızla varılmaması halinde, İran’a saldırmakla tehdit etti. Trump, İran ile dünya güçleri arasında 2015 yılında varılan anlaşmadan 2018 yılındaki ilk başkanlık döneminde tek taraflı olarak çekilmişti.

Batı, İran'ın nükleer silah edinmenin peşinde olduğundan şüphelense de İran bunu reddediyor. Diplomatlar, yaptırımların yeniden başlatılması tehdidinin Tahran'a taviz vermesi için baskı yapmak üzere tasarlandığını ve Amerikalılar ile Avrupalılar arasındaki ayrıntılı görüşmeleri hayati hale getirdiğini söylüyor.

ABD, İran ile 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan 2018 yılında tek taraflı olarak çekildi. Bundan dolayı BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) anlaşmada yer alan yaptırımları yeniden uygulama mekanizmasını harekete geçiremiyor. Bu durumda anlaşmaya taraf olan üç Avrupa ülkesi, yaptırımların yeniden uygulanması için harekete geçebilecek tek alternatif olarak kalıyor.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Avrupalılarla görüşme önerisinin yaptırımların yeniden başlatılması konusuyla ilgili olup olmadığı sorulduğunda, bunun toplantının amacının bir parçası olduğunu belirterek “ABD ile görüşmeler, özellikle de nükleer adımlar konusunda hızlı ilerlemiyor, daha fazla zamana ihtiyacımız olduğu açık ve Tahran, ABD tarafına olan güven eksikliği nedeniyle geçici bir anlaşmadan yana değil” ifadelerini kullandı.

Bekayi, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ya biz geçici bir anlaşma kapsamında adımımızı uygularsak ve diğer taraf bunu yapmazsa ne olacak?! Avrupalıların yeni bir anlaşma istediğimizi ve uranyum zenginleştirmemizi sınırlandırmak için adım atmaya hazır olduğumuzu anlamalarını istiyoruz, ancak zamana ihtiyacımız var.”

İngiltere ve Almanya dışişleri bakanlıkları, İran'ın bu hafta içinde bir toplantı teklif edip etmediği konusunda yorum yapmaktan kaçınırken, Fransa Dışişleri Bakanlığı, yorum talebine henüz yanıt vermedi.