SDG Haseke'de nüfus sayımına başladı

Nüfus sayımı öncesi sosyal medya üzerinden kampanyalar yapıldı

SDG Haseke'de nüfus sayımına başladı
TT

SDG Haseke'de nüfus sayımına başladı

SDG Haseke'de nüfus sayımına başladı

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, Haseke’de Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolündeki bölgelerde nüfus sayımına başladı. Sayım, yerel sakinleri, göçmenleri, yerlerinden edilmiş kapsıyor. Aynı zamanda kişilerin resmi kimlik belgeleri kontrol ediliyor.  Bir ilki temsil eden sayım, bir yanda Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile Şam hükümeti, diğer yanda muhalefet Kürt gruplar arasında bir takım anlaşmazlıklara yol açabilir.
Gozarto (Cezire) Bölgesi Yürütme Konseyi (Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi) nüfus sayımına el-Malikiye (Derik) ilçesinden ve Kamışlı'nın doğu kırsalından başladı. Özerk Yönetim, bölge sakinlerini, sayım memurlarının görevlerini kolaylaştırmak için iş birliği yapmaya ve evlerinde kalmaya çağırdı. Cumartesi ve Pazar günleri boyunca devam eden sayım, daha sonra Kamışlı şehri ve batı kırsalı ile Amuda ve Derbesiye ilçelerine taşındı. Ardından Haseke ili ve güney kırsalında sona erdi. Özerk Yönetim ayrıca sayım tamamlanana kadar tüm kurum, daire ve hizmet merkezlerine resmi tatil edilmesi, insanların hareketlerinin kısıtlanması ve bölge sakinlerinin evlerinde kalmaları talimatı verdi.
Özerk Yönetim Planlama, Kalkınma ve İstatistik Ofisi Eş Başkanı Büşra Şeyhi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, sayım sürecinin Özerk Yönetim bölgelerinde ikamet eden kişilerin ve hareket halinde olanların sayısının kayıt altına alınmasını, göçmen ve yerinden edilmiş kişilerin verilerinin taranmasını ve kimliklerinin kontrol edilmesini içerdiğini söyledi.
Şeyhi, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Sayım işlemi, elektronik tabletler ve nüfus sayımı işlemine yönelik bir uygulama aracılığıyla gerçekleştirildi. Sayımın amacı, bir sonraki aşamada, özellikle mesleki, sağlık, sosyal, ekonomik ve hizmet konuları ile ilgili bir veri tabanı oluşturmak ve geleceğe dair stratejik planlar geliştirmektir.”
Sayıma, Eğitim Otoritesi’ndeki eğitim kadrosundan personel ve uzman ekiplerin yanı sıra mahalle komitelerinin (komünler) ve belediye meclislerinin başkanları katıldı. Sayım ekipleri, sabahın erken saatlerinde başladıkları çalışmalarını akşam altıya kadar sürdürdüler. Sayım sürecinin tüm evlere saha ziyaretleri yoluyla gerçekleştirildiğini belirten Şeyhi, ayrıca tüm veriler ‘sayım yapılan bölgelerde önemli bir engele takılmadan’ alındığını sözlerine ekledi.
Özerk Yönetim kurumlarına ait internet siteleri ve sosyal medya hesaplarından, bölge sakinlerini sayım ekipleriyle iş birliği yapmaya teşvik etmek amacıyla bir kampanya başlatıldı. Sosyal paylaşım sitelerinde takipçi sayısı yüksek olan hesaplar, nüfus sayımı ile ilgili paylaşımlar yaptı. Bir sosyal medya kullanıcısı, Özerk Yönetim’in daha önce 2016 yılında da benzer bir nüfus sayımı gerçekleştirdiğini, ancak bu sayımın verilerinin göz ardı edildiğini ve sonuçlarının açıklanmadığını yazdı. Sosyal medya kullanıcısı, nüfus sayımının amacının, toplumun ihtiyaçlarını bir veri tabanına göre incelemek ve bunları sosyal, ekonomik, politik ve eğitim düzeylerinde ele almak için uygun planlar geliştirmek olduğunu ifade etti. “Özerk Yönetim, toplumumuzun krizlerini ele mi alıyor?” diye soran sosyal medya kullanıcısı, “Yerinden edilme, demografik değişim ve işgal gibi yaşadığımız için böyle bir istisnai durumda nasıl nüfus sayımı yapılabileceğini düşünüyorum” yazdı. Özerk Yönetim’in, yeni bir yönetim oluşturmak için düzenleyeceği seçimlere hazırlık olarak bu sayımı gerçekleştirdiğine dikkati çekti.
Gözlemciler, Özerk Yönetim’in bu adımı, evler, araziler ve dükkanlar gibi ailelerin sahip oldukları mülkleri belgelemek ve kimlik belgelerini kontrol etmek, Özerk Yönetim’e bağlı kurumlarda çalışan personel sayısını, devlet çalışanlarının ve aile üyelerinin sayısını ve ayrılanların sayısını belirlemek ve diğer bir takım bilgiler elde etmek amacıyla attığını, ancak bu adımın Suriye hükümetinin ve muhalif Kürt grupların tek taraflı bir adım olduğu gerekçesiyle kızdıracağını ve karşı çıkacaklarını düşünüyorlar.
Bu arada Suriye Kürt Ulusal Birliği (HNKS), Asur Demokratik Örgütü ve Kürt İlerici Demokrat Partisi (PDPKS), Fırat'ın doğusundaki Özerk Yönetim’in ve askeri kolu Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolündeki bölgelerde yerel seçimlerin yapılmasına yönelik yerel bir anayasa niteliğindeki toplumsal sözleşme taslağının hazırlanması çalışmalarına katılmaktan kaçındılar.
Özerk Yönetim, 2016 yılı sonlarında da Haseke ilindeki kontrol ettiği bölgelerde benzer bir genel nüfus sayımı yapmış, ancak sonuçlarını açıklamamıştı. 2020 yılında, ‘kayıtsız mülkün korunması ve yönetimi’ konulu bir yasayı onaylayan Özerk Yönetim, bu doğrultuda bir yılı aşkın bir süre önce daimi ikamet maksadıyla Özerk Yönetim bölgelerinden ayrılan kişilerin belirlenmesi amacıyla bir komite oluşturdu. Yasa, Suriye vatandaşı olan ancak sürekli olarak ülke sınırları dışında ikamet eden ve birinci veya ikinci derece akrabalarından hiçbiri Suriye'de ikamet etmeyen kişiler ‘kayıtsız kişiler’ olarak tanımlıyordu. Ancak, yasanın toplumsal sözleşmeyle çeliştiğine dair halk arasından gelen yoğun itirazlar sonucunda Özerk Yönetim, yasayı yeniden formüle etmeye ve yeniden hazırlamaya çalışıyor. Çalışmaların tamamlanmasının ardından yasa tasarısı Genel Konsey’in onayına sunulacak.



Gazze’de ateşkes teklifi: Nihai çözümün kapısını aralayacak mı?

8 Temmuz'da Gazze'nin merkezindeki Bureyc Mülteci Kampında yerinden edilmiş kişilerin barındığı bir okula düzenlenen İsrail hava saldırısının yeri (Reuters)
8 Temmuz'da Gazze'nin merkezindeki Bureyc Mülteci Kampında yerinden edilmiş kişilerin barındığı bir okula düzenlenen İsrail hava saldırısının yeri (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes teklifi: Nihai çözümün kapısını aralayacak mı?

8 Temmuz'da Gazze'nin merkezindeki Bureyc Mülteci Kampında yerinden edilmiş kişilerin barındığı bir okula düzenlenen İsrail hava saldırısının yeri (Reuters)
8 Temmuz'da Gazze'nin merkezindeki Bureyc Mülteci Kampında yerinden edilmiş kişilerin barındığı bir okula düzenlenen İsrail hava saldırısının yeri (Reuters)

Salim er-Rayes

Hamas ve İsrail, ABD Başkanı Donald Trump'ın desteklediği bir ABD girişiminin ardından 60 günlük ateşkes anlaşmasına varmaya yakın. Girişim, esas olarak ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un mayıs ayı sonlarında sunduğu belgeye dayanıyor. Söz konusu belge, belirtilen süre içinde ateşkesi ve esir takasını sağlamayı, kalıcı bir ateşkese varmak ve savaşı sona erdirmek amacıyla, anlaşmanın hükümlerinin uygulanmasıyla eş zamanlı olarak müzakereler yürütülmesini öngörüyordu.

Mevcut teklif her iki tarafın da ön onayını alırken, kalıcı ateşkesin şartları konusunda bir anlaşmaya varılamadı. Bu şartlar arasında müzakereler sırasında askeri operasyonların durması, Hamas başta olmak üzere Gazze'deki Filistinli direniş gruplarının elindeki İsrailli rehinelerin sayısını azaltma girişimleri sayılabilir. İsrail, savaşı sona erdirmek için Hamas’ın iktidardan tamamen vazgeçmesini ve Gazze Şeridi'nin tamamen silahsızlandırılmasını şart koşuyor. Hamas ise silahların teslim edilmesini kırmızı çizgi sayarak, teslim etmemekte ısrar ediyor. Buna karşılık, liderlerinden az sayıda kişinin sınırlı bir süre için Gazze Şeridi'nden ayrılması konusunda esneklik gösterdi.

Savaşın sona erdirilmesiyle ilgili şartlarda bir anlaşma sağlanamaması nedeniyle, Witkoff belgesine yakın zamanda güncellenmiş bir formül eklendi. Bu formül müzakere sürecinin geçici ateşkes süresince devam etmesine, müzakerelerde “iyi niyet” gösterilmesi halinde, altmış günlük sürenin ardından ateşkesin daha uzun bir süre uzatılabilmesine imkân tanıyor. İyi niyet gevşek bir ifade, zira İsrail'in Hamas'ın kalıcı bir ateşkese varılması konusunda iyi niyet göstermediğini düşünmesi halinde askeri operasyonlarını ve hava saldırılarını yeniden başlatmasına olanak tanıyor. Kalıcı ateşkes için daha önce de belirttiğimiz gibi hem İsrail hem de ABD, Hamas'ın iktidardan vazgeçmesini ve silahlarını tamamen teslim etmesini şart koşuyor, dolayısıyla İsrail, Hamas’ın iyi niyetli olmadığını ve silahlarını teslim etmekten ziyade “depolamayı” önerdiğini öne sürerek savaşa geri dönebilir.

Son haftalarda İsrail, Hamas’ın hem siyasi hem askeri liderlerini ve üyelerini hedef alarak hava bombardımanlarını ve topçu saldırılarını yoğunlaştırdı ve bunlar, Gazze Şeridi'nde onlarca Filistinli sivilin hayatına mal oldu. Ancak, askeri baskıyla yetinmedi; ayrıca Gazzelileri aç bırakarak ve BM’ye bağlı uluslararası kurum ve kuruluşlar aracılığıyla yardımların onlara ulaşmasını engelleyerek baskısını daha da yoğunlaştırdı. BM yerine Amerikan yardım dağıtım noktaları kurdu ve bunun sonucunda İsrail ordusunun ateşiyle, çocuklarına yiyecek götürmek isteyen 650'den fazla kişi öldü.

Buna ilave olarak, Hamas’a karşı savaşan silahlı Filistinli milis gruplar da ortaya çıktı ve bunlar, birkaç haftadır İsrail ordusu tarafından kontrol edilen bir bölge olan Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ın doğusunda bulunan bölgede konuşlanmış bulunuyorlar. Bu milisler, “Terörle Mücadele Birliği” veya silahlı grubu yöneten kişiye atfen “Yasir Ebu Şebab Grubu” olarak biliniyor. İsrail medyası, grubun İsrail ve Filistinli taraflarca desteklendiğini bildirdi, Ebu Şebab ise Wall Street Journal'a verdiği röportajda bu iddiayı reddetti.

İsrail'in Hamas’ın gerek askeri kanadı olan Kassam Tugayları'na gerekse İçişleri Bakanlığı'na bağlı polis kuvvetlerine mensup askeri unsurlarını yoğun bir şekilde hedef alması, İsrail ordusunun Gazze sakinlerine zorunlu tahliyeyi dayatması, Gazze Şeridi'nin 365 kilometrekarelik alanının yüzde 80'inden fazlasının kontrolünü ele geçirmesi ile birlikte, Hamas’ın iç güvenlik kontrolü azaldı. Gazze'deki önde gelen ailelere ait çeşitli gruplar arasında silahlanma yaygınlaştı. Bunlar yardım tırlarını gasp ettiler ve çaldıkları malları pazarlarda Gazzelilere normal fiyatlarının 300 ila 500 katı fiyatlara sattılar.

Haziran ayının ikinci yarısından itibaren, 2007'den beri silah zoruyla dayattığı Gazze Şeridi üzerindeki kontrol ve otoritesini kaybetmesi anlamına gelen, güvenlik gücünün zayıfladığını hissetmesiyle birlikte Hamas, yönetimini sessizce yeniden yapılandırdı. Şarku’l Avsat’ın al Majalla dergisinden aktardığı analize göre adının açıklanmasını istemeyen Hamaslı bir yetkili; “Hamas, açıklanmayan kararlarla kendisine bağlı iki yeni vali (biri eski bir güvenlik görevlisi) atadı. İsrail tarafından öldürülenlerin yerine yeni güvenlik liderleri belirledi” bilgisini verdi.

Kaynak, “Bazıları Hamas'ın bittiğini ve İsrail suikastları ile Gazze'nin geniş alanları üzerindeki kontrolü sonucunda iktidardan düşeceğini sanıyor. Ancak hareket her zaman kendini yeniden yapılandırarak, yönetim ve güvenlik kontrolünü dayatarak herkesi şaşırttı. İşgalin, varlığını ortadan kaldırma hedefine ulaşmasına da izin vermeyecek” değerlendirmesinde bulundu.

Gazze'deki hükümet atamalarına paralel olarak, “Delici Ok” adı verilen ve varlıklarını üç merkezi bölgede yoğunlaştıran silahlı gruplar da yaygınlaştı. Bu bölgeler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'un güney-orta bölgesi, Gazze Şeridi'nin merkezi bölgesi Nuseyrat Kampı ve Deyr el-Belah şehri, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Gazze Şehri'nin kuzeybatı ve orta bölgesidir. Bu gruplar, siyah giyinen, maske takan, silah ve sopa taşıyan yirmili yaşlarının başındaki genç erkeklerden oluşuyor. Yardım tırlarını gasp etmeye ve çalmaya çalışan çeteleri ve haydutları hedef alıyorlar.

Delici Ok grubu, 2006 yılında Hamas ve İslami Cihat'ın askeri kanatlarını da kapsayacak şekilde kurulan Filistin Direniş Grupları Ortak Harekât Odası'na bağlı. Oda, Hamas'ın askeri kanadı olan İzzeddin Kassam Tugayları başta olmak üzere, Filistinli direniş örgütlerinin 12 silahlı kanadını bünyesine kattıktan sonra 2018 yılında yeniden oluşturuldu ve canlandırıldı.

Grubun operasyonları son günlerde varlığını dayatma ve göreceli olarak güvenliği sağlama amacıyla gelişti. Delici Ok’un operasyonlarına ait onlarca video dolaşıma sokuldu ve bunlarda, Gazze Şeridi'nde yakın zamanda silahlanan ailelere mensup kişilerin kurşuna dizilerek infaz edilmesi de dahil olmak üzere hırsız çetelerinin dövüldüğü ve dağıtıldığı görülüyor. Bu uygulama, aşiretlerin, sivil bir yargılama olmaksızın hırsızlık suçlamasıyla öldürülen üyeleri için intikam talep eden açıklamalar yapmasına yol açtı.

Bütün bunlar, İsrail ordusunun tüm Filistin güvenlik güçleri unsurlarını hedef almaya devam ettiği sırada yaşandı. Nitekim yardım tırlarını korumaya çalışırken veya hırsızlara ve haydutlara kurdukları pusular sırasında “Delici Ok” unsurlarını hedef aldı ve bazılarını öldürdü. Delici Ok güçleri ise çalmaya ve hatta fiyatları yükseltmeye çalışan herkesi daha güçlü ve sert bir şekilde cezalandırarak bu saldırılara karşılık verdi. Piyasada sınırlı miktarda bulunan temel gıda maddelerini, yaklaşık 650 gündür devam eden savaştan psikolojik ve mali olarak bitkin düşmüş, ailelerinin ihtiyaçlarını karşılamak isteyen sıradan vatandaşların satın alamayacağı fiyatlarla satın alıp sattıkları için kendilerine doğrudan tehditler yöneltilen bir dizi esnafı, dükkanlarını kapatmaya zorladı.

Bazıları Hamas'ın bittiğini ve İsrail suikastları ile Gazze'nin geniş alanları üzerindeki kontrolü sonucunda iktidardan düşeceğini sanıyor. Ancak hareket her zaman kendini yeniden yapılandırarak, yönetim ve güvenlik kontrolünü dayatarak herkesi şaşırttı.

Hamas ve İsrail arasında önümüzdeki günlerde ateşkese varılmasının yakın olduğu konuşulurken, Delici Ok, kanun kaçağı olarak sınıflandırdığı Yasir Ebu Şebab Grubu gibi silahlı grupları tehdit eden bir bildiri yayınladı. Ayrıca, son haftalarda ortaya çıkan silahlı aileleri tehdit etti. Güvenlik ve kontrolü sağlamak için ateşkes döneminde hırsızları, çeteleri, haydutları ve tekelleşen büyük tüccarları takip etme ve hesap sorma ile tehdit etti.

Yukarıdaki tüm saha verileri göz önüne alındığında, Hamas'ın ateşkes ışığında savaşı kalıcı olarak sona erdirmek, İsrail’in askeri operasyonlarını, liderlerini ve üyelerini hedef almasını durdurmak için nihai çözümü, müzakere etmeyi seçtiği anlaşılıyor. Hamas, İsrail ordusunun geçen mart ayındaki sınırlara kadar geri çekilmesini şart koşuyor. Bu, ordunun güney, doğu ve kuzey sınırları boyunca 700 ila 1.000 metre derinliğe çekilmesi anlamına geliyor. Geri çekilme, Hamas’a 60 gün içinde serbestçe faaliyet gösterip, hareket etmesine ve güvenliği sağlamasına olanak tanıyacak. Böylece, iki yıllık soykırım savaşının ardından Gazze Şeridi'nde hükümet ve askeri olarak varlığını kanıtladıktan sonra, diğer tarafa -ABD tarafından desteklenen İsrail'e- kendi koşullarını dayatmaya çalışacak.

fgthy
İsrail’de askeri araçlar, İsrail ile Gazze arasındaki sınırın yakınında duruyor, 7 Temmuz (Reuters)

Hamas, üyelerinin kararlılığına, yaşamak için en temel ihtiyaçlarını, çocuklarını, mallarını ve işlerini kaybeden Gazze sakinlerinin fedakarlıklarına güveniyor. Ayrıca elinde kazançlı bir kart olan İsrailli rehinelerin veya onlardan geriye kalanların bulunmasına güveniyor. Ancak bir rehine takası gerçekleşirse ve bu kartını kaybederse, İsrail'in 60 gün geçtikten sonra savaşa geri dönmemesini nasıl garantiye alacak? İsrail ve ABD'nin kalıcı bir ateşkes için ön koşul olarak iktidardan vazgeçmesi ve tüm silahlarını teslim etmesi konusundaki ısrarı göz önüne alındığında, yönetiminin devamını nasıl sağlayacak ve savaşta yıkılanları yeniden inşa etme aşamasını nasıl başlatacak?

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir.