Küresel piyasalarda risk iştahı düşük seyretmeye devam ediyor

Küresel piyasalarda, Avrupa'da jeopolitik riskler ve Çin'de salgın tedbirleri devam ederken oluşan yüksek faiz ortamının ekonomik büyümeye zarar vereceği endişeleriyle satış ağırlıklı bir seyir izlenirken, bugün ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin açıklamaları takip edilecek.
Çin'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele kapsamında Şanghay ve Pekin'de tedbirlerin sıkılaştırılması ve açıklanan makroekonomik verilerin beklentilerden daha az gelişme kaydetmesi, ülke büyümesine ilişkin endişeleri artırdı.
Avrupa'da Rusya-Ukrayna savaşına yönelik belirsizlikler de devam ederken, artan enflasyonist baskılar karşısında para politikalarında sıkılaşma sürecinin daha da sertleşmek zorunda kalacağına dair tartışmalar gündemin odağına yerleşti. Geçen hafta Fed'in 75 baz puanlık faiz artırım ihtimalini zayıflatan açıklamalarının ardından artan Fed'in enflasyonla mücadelede yetersiz kalacağı kaygılarını Fed yetkililerinin yönlendirmeleri de gideremedi.
Bu kapsamda bugün Fed'in 5 yetkilisinin yapacağı açıklamaların, enflasyonla mücadele kapsamında bankanın sınırlarının anlaşılması açısından önemli olacağı belirtiliyor.
Bu gelişmelerle dün dolara olan talebin arttığı ve tahvil piyasalarından çıkışların hızlandığı görülürken, pay piyasalarında da sert düşüş yaşandı. Dolar endeksi dün yukarı yönlü hareketini sürdürerek 104,2 ile son 20 yılın zirvesindeki seyrine devam ederken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,21 ile Kasım 2018'den bu yana en yüksek seviyeyi gördükten sonra yüzde 3,05'te dengelendi.
Dolardaki güçlenme ve Çin'in talebinin azalacağına dair beklentiler emtia fiyatlarında da sert düşüşleri beraberinde getirirken, dün yüzde 7,1 gerileyen Brent petrolün varil fiyatı bugün de 102,6 dolarla iki haftanın en düşük seviyesini gördü.
Öte yandan yüksek enflasyona karşı parasal sıkılaşma beklentilerinin artması, riskli varlıklardan kaçış ve doların diğer para birimleri karşısında değer kazanmasıyla kripto varlıklarda da düşüş hızlandı. Bitcoin'in fiyatı Temmuz 2021'den bu yana ilk kez 30 bin doların altını görürken, Ethereum'un fiyatı da 2 bin 200 dolara kadar geriledi. Her iki kripto paradaki düşüş yüzde 10'u aştı.
Bu gelişmelerle New York borsasında satışlar derinleşti. Dow Jones endeksi yüzde 1,99 gerilerken, S&P 500 endeksi yüzde 3,20 düşüşle Nisan 2021'den bu yana ilk kez 4 bin puanın altını gördü. Nasdaq endeksi de yüzde 4,29 kayıpla Kasım 2020'den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Yeni günün endeks vadeli kontratlarda yükselişle başladığı görülüyor.
Avrupa tarafında da küresel çapta düşük büyüme ve yüksek faiz ortamı beklentileriyle azalan risk iştahına paralel sert düşüşler yaşandı. Rusya-Ukrayna savaşının etkisiyle Avro Bölgesi'nde yatırımcı güveni 22 ayın en düşük seviyesine gerilerken, merkez bankası yetkililerinden de kötüleşen enflasyon beklentileri karşısında daha hızlı sıkılaşma çağrıları gelmeye devam etti. Bu gelişmelerle dün Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 2,75, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 2,32 ve Almanya'da DAX 30 endeksi yüzde 2,15 değer kaybetti. Dolardaki güçlenme ile dün avro/dolar paritesi 1,05'in altına gerilerken, sterlin/dolar paritesi ise 1,2261 ile yaklaşık 2 yılın en düşük seviyesini gördü.
Asya pay piyasalarında teknoloji hisselerine gelen satışlarla yeni günün düşüşle başladığı ancak güçlenen tepki alımlarıyla kapanışa yakın karışık bir seyir izlendiği görülüyor. Söz konusu alımlarda Çin'den faiz indirimi ihtimalinin güçlenmesi etkili olurken, bölgede Kovid-19 salgını tedbirlerinin küresel ekonomiye etkileri ve Japonya'da aşırı zayıflayan para birimine dair endişeler pay piyasalarını baskılayan temel faktör olarak öne çıkıyor. Kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2 gerilerken, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1 artışla seyrediyor.
Yurt içinde ise dün küresel piyasalardan pozitif ayrışan Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,28 değer kazancıyla 2.465,71 puandan tamamladı. Dolar/TL ise dün yüzde 1'e yakın yükselişle 15,0924'ten kapanmasının ardından bugün bankalararası piyasanın açılışında 15,1140'tan işlem görüyor.
Analistler, jeopolitik riskler ve Çin'de Kovid-19 salgını tedbirlerinin devam etmesinin küresel ekonomik büyümeye zarar vereceği endişelerinin arttığını, bu durumun pay piyasalarında satışların derinleşmesine neden olduğunu söyledi.
Artan enflasyonist baskılar karşısında merkez bankalarının daha şahin politika adımları atmak zorunda kalacağı endişelerinin de risk iştahının azalmasında etkili olduğunu aktaran analistler, bugün ABD, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları yetkililerinin açıklamalarının piyasaların yönü üzerinde belirleyici olabileceğini kaydetti.
Analistler veri gündeminde ise yurt içinde iş gücü istatistikleri, yurt dışında Almanya'da ZEW endekslerinin öne çıktığını belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 2.420 puanın destek, 2.480 ve 2.520 seviyelerinin direnç konumunda bulunduğunu bildirdi.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, mart ayı işsizlik oranı
12.00 Almanya, mayıs ayı ZEW ekonomik güven endeksi

Elon Musk, Hükümet Verimliliği Bakanlığı'nın harcamalarda sadece 150 milyar dolar kesinti yapabileceğini itiraf etti. Bu, 1 trilyon dolarlık hedefinin sadece yüzde 15'i.

Revize edilmiş rakamı ABD Başkanı Donald Trump'ın kabinesine perşembe günü yapılan toplantıda söyleyen Musk, mali yılın sonu olan 30 Eylül'e kadar devlet harcamalarında 1 trilyon dolarlık kesinti yapma sözünden geri adım attı

Ancak The New York Times'ın yeni analizi, Musk'ın çok daha küçük hedefinin bile büyük ihtimalle uygulanabilir olmadığını ortaya koyuyor. Çünkü DOGE, ilerlemesini milyar dolarlık hatalarla şişiriyor ve gelecekteki federal harcamalar hakkında kesin olmayan varsayımlarda bulunuyor.

DOGE, tasarruflarını "Makbuz Duvarı" diye adlandırdığı internet sitesinde kamuoyuna duyurmaya devam ediyor. Times'a göre, en son salı günü güncellenen sitede çok hata var ve toplam 150 milyar dolarlık tahmini tasarruf gösteriliyor.

Gazetenin haberine göre DOGE, bazı tasarrufları yanlışlıkla üç katına çıkaran ya da milyon yerine milyar diye bildiren girdiler de dahil bazı hataları düzeltirken, diğerleri hâlâ duruyor.

Bu hatalar arasında iptal edilen IRS sözleşmesinden edinildiği bildirilen 1,9 milyar dolarlık tasarruf da var. Ancak sözkonusu sözleşme aslında eski Başkan Joe Biden döneminde iptal edilmişti.

Times'a göre bir başka hata da bir aşı sivil toplum kuruluşuna verilen ve iptal edildiği söylenen hibeden geldiği belirtilen 1,75 milyar dolarlık tasarrufu içeriyor. Kâr amacı gütmeyen kuruluş, hibenin tamamının kendilerine zaten ödendiğini, yani DOGE'nin hibeyi iptal ederek hiçbir tasarruf sağlamadığını bildirdi.

Musk'ın hedefini destekleyen gruplar bile artık DOGE'den hayal kırıklığına uğradıklarını söylüyor.

Özgürlükçü Cato Enstitüsü'nün bütçe ve yetki politikaları direktörü Romina Boccia, Times'a, "Çoğu durumda abartılı ya da sahte tasarruflara atıfta bulunarak sadece çarklarını döndürüyorlar" diye konuştu.

En sinir bozucusu da hedeflerine katılıyor olmamız. Ancak bu hedeflere ulaşmak için çırpınışlarını izliyoruz.

Musk'ın 1 trilyon dolarlık hedefi bir süredir açıkça imkansızdı. Geçen ay The New Yorker, DOGE'nin ordu ve posta idaresi dışındaki tüm federal çalışanları işten çıkarması halinde yılda sadece 245,8 milyar dolar tasarruf edeceğini bildirmişti.

Öte yandan Wired'a göre Sayıştay geçen aydan bu yana DOGE'yi soruşturuyor. Denetleme özellikle DOGE'nin hassas hükümet verilerine erişimini hedef alıyor.

Bir kongre çalışanının Wired'a verdiği bilgiye göre denetim, Kongre liderlerinin DOGE'nin federal sistemlere sızdığına dair "endişe verici" haberler ışığında soruşturma talep etmesinin ardından geldi.

Sözkonusu çalışan, "Veritabanlarında rasgele dolaşıp kodları değiştiren, veri toplayan (kim bilir başka neler yapıyorlar?) eğitimsiz kişilere dair haberler oldukça endişe vericiydi" dedi.

The Independent cevap hakkı için Beyaz Saray'la iletişime geçti.

Independent Türkçe

Küresel piyasalarda risk iştahı düşük seyretmeye devam ediyor