NASA iki kara deliğin seslerini yayımladı

Bilim insanları kara deliklerin derin uzaydaki kimi zaman ulvi kimi zaman iniltili seslerini ortaya çıkardı

Bir galaksinin merkezinde yer alan süper kütleli kara deliğin bilgisayar simülasyonu görüntüsü (NASA)
Bir galaksinin merkezinde yer alan süper kütleli kara deliğin bilgisayar simülasyonu görüntüsü (NASA)
TT

NASA iki kara deliğin seslerini yayımladı

Bir galaksinin merkezinde yer alan süper kütleli kara deliğin bilgisayar simülasyonu görüntüsü (NASA)
Bir galaksinin merkezinde yer alan süper kütleli kara deliğin bilgisayar simülasyonu görüntüsü (NASA)

NASA bir kara delik çiftinin uzay teleskoplarından biri tarafından yakalanan inanılmaz seslerini yayımladı.
Peki bir kara deliğin sesi neye benziyor? Cehenneme ya da belki de cennete. Smithsonian Astrofizik Gözlemevi'nin Chandra X-ışını Merkezi'nin yeni çalışmalarına bakılırsa, bu kara deliğe ve onu nasıl dinlediğinize bağlı. 
Boş uzay çoğunlukla ses dalgalarının iletimi için kesintisiz bir ortamdan yoksun.
Fakat ses, dalga türlerinden yalnızca biri. NASA ve Chandra X-ışını Merkezi, gök cisimlerinin görünür ışıkta, X-ışını altında ve elektromanyetik spektrumun diğer bölümlerinde kaydedilen salımlarını alıp, göksel "sonifikasyonlardan" (verilerin sese çevrilmesi -ed.n.) oluşan bir katalog hazırladı ve elde ettikleri kalıpları duyabileceğimiz frekanslara çevirdi.
Şimdiye kadar yapılan ses canlandırmalarından bazıları galaksimizin çekirdeğinin, süpernovaların ve "yaratılışın sütunları" gibi nebulaların "seslerini" içeriyor.
Ancak Kara Delik Haftası şerefine NASA ve Chandra X-ışını Merkezi, kara deliklerin iki yeni sonifikasyonunu paylaştı.

https://youtube.com/shorts/FVleUUmU44E?feature=share

Bunlardan ilki 53 milyon ışık yılı uzaklıktaki Messier 87 galaksisinin merkezinde yer alıyor. Bu, 2019'da Olay Ufku Teleskobu'yla görüntülenen ilk kara delik. Messier 87 kara deliğinin sonifikasyonu X-ışını, görünür ışık ve radyo dalgası gözlemlerini içeriyor ve bunları şaşırtıcı derecede uyumlu ve ruhani ses dalgalarına dönüştürüyor.
Ancak ikinci kara delik bambaşka bir hikaye anlatıyor.

https://youtube.com/shorts/1qLuEIfp1So?feature=share

Perseus galaksi kümesinin kalbindeki bu kara delik sonifikasyon için diğer adaylardan farklı çünkü kümeye nüfuz eden sıcak bir gaz bulutunun içinde yer alıyor. Aslında bu gazda X-ışınları ve Messier 84'ten gelen diğer ışık salımlarına kıyasla, "ses" olarak sınıflandırılmaya daha uygun dalgalanmalar oluşuyor.
NASA ve Chandra X-ışını Merkezi için işin püf noktası, Perseus kara deliğinin seslerini insanların duyabileceği aralığa kaydırmayı çözmekti. Kara deliğin sesi doğal olarak piyanoda orta Do'nun 57 oktav altında titreşiyor, bu nedenle 57 ila 58 oktav kadar ölçeklendirilmesi gerekiyordu: Bu da orijinal aralıklarından şaşırtıcı şekilde 288 katrilyon kat daha yüksek.
Sonuçlar Messier 84 'ün sonifikasyonundan son derece farklı. Messier 84'ün sesi yankılı ve ulviyken, Perseus'un sonifikasyonu bazen uyumsuz, karanlık ve kirli. Bu sesin, Messier 84'ün ahenkli tınısından ziyade, her şeyi tüketen bir uçurumun kusursuz siyah ağzından duyulması muhtemelen daha çok beklenen bir durum.
Sonifikasyonlar NASA'nın uzay, astronomi ve fizik alanlarını kendi kendine öğrenenlere ve öğrencilere ilham vermeyi amaçlayan Öğrenme Evreni programı kapsamında oluşturuldu.



Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
TT

Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)

Mark Zuckerberg, insan zekasını aşan yapay zeka geliştirmeye odaklanacak yeni bir yapay süper zeka biriminin Meta'da kurulduğunu duyurdu.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı, teknoloji devinin yapay zekayı Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi tüm ürünlerine entegre etme yolunda büyük çaba sarf ettiği bir dönemde kuruldu.

Bu son girişim, ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI'dan birkaç üst düzey araştırmacının transfer edilmesiyle şimdiden tartışmalara yol açtı.

OpenAI CEO'su Sam Altman'a göre Zuckerberg, ChatGPT çalışanlarına şirketine katılmaları için 100 milyon dolara kadar teklifte bulundu ve birkaç kişi yeni süper zeka laboratuvarında işe alındı.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı'na katılan eski OpenAI çalışanları arasında Shuchao Bi, Huiwen Chang, Ji Lin, Hongyu Ren, Jiahui Yu ve Shengjia Zhao yer alırken, yeni atananlar arasında eski Google ve Anthropic araştırmacıları da var.

Meta'nın patronu pazartesi günü çalışanlarına gönderdiği bilgi notunda, yeni yetenek dalgasının milyarlarca kullanıcıya "kişisel süper zeka" sunmayı sağlayacağını söyledi.

İlk kez CNBC'nin bildirdiği notta "Yapay zekanın ilerleme hızı arttıkça süper zekanın geliştirilmesi de ufukta beliriyor. Bunun insanlık için yeni bir çağın başlangıcı olacağına inanıyorum ve Meta'nın bu yola öncülük etmesi için ne gerekiyorsa yapmaya kararlıyım" diye yazdı.

Meta dünyaya süper zeka sunmak için eşsiz bir konumda. Daha küçük laboratuvarlara kıyasla çok daha büyük bilgi işlem kapasitesini destekleyen güçlü bir altyapımız var. Milyarlarca kişiye ulaşan ürünler oluşturup büyütme konusunda daha derin deneyime sahibiz. Çok hızlı büyüyen yapay zeka gözlükleri ve giyilebilir cihazlar kategorisine öncülük ve liderlik ediyoruz. Ve şirket yapımız muazzam bir inanç ve cesaretle hareket etmemizi sağlıyor.

Yeni laboratuvar, Meta'nın ScaleAI adlı girişimine 14,3 milyar dolar yatırım yapmasının ardından şirkete katılan Meta'nın baş yapay zeka sorumlusu Alexandr Wang tarafından yönetiliyor.

Zuckerberg çalışanlarına gönderdiği notta, Meta'nın "aşağı yukarı gelecek bir yıl içinde" süper zekanın "sınırına ulaşmasını" beklediğini söylerken bu, Altman'ın benzer tahminlerini yansıtıyor.

Meta'nın yeni süper zeka laboratuvarı, çeşitli uygulamalarında Meta yapay zekasına güç veren Llama modellerini geliştirmek için de çalışacak.

Independent Türkçe