Avrupa nükleer anlaşmayı kurtarmak için bir orta yol bulmaya çalışıyor  

Enrique Mora salı günü Tahran’da, müzakerelerdeki donukluğu aşmak için temaslarda bulunacak  

Avrupa Birliği’nin nükleer müzakere koordinatörü Enrique Mora. (AFP) 
Avrupa Birliği’nin nükleer müzakere koordinatörü Enrique Mora. (AFP) 
TT

Avrupa nükleer anlaşmayı kurtarmak için bir orta yol bulmaya çalışıyor  

Avrupa Birliği’nin nükleer müzakere koordinatörü Enrique Mora. (AFP) 
Avrupa Birliği’nin nükleer müzakere koordinatörü Enrique Mora. (AFP) 

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, İran ve küresel güçler arasında gerçekleşen ‘nükleer müzakereleri’ kurtarmak için bir ‘orta yol’ bulmaya çalıştığını söyledi. İngiliz Financial Times gazetesine açıklamada bulunan Borrell, Avrupa Birliği’nin İran’la olan ‘nükleer anlaşmayı’ canlandırma hedefiyle bir yıldan uzun süredir diplomatik çaba gösterdiğini hatırlatarak, ‘nükleer müzakereleri’ kurtarmak için bir uzlaşı ve orta yol bulunması için girişimde bulunduğunu kaydetti. Gazetenin haberine göre Borrell, İran Devrim Muhafızları’nın ABD’nin ‘terör listesinden’ kaldırılması ancak bazı organlarının listede kalmasını içeren bir öneride bulunmaya hazırlanıyor. Devrim Muhafızları’nın başta dış operasyonları yürüten Kudüs Gücü olmak üzere birçok kolu ve büyük bir finansal imparatorluğu bulunuyor.  
Borrell’in, yardımcısı olan ve nükleer müzakerelerin koordinatörlüğünü yapan Enrique Mora'dan, Tahran’a giderek bu teklifi sunmasını istediği belirtildi. İran’ın daha önce benzer tekliflere sıcak yaklaşmadığını ifade eden Borrell, söz konusu girişimin Avrupa Birliği’nin ‘son diplomatik kurşunu’ olduğunu kaydetti.  
Kapsamlı Ortak Eylem Planı olarak bilinen ‘2015 nükleer anlaşmasının’ yeniden tam anlamıyla uygulanmasını sağlama ve ABD'nin anlaşmaya dönüşünün ele alındığı nükleer görüşmeler, bir yılı aşkın süredir, Rusya, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere ve İran'dan üst düzey temsilcilerin katılımıyla Avusturya'nın başkenti Viyana'da yapılmaktaydı. Müzakereler geçen mart ayında, İran’ın Devrim Muhafızları’nın ABD’nin ‘yabancı terör listesinden’ çıkarılması talebinde ısrar etmesi ve askıda olan bazı diğer konular nedeniyle duraklatıldı.  
İran’ın yarı resmi haber ajansı Nour News, Avrupa Birliği’nin müzakere koordinatörü Enrique Mora’nın yarın Tahran’ı ziyaret edeceğini bildirdi. Şarku’l Avsat’ın geçtiğimiz hafta Reuters’tan akatrdığı habere göre, Ukrayna savaşı nedeniyle küresel petrol fiyatlarında artış yaşanmasının, İranlı dini liderlerin, ‘2015 nükleer anlaşmasını’ canlandırma hususunu ağırdan almalarına neden oldu. İran 2015 anlaşmasında, kendisine uygulanan ekonomik yaptırımların kaldırılması koşuluyla nükleer faaliyetlerini kısıtlamayı kabul etmişti.



İsrail, ABD’yi dinlemeden İran’ı vurabilir

 İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, 18 Nisan’da Tahran’da düzenlenen Ulusal Ordu Günü törenlerine katılmıştı (Reuters)
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, 18 Nisan’da Tahran’da düzenlenen Ulusal Ordu Günü törenlerine katılmıştı (Reuters)
TT

İsrail, ABD’yi dinlemeden İran’ı vurabilir

 İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, 18 Nisan’da Tahran’da düzenlenen Ulusal Ordu Günü törenlerine katılmıştı (Reuters)
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, 18 Nisan’da Tahran’da düzenlenen Ulusal Ordu Günü törenlerine katılmıştı (Reuters)

İsrail, ABD Başkanı Donald Trump’ın desteği olmasa bile İran’ın nükleer tesislerine saldırı düzenleyebilir.

Adlarının paylaşılmaması şartıyla Reuters’a konuşan kaynaklar, İsrail’in “gelecek aylarda” İran’ın nükleer tesislerine saldırı düzenleme planının hâlâ masada olduğunu söylüyor.

New York Times’ın (NYT) 16 Nisan’da yayımladığı haberde, İsrail’in İran’ın nükleer tesislerini mayısta vurmak için bir plan hazırladığı ve bunu Washington’la paylaştığı yazılmıştı. Ancak Trump’ın İsrail'in saldırı planını desteklememe kararı alarak müzakere yolunu tercih ettiği aktarılmıştı. Cumhuriyetçi liderse planı “ertelemediğini fakat acelesinin olmadığını” belirtmişti.

Reuters’a konuşan İsrailli yetkililer, Tel Aviv’in saldırı için Trump yönetimine birden fazla plan sunduğunu söylüyor. Bahar sonu ve yaz ayları için yapılan bu planlarda komando birlikleriyle düzenlenecek kara operasyonları ve hava saldırılarının yer aldığı ifade ediliyor.

Diğer yandan ABD’nin onaylamayacağı bir operasyonun, İsrail’in planladığından daha sınırlı kalacağı ve Tahran’ın nükleer silah geliştirme sürecini sadece bir yıllığına geciktirebileceği aktarılıyor.

NYT’nin bugün yayımladığı analizde de İsrail ordusunun saldırı için ABD’den istihbarata ihtiyaç duyacağı belirtiliyor. Ayrıca İran’ın misilleme yapması durumunda Amerikan ordusunun İsrail’e koruma sağlaması gerekeceği ifade ediliyor.

Analizde, ABD-İran arasında nükleer anlaşma görüşmeleri sürerken İsrail’in böyle bir saldırı düzenlemesinin Tel Aviv-Washington hattında gerilim yaratacağı belirtiliyor. Trump’ın Gazze savaşında İsrail’e verdiği desteğin tehlikeye girebileceği yorumu da yapılıyor.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, dünkü açıklamasında Tahran'a saldırı tehdidini yineleyerek "neye mal olursa olsun İran'ın nükleer silah elde etmesini engelleyeceklerini" söylemişti.

Öte yandan ABD-İran müzakerelerini yürüten Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un, İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ve Mossad Direktörü David Barnea’yla dün gizli görüşme yaptığı aktarılıyor.

Kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla Axios’a konuşan İsrailli yetkililer, Dermer ve Barnea’nın İran’ın nükleer programının durdurulmasını istediğini söylüyor. Witkoff’unsa “nükleer krizin diplomatik yoldan çözümüne” ve İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin durdurulmasına odaklanıldığını söylediği belirtiliyor.

ABD ve İran’dan heyetler, Umman’da 12 Nisan’da yapılan görüşmenin ardından müzakerelerin “olumlu ve yapıcı” geçtiğini bildirmişti. Görüşmelerin ikinci turu İtalya’nın başkenti Roma’da bugün gerçekleştirilecek.

Independent Türkçe, Reuters, Axios, New York Times