ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan ile telefonda görüştü: Sudan’a yönelik yardımlar yönetimin sivillere teslim edilmesine bağlı

Sudan Direniş Komiteleri yarın Halk Otoritesi Kurma Sözleşmesi’ni imzalayacak.

Halk Direniş Komitelerinin öncülüğünde Sudan’da devam eden gösteriler (AP)
Halk Direniş Komitelerinin öncülüğünde Sudan’da devam eden gösteriler (AP)
TT

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan ile telefonda görüştü: Sudan’a yönelik yardımlar yönetimin sivillere teslim edilmesine bağlı

Halk Direniş Komitelerinin öncülüğünde Sudan’da devam eden gösteriler (AP)
Halk Direniş Komitelerinin öncülüğünde Sudan’da devam eden gösteriler (AP)

Washington Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan’a, ABD ve uluslararası toplumun Sudanlılara yardım yapmasının yönetimin sivillere teslim edilmesine bağlı olduğunu bildirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, ABD'nin Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Molly Phee’nin “Sudan ordusunun söz verdiği güven inşa etme tedbirlerinin tamamını uygulamaya teşvik etmek için” pazar akşamı Burhan ile telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini bildirdi.
Sözcü, Molly Phee’nin, görüşmede “Sudanlı aktörler arasındaki müzakerelerin Birleşmiş Milletlerin kolaylaştırma girişimi ile olumlu sonuçlara yol açabilecek bir ortamda yapılması için güven inşa edici önlemlerin alınması gerektiğine” işaret ederek, “olağanüstü hal durumunun kaldırılması ve keyfi bir şekilde tutuklanan tüm sivillerin derhal serbest bırakılması gerektiğini” vurguladığını belirtti.
Burhan ile görüşmesinde, BM süreci üzerinden geçiş dönemi için sivil bir çerçevenin oluşturulması konusunda hızlı bir ilerleme sağlanmasının önemine dikkat çeken Molly Phee, Sudan ordusuna yakın gelecekte bu çerçeveye göre kurulacak sivil bir hükümete yönetimi devretme çağrısında bulundu. Molly Phee, “Sudan, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) mali desteğini kaybetmekten kaçınmak ve Paris Kulübü tarafından borçlardan muaf tutulmak istiyorsa bu adımlar gerekli” dedi.
Öte yandan Sudan’da sivil yönetimin kurulması ve Aralık 2018 Devrimi’nin hedeflerinin gerçekleştirilmesi talebiyle düzenlenen protestolara öncülük eden Direniş Komiteleri, yarın Halk Otoritesi Kurma Sözleşmesi’ni imzalamaya hazırlandığını duyurdu. Direniş Komiteleri’nin bu açıklaması BM Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS), Afrika Birliği (AfB) ve Doğu Afrika'da Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi’nden (IGAD) oluşan üçlü mekanizmanın gözetimindeki diyalogun başlayacağı ve ülkede gergin bir havanın hakim olduğu bir ortamda geldi. Direniş Komiteleri’nin sözleşmesi, Direniş Komiteleri’nin siyasi kurulları ve programı bulunan, sivil yönetim ve askerlerin iktidardan indirilmesi hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik bir siyasi haritaya sahip tek çatı altında toplanan örgütlü bir yapıya dönüşmesini amaçlıyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan Direniş Komiteleri Sözcüsü, çeşitli şehirlerdeki Direniş Komiteleri tarafından hazırlanan sözleşmeler ile başkent Hartum’da hazırlanan sözleşmenin birleştirilerek ortak bir metin oluşturulduğunu belirtti. Direniş Komiteleri’nin hazırladığı sözleşmenin yarın imzalanacağını aktaran Sözcü, bu sözleşmenin temel amacının devrim güçlerinin birleşmesi, askeri cuntanın düşürülmesi için halkın yöneteceği birleşik bir merkez kurulması ve devrimin “özgürlük, barış, adalet, şehitlerin intikamını alma ve failleri adil mahkemelere çıkarma” hedeflerinin gerçekleştirilmesi olduğunu ifade etti.
2013’te kurulan Direniş Komiteleri, aynı yıl gerçekleşen Eylül Ayaklanmasında önemli rol oynadı. Nitekim bu ayaklanma İslamcı rejimin sarsılmasına ve neredeyse düşmesine yol açıyordu. İslamcı rejim bu nedenle milisleri kullandı ve ayaklanmayı şiddete başvurarak bastırdı. Yüzlerce kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. O tarihten bu yana Direniş Komiteleri devrik lider Ömer el-Beşir rejimine karşı protestolara öncülük etmeye devam etti. Direniş Komiteleri Genelkurmay Başkanlığı’nın 11 Nisan 2019’da Beşir’i görevden almasına yol açan Genelkurmay Başkanlığı Karargahı önündeki protestolarda aktif bir şekilde rol aldı.
Direniş Komiteleri, mahallelerde ve şehirlerde ortaya çıkan halk örgütlerinden oluşuyor. Bünyesinde çok sayıda genç bulunuyor. Faaliyetleri gösterici kalabalıklarını toplama ve koordinasyon oluşturmakla sınırlı olan Direniş Komiteleri, sözleşmenin imzalanmasının ardından Ordu Komutanı’nın uygulamaları ve devrimi destekleyen siyasi güçlerin arasındaki ihtilaflarla başa çıkabilecek bir yönetim merkezine dönüşmesi bekleniyor. 25 Ekim’de Orgeneral Abdulfettah el-Burhan komutasındaki Sudan ordusunun yönetime el koyduğu ilk günden beri Direniş Komitelerinin yöneticileri takibata uğruyor. Güvenlik güçlerinin, ordunun yönetime el koymasını protesto için düzenlenen gösterilerde orantısız güç kullanması sonucu 95 kişi hayatını kaybetti, binlerce kişi yaralandı ve şu ana kadar çok sayıda hapiste kalmaya devam ediyor.
Başkent Hartum’da örgütlenen ve kendisini “Koordinatörlükler” diye isimlendiren Direniş Komiteleri, Facebook sayfasında yaptığı paylaşımda, yürüttüğü görüşmelerde, ülkede taban politikasının uygulanmasında yeni aşamaya geçmek için sözleşmeyi imzalama kararı çıktığını bildirdi. Kendilerini “Devrimci Erkekler ve Devrimci Kadınlar” diye isimlendiren bir grup, taban politikasını yeni bir siyasi dönem başlatmak için ilan etme ve ülkenin dört bir yanında güçlendirme çağrısında bulunarak, halkın ve ülkenin kaderine karar verecek olan tarafın yine halk olduğunu vurguladı.
Hartum’daki tüm koordinatörlükler, Aralık Devrimi’nin zafere ulaşmasını ve hedeflerini gerçekleştirmenin yolunu açacak ve siyasi ve örgüt programları üzerinde birleşmeyi mümkün hale getirecek Halk Otoritesi Oluşturma Sözleşmesi’ni imzalama çağrısında bulundu. Hartum’daki koordinatörlüklerin sözleşmeyi imzalaması, siyasi partilerden bağımsız bir ‘halk örgütü’ oluşturma yolunda büyük adım bir adım atılması anlamına gelir. Nitekim eski tecrübeler koordinatörlüklerin ordunun uygulamalarıyla başa çıkma hususunda en fazla güce ve etkiye sahip olduğunu kanıtlıyor.
Yarınki sözleşmeyi imzalaması beklenen gruplar şunlar: Hartum’un Doğu Mahalleleri Komiteleri, Hartum’un Güney Direniş Komiteleri Koordinatörlüğü, Kalakla Direnişi ve Hartum’un Güneyi Komiteleri, Cebelu’l Evliya Direnişi Merkez Komiteleri Topluluğu, Hartum’un Bahri Mahalleleri Direniş Komiteleri, Sudan’ın Güneyindeki Nil Nehri Doğusu Direniş Komiteleri Koordinatörlüğü, El-Hac Yusuf Direniş Komiteleri Koordinatörlüğü, Karari Direniş Komiteleri Koordinatörlüğü ve El-Erbain, El-Fil, El-Mevrada Direniş Komiteleri Koordinatörlüğü. Başkent Hartum’daki komiteleri birleştirme adımı, tüm ülke genelindeki direniş komitelerini birleştirme yolundaki ilk adım kabul ediliyor. Hartum dışındaki diğer kentlerdeki komitelerin de Halk Otoritesi Oluşturma Sözleşmesi’ni imzalamak için görüşmeler gerçekleştirmesi bekleniyor.
Direniş Komiteleri Ramazan ayında kısa süreli bir ‘dinlenmenin’ ardından sokaklara ve gösterici kalabalıklarına geri döndü. Perşembe günü düzenlenen gösterilere binlerce kişi katıldı. Polisin gösterilere müdahalesinde orantısız güç kullanması sonucu polis aracının ezdiği genç bir gösterici hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı, onlarca gösterici tutuklandı. Hapishanelerdeki göstericiler kötü koşullar altında tutuluyor. Olağanüstü Hal Avukatları başta olmak üzere birçok insan hakları örgütü hapishanelerdeki göstericilerin serbest bırakılması için çalışıyor.



Hızlı Destek Kuvvetleri'nin Darfur'u kontrol altına alması, Mısır'ın Sudan'daki seçeneklerini daraltıyor

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin eline geçmesinin ardından el-Faşir'den kaçan mülteci bir kadın, Batı Sudan'ın savaştan zarar görmüş Darfur bölgesindeki Tavila'da dinleniyor, 28 Ekim 2025 (AFP)
Hızlı Destek Kuvvetleri'nin eline geçmesinin ardından el-Faşir'den kaçan mülteci bir kadın, Batı Sudan'ın savaştan zarar görmüş Darfur bölgesindeki Tavila'da dinleniyor, 28 Ekim 2025 (AFP)
TT

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin Darfur'u kontrol altına alması, Mısır'ın Sudan'daki seçeneklerini daraltıyor

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin eline geçmesinin ardından el-Faşir'den kaçan mülteci bir kadın, Batı Sudan'ın savaştan zarar görmüş Darfur bölgesindeki Tavila'da dinleniyor, 28 Ekim 2025 (AFP)
Hızlı Destek Kuvvetleri'nin eline geçmesinin ardından el-Faşir'den kaçan mülteci bir kadın, Batı Sudan'ın savaştan zarar görmüş Darfur bölgesindeki Tavila'da dinleniyor, 28 Ekim 2025 (AFP)

Amr İmam

Sudan, Nisan 2023'te iç savaşa sürüklendiğinden beri, ülkeden gelen haberler Mısır'a hep giderek büyüyen bir endişe taşıdı. Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) el-Faşir’i kontrol altına alması, bu endişe verici gelişmeler dizisine yeni bir halka ekledi.

Nüfusu bir milyonu aşan ve bunlar arasında çok sayıda yerinden edilmiş ve şehre sığınan insanın da bulunduğu şehir, 26 Ekim'de düşmeden önce yaklaşık 18 ay boyunca kuşatma altında kaldı. Kuzey Darfur Eyaleti'nin başkenti olan Faşir, Sudan'ın kuzeybatısında yer alıyor. HDK’nin şehir üzerindeki kontrolü, yaklaşık olarak Fransa büyüklüğündeki ve kaynak zengini Darfur bölgesinin tamamı üzerinde hakimiyetini sağlamlaştırmasına olanak tanıyacaktır.

Şehrin düşmesi ile Sudan Silahlı Kuvvetleri Darfur'daki son kalesini de kaybetmiş oldu. Ordu, 27 Ekim'de şehirden çekileceğini resmen duyurdu ve çekilme kararını, sivilleri karşı karşıya kaldıkları “sistematik yıkımdan” koruma gerekliliği ile gerekçelendirdi.

Uzun süren kuşatma dönemi, kıtlık, yerinden edilme ve sivil kayıpların en kötü biçimlerine sahne oldu ve şehrin düşüşünün bu trajediyi daha da kötüleştireceğinden endişe ediliyordu. Gerçekten de HDK, şehrin düşmesi ile birlikte Arap olmayan gruplara karşı katliamlar ve etnik temizlik de dahil olmak üzere ciddi ihlaller işlemeye başladı. Ayrıca bazı milisler tarafından belgelenen ve uluslararası medya tarafından aktarılan tüyler ürpertici videolarda, şehir içinde mahsur kalan on binlerce insanın güvenli bir şekilde tahliyesinin engellediği de görüldü.

Mısır, Sudan'ın bu bölgesinde HDK’ye bağlı yarı özerk bir yapının kurulmasını, özellikle de Darfur'a 350 kilometreden daha yakın olan Mısır sınırına yakınlığı göz önüne alındığında, son derece endişe verici bir gelişme olarak değerlendiriyor.

Bu nedenle 28 Ekim'de Kahire, Sudan'ın bölünmesini reddettiğini hemen ilan etti ve güney komşusunda insani ateşkes çağrısında bulundu.

Sudanlı mülteciler, halihazırda Mısırlılarla birlikte yaşıyor ve zaten yeterince finanse edilemeyen ve zorlanan kamu hizmetlerini onlarla birlikte paylaşıyor

Savaşın başlamasından bu yana Mısır, siyasi ve diplomatik olarak Sudan ordusunun yanında yer aldı. Ancak HDK Komutanı Muhammed Hamdan Dagalu'nun (Hamideti) Mısır Hava Kuvvetleri’nin Sudan ordusuna yardım olarak kendi kuvvetlerine karşı hava saldırıları düzenlediği yönündeki tekrarlanan suçlamalarına rağmen, Mısır doğrudan askeri müdahaleden kaçındı.

Kahire, Faşir'in HDK'nin kontrolüne geçmesini doğal olarak büyük bir gerileme olarak görüyor. Zira bu durum, Sudan iç savaşındaki güç dengesini değiştirmekle kalmıyor, aynı zamanda Mısır'ın güvenlik, göç ve diplomasi alanlarındaki zaaflarını da derinleştiriyor.

Güvenlik endişeleri

HDK’nin Faşir üzerindeki kontrolü, Sudan, Mısır ve Libya ortak sınırındaki stratejik bölge de dahil olmak üzere Batı Sudan'daki nüfuzunu güçlendiriyor.

Haziran ayında, aynı güçler Çad sınırına yakın olan bu bölgeyi ele geçirerek, dört ülkenin kavşağında bir köprü başı edindiler. Darfur üzerindeki kontrolü sıkılaştıkça, HDK’nin nüfuzu da artıyor.  

Bu kontrol, milislerin hakim olduğu bir koridor oluşturuyor ve bu da silah kaçakçılığını, insan ticaretini ve silahlı unsurların Mısır'ın Batı Çölü'ne sızmasını kolaylaştıracak. Kaldı ki bu geniş ve açık bölge, zaten Libya'daki istikrarsızlığın etkilerinden muzdaripti.

sxdcfrg
Maxar Technologies tarafından 16 Nisan 2025'te çekilip 17 Nisan 2025'te yayınlanan bu görüntü, Darfur'da kuşatma altındaki Faşir şehri yakınlarındaki Zemzem Mülteci Kampı’ndaki yangın ve dumanı gösteriyor (AFP)

Mısır, Libya'daki istikrarsızlığın bedelini ağır ödedi. İki ülke arasındaki bin115 kilometrelik sınır, silah kaçakçılığının merkezi haline geldi ve bu silahlar çoğu zaman DEAŞ militanlarının eline geçti. Bu militanlar, 2021'de tamamen etkisiz hale getirilmeden önce Sina'da Mısır ordusuyla yıllarca kanlı çatışmalar yürüttü.

HDK'nin Batı Sudan'daki kontrolü, Sudan'ı Libya ve Çad'dan fiilen ayırıyor. Bu durum, HDK ile ittifak kuran ağların Mısır topraklarına sızması için ilave bir teşvik sağlayabilir.

HDK'nin Afrika'nın diğer bölgelerinde faaliyet gösteren cihatçı gruplarla artan bağlarıyla birlikte Kahire, Batı Libya'daki yeni koridorun sınır ötesi eylemler için kullanımı da dahil olmak üzere, terör tehditlerinin artmasından korkmak için haklı nedenlere sahip.

Kitlesel göçler, Mısır üzerindeki baskıyı artırıyor

Sudan'daki iç savaş, yaklaşık 4 milyonu ülkeden kaçan, yaklaşık 12 milyon insanı yerinden ederek mülteciye dönüştürdü. Yurtdışına kaçan mültecilerin en büyük kısmı Mısır’da bulunuyor ve çatışmanın patlak vermesinden bu yana yaklaşık 1,5 milyon Sudanlı mülteci Mısır topraklarına giriş yaptı.

Bu mülteciler, savaştan önce Mısır'da yaşayan ve özellikle başkent Kahire ve Akdeniz kıyısındaki İskenderiye gibi kentsel alanlarda yoğunlaşan yaklaşık 3,5 milyon Sudanlıya katıldı.

Sudanlı mülteciler, Mısırlılarla birlikte yaşıyor ve ulaşım, hastane ve okul gibi zaten yeterince finanse edilemeyen ve zorlanan kamu hizmetlerini onlarla birlikte paylaşıyor. Bu yük, giderek artan zorluklarla karşı karşıya olan Mısır ekonomisi ve sosyal hizmetleri üzerinde daha fazla baskı yaratıyor.

Mısır'ın Sudan ordusuna verdiği destek, komşu ülkelerdeki devlet kurumlarını destekleme, milisler ve gayri resmi kuruluşlarla iş yapmayı reddetme yönündeki köklü ve kararlı politikasına dayanıyor

Mısır şu anda yaklaşık 9 milyon mülteciye ev sahipliği yapıyor ve bu durum, ülkenin enflasyon ve Nil Nehri'nden kaynaklanan su kıtlığı da dahil olmak üzere ciddi ekonomik krizlerle karşı karşıya olduğu bir dönemde, gıda, sağlık ve barınma alanlarındaki kaynaklarına giderek artan bir yük bindiriyor.

Mülteci akını sadece Sudanlı mültecilerle sınırlı değil; Mısır, Suriye, Yemen, Libya ve Irak gibi bölgedeki diğer ülkelerden de milyonlarca mülteciye ev sahipliği yapıyor. Bu da onu dünyanın en fazla mülteci barındıran ülkelerinden biri haline getiriyor.

Faşir'deki son gelişmeler ve binlerce sivilin milislerin orada yarattığı cehennem koşullarından kaçmasıyla birlikte Mısır'ın yeni bir göç dalgasına sahne olması bekleniyor.

Kahire, bu insani durumu başta Avrupa olmak üzere uluslararası topluma finansal ve siyasi destek için baskı yapmak amacıyla kullanmaya çalışıyor. Şarku’l Avsat’ın al Majalla’dan aktardığı analize göre zira yaşlı kıta, milyonlarca mültecinin Akdeniz'i aşarak kendi kıyılarına ulaşma ihtimali karşısında tir tir titriyor.

Ancak, ne kadar büyük olursa olsun, herhangi bir uluslararası destek, bu mültecilerin sürekli artan ihtiyaçlarıyla karşılaştırıldığında devede kulak kalacaktır.

Jeopolitik gerileme

Mısır'ın Sudan ordusuna verdiği destek, komşu ülkelerdeki devlet kurumlarını destekleme, milisler ve gayri resmi kuruluşlarla iş yapmayı reddetme yönündeki köklü ve kararlı politikasına dayanıyor.

Mısır bu yaklaşımı, Lübnan'dan Libya ve hatta geçen yılın sonlarında Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden önce Suriye'ye kadar birçok dosyada benimsemiştir.

Kahire, Sudan ordusunu ülkedeki tek meşru otorite olarak görüyor ve bu durum, Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan’ın Mısır’ın başkentine her ziyaretinde sıcak bir şekilde karşılanmasından da anlaşılıyor.

HDK'nin yakıt ve silah da dahil olmak üzere Güney Libya'dan tedarik hatlarını güçlendirmesi, savaşı uzatabilir ve yeni dış aktörleri de sürece dahil ederek Afrika'nın Sahel bölgesinde daha fazla istikrarsızlık tehdidi oluşturabilir

Mısır ayrıca Sudan ordusunu, HDK ve Komutanı Muhammed Hamdan Dagalu'yu destekleyen bölgesel güçlerin nüfuzlarını genişletmesine karşı bir siper olarak görüyor.

Ancak HDK’nin Faşir'deki son zaferi bu ittifakı tehdit ediyor ve Sudan'ın, başkent Hartum'u da içeren ordu kontrolündeki doğu ile Darfur bölgesini de kapsayan HDK kontrolündeki batı olmak üzere fiili olarak bölünmesine kapıyı açıyor.

Bu bölünme, Mısır'ın hayati konularda, özellikle de Nil suları meselesinde etkili olma kabiliyetini zayıflatıyor. Zira Kahire, Etiyopya'nın baraj inşaatı yoluyla nehrin akışını kontrol etmeyi ve bir oldu bittiyi dayatmayı amaçlayan politikalarına karşı Hartum'u bir müttefik olarak görüyor.

zxcvf
Mısır Cumhurbaşkanlığı tarafından yayınlanan bu fotoğraf, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin (sağda) Kahire'de Sudan Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdulfettah Burhan ile görüşmesi sırasında çekilmiş 15 Ekim 2025 (AFP)

Bu bölünme, Mısır'ın ABD, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) de içeren “Dörtlü” grup içindeki arabuluculuk çabalarını da engelliyor.

Aynı zamanda, HDK'nin yakıt ve silah da dahil olmak üzere Güney Libya'dan tedarik hatlarını güçlendirmesi, savaşı uzatabilir ve yeni dış aktörleri de sürece dahil edebilir. Bu durum, halihazırda zaten artan terör tehditlerinden muzdarip olan Afrika'nın Sahel bölgesinde daha fazla istikrarsızlık tehdidi oluşturabilir.

Mısır, bu senaryonun güney sınırında artan güvenlik risklerine yol açabileceğinden, bu risklerin de özellikle HDK'nin kuzeye doğru Mısır sınırından sadece 177 kilometre uzaklıktaki Kuzey Eyaleti yönünde ilerlemesi durumunda, kendisini çatışmaya doğrudan müdahale etmeye itebileceğinden endişe ediyor. Zira HDK bu bölgedeki kontrolünü sağlamlaştırırsa, Mısır’ın güneyi, milislerin kullanmaya başladığı insansız hava araçlarının menzili dahilinde olacak. Bu ise Kahire'ye milyarlarca cüneyhe mal olarak, kendisini doğrudan bir askeri çatışma olasılığına maruz bırakacaktır.

Hem Birleşmiş Milletler (BM) hem de ABD, Sudan'da derhal ateşkes çağrısında bulunmuş olsa da HDK'nin Darfur üzerindeki tam kontrolü, Mısır'a savaşın etkilerini kontrol altına almak için her zamankinden daha dar seçenekler bırakıyor.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarfından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir.


BM: On binlerce kişi, HDK'nin el-Faşir'i kontrol altına almasının ardından Sudan'ın Kuzey Kordofan eyaletinden kaçtı

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) şehri ele geçirmesinin ardından el-Faşir'den kaçan Sudanlı kadınlar, Tavile kampında gıda yardımı alıyor. (AP)
Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) şehri ele geçirmesinin ardından el-Faşir'den kaçan Sudanlı kadınlar, Tavile kampında gıda yardımı alıyor. (AP)
TT

BM: On binlerce kişi, HDK'nin el-Faşir'i kontrol altına almasının ardından Sudan'ın Kuzey Kordofan eyaletinden kaçtı

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) şehri ele geçirmesinin ardından el-Faşir'den kaçan Sudanlı kadınlar, Tavile kampında gıda yardımı alıyor. (AP)
Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) şehri ele geçirmesinin ardından el-Faşir'den kaçan Sudanlı kadınlar, Tavile kampında gıda yardımı alıyor. (AP)

Birleşmiş Milletler (BM), Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Darfur bölgesindeki el-Faşir şehrini ele geçirmesinden bir hafta sonra, on binlerce Sudanlı sivilin Sudan'ın Kuzey Kordofan eyaletindeki kasaba ve köylerden kaçtığını duyurdu.

Uluslararası Göç Örgütü (IOM) dün akşam yaptığı açıklamada, HDK'nin geçen hafta ordunun son büyük kalesini ele geçirdiği Darfur'un doğusundaki Kuzey Kordofan'da bulunan beş kasaba ve köyden 36 binden fazla kişinin kaçtığını bildirdi.

HDK 26 Ekim'de, 18 aylık bir kuşatmanın ardından el-Faşir'in kontrolünü ele geçirdi. Burası, Darfur'da HDK’nin kontrolü dışında kalan son büyük şehirdi ve sık sık bildirilen katliam haberleri nedeniyle binlerce sivilin kaçmasına neden oldu.

Bu savaş, Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile HDK Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) arasındaki iktidar mücadelesinin sonucu olarak Nisan 2023'te patlak verdi.

Şarku’l Avsat’ın BM'den aktardığına göre, Sudan'daki savaş on binlerce kişinin hayatını kaybetmesine ve milyonlarca kişinin yerinden edilmesine neden olarak bölgedeki en kötü insani krize yol açtı.

HDK'nin el-Faşir'i kontrol altına alması, Darfur bölgesindeki beş eyaleti tamamen kontrol etmelerini sağlayacak ve Sudan'ı ülkenin kuzeyini, doğusunu ve merkezini kontrol eden orduya karşı, doğu-batı ekseninde etkili bir şekilde bölecek.


Trump: Netanyahu'nun davasına ‘ona yardım etmek için’ müdahale edeceğiz

ABD Başkanı Donald Trump, hafta sonunu Florida'da geçirdikten sonra Beyaz Saray'a dönerken fotoğrafçılara el sallıyor. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, hafta sonunu Florida'da geçirdikten sonra Beyaz Saray'a dönerken fotoğrafçılara el sallıyor. (Reuters)
TT

Trump: Netanyahu'nun davasına ‘ona yardım etmek için’ müdahale edeceğiz

ABD Başkanı Donald Trump, hafta sonunu Florida'da geçirdikten sonra Beyaz Saray'a dönerken fotoğrafçılara el sallıyor. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, hafta sonunu Florida'da geçirdikten sonra Beyaz Saray'a dönerken fotoğrafçılara el sallıyor. (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump dün, Washington'un İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ceza davasına müdahale edeceğini açıkladı ve yargı makamlarının Netanyahu'ya kötü muamele ettiğini söyledi.

CBS'nin ‘60 Minutes’ programına uzun bir röportaj veren Trump, Netanyahu'nun yolsuzluk suçlamasıyla yargılanmasının haksızlık olduğu yönündeki görüşünü yineledi.

Şarku’l Avsat’ın Times of Israel'den aktardığına göre Trump, son aylarda davaya birkaç kez müdahale ederek, rüşvet ve dolandırıcılık suçlarından mahkûm edilen Netanyahu'ya yöneltilen suçlamaları reddetti. Trump, geçtiğimiz ay Knesset'te (İsrail parlamentosu) yaptığı konuşmada, Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'dan Netanyahu'yu affetmesini istedi.

Kayda değer bir diğer husus ise ABD Başkanı’nın ocak ayında Beyaz Saray’a dönüşünden bu yana 59 kişiye af çıkarmış olmasıdır. Bu kişiler arasında, Trump’ın 2020 seçimlerini kaybetmesinin ardından 6 Ocak 2021’deki Kongre Binası baskınına karıştıkları için hüküm giymiş olanlar da var.

Trump, “Netanyahu’ya biraz yardım etmek için müdahale edeceğiz, çünkü yaşadıklarının haksızlık olduğunu düşünüyorum” dedi.

İsrail'in Doha'daki Hamas liderlerine yönelik başarısız saldırısının ardından Katar'dan özür dilemesi için Netanyahu'ya baskı uyguladığı gibi, Filistin devletini tanıması için de baskı uygulayabileceği ifade edildiğinde Trump, net bir karşılık vermekten kaçınarak ‘savaş zamanında başbakanla iyi çalıştığını’ belirtti. Ancak Trump, Netanyahu'ya baskı uyguladığını inkâr etmeyerek şöyle dedi: “Onu bir şekilde zorlamak zorunda kaldım.”

Trump, “Onun (Netanyahu) yaptığı bazı şeyleri beğenmedim ve bu konuda ne yaptığımı gördünüz” dedi.

Trump, Katarlı bir güvenlik görevlisi de dahil olmak üzere altı kişinin ölümüne neden olan, ancak amaçlanan hedeflerine ulaşamayan saldırıyı kamuoyuna açık bir şekilde eleştirdi.

Gazze'de arabuluculuk yaptığı ateşkesin ‘kırılgan olmadığını’ ve Hamas'ın silah bırakmaması halinde ‘yok edileceğini’ vurgulayan Trump, “Ateşkes kırılgan değil, çok sağlam. Hamas uymazsa hemen yok edilebilir” şeklinde konuştu.

Hamas'ı nasıl silahsızlandıracağına dair bir soruya yanıt olarak, “Silahsızlandırmak isteseydim, bunu çok hızlı bir şekilde yapardım. Onlar ortadan kaldırılırdı” dedi.

Trump'ın 20 maddelik planı Hamas'ın silahsızlandırılmasını içerirken İsrail ve Hamas'ın 9 Ekim'de Mısır'da imzaladığı fiili ateşkes anlaşması sadece İsrail ordusunun ilk geri çekilmesi, rehinelerin takası ve insani yardımın sağlanmasına odaklanıyordu.

Trump, “İran'a sert bir darbe indirdik. Sonra durma zamanı geldi, biz de durduk” ifadelerini kullandı.